पल्लाघरे अंकल बिहानको हल्का व्यायामपछि ब्रेक फास्ट गर्दै काममा जाने तयारी गर्दै हुनुहन्छ । सरकारी जागिर १० मिनेट ढिलो भयो भने पनी तलबमात्र काटिने हो र भोलि बढुवाको मूल्यांकनमासमेत पछि परिने हुन्छ । भनसुनले हुँदैन । राजनीति गर्ने ठाउँ नभएर होला नेपालमा कर्मचारी संङ्गठनहरू नै हराए ।

सरकारी कार्यालय धेरैजसो दाङमै भएर होला विहान र साँझको ट्रेनमा निलो कोटे कर्मचारीकै बाहुल्य छ । काठमाडौं-दाङ ३० मिनेटको यात्राको भाडा पनि ३० रुपैयाँ नै छ । आउँदाजाँदा ६० रुपैयाँ लाग्छ । तर, अंकल भन्नुहुन्छ - पहिले आफ्नै गाडीमा काठमाडौंको अफिस जाँदा तीनचार सयको तेल खर्च हुन्थ्यो । अनि फेरि उस्तै जाम १० बजे नै अफिस त कहिलै पुग्या हैन । अहिले झापादेखि कञ्चनपुरसम्मका मेरा साथीहरू १० बजे नै अफिस आइपुग्छन् । 

फुपुको घरमा भोलि शनिवारको दिन घुम्न जाने तयारी हुँदै छ । उच्च शिक्षाको लागि भारत, पोर्चुगल, चिलीबाट नेपाल आएका दाइका सहपाठी नि आज फुपुकै घरमा बसेका छन् । आजकल काठमाडौंको घरहरूमा तल्लो तलामा अनिवार्य पार्किङ बनाउने नियम भएर होला, ४-५ ओटा गाडी भोलि त्रिशुली रिसोर्ट जान तयारी अवस्थामा देखिन्छन् । 

मेरो दाइलाई कामको चटारो छ । ऊ कार्यरत नेपालकै पुरानो अस्पतालमा भोलि श्रीलंकाका राष्ट्रपतिको जटिल रोगको अपरेसन हुँदैछ । माल्दिभ्सको एक मन्त्रीको उपचार भएर हिजोमात्र डिस्चार्ज भएको एउटा पत्रिकामा छापिएको रहेछ । अस्ति दाइ काम गर्ने अस्पताल गएको जताततै टुटेफुटे नेपाली बोल्ने विदेशी कर्मचारी थिए ।  अहिले नेपाली अस्पतालमा विभिन्न देशका नर्स र डाक्टरको संख्या पनि बढ्न थाल्यो । त्यसैले नेपाल मेडिकल काउन्सिलले यो वर्षदेखि विदेशीको हकमा नेपालमा काम गर्नेले दिने परीक्षामा केही कडाइ गर्दै छ रे !

भाउजुलाई अफिसको कामले भ्याईनभ्याई छ । अर्को महिना फागुनमा नेपाल लट्रीको रिजल्ट आउँदै छ रे ।  नेपाल सरकारले प्रत्येक वर्ष ६/७ हजार विदेशी नागरिकलाई चिठ्टामार्फत रोजगार अनुमति कार्ड दिएर आफ्नो सामाजिक उत्तरदायित्व पनि सम्बोधन गर्दैआएको छ । 

यहाँ बुबा हजुरबालाई पनि समय बिताउन समस्या छैन । अर्को साताबाट नेपाल र भारतको ३ ओटा क्रिकेट टेस्ट सिरिज हुँदैछ । बिहानै नातिनातिना स्कुल पठाएपछि दिउँसोको समय कहिले पार्क त कहिले खेल हेरेर बित्ने गर्छ । फेरि हरेक शुक्रवार र शनिवार त आफ्नो नगरको फुटवल हेर्नुपर्ने । यो सिजन पनि गोर्खा अंक तालिकामा शीर्ष स्थानमै छ । यो साता गृह मैदानमा हुने खेल हेर्न गोर्खा जाने ट्रेनको टिकट परिवारकै बुक भैसक्यो । 

असोज पुस महिनामा पर्यटकको संख्या बढेर पोखरा लुम्विनीमा पाइला टेक्ने ठाउँ हुँदैन । माउन्टेन फ्लाइट काठमाडौं, पोखरा, भैरहवाबाट चलाउँदा पनि पुगेको छैन । एयरपोर्टको सुरक्षा चेकिङ पनि कति कडा भएको हो ! फलफूल र ड्राइफ्रुट्स ल्याउँदा अस्ति भर्खर टर्कीबाट आएका २ जनाको भिसा रद्द गरेर एयरपोर्ट बाटै फर्काइदिएछन् । हिजो पनि ठमेलमा लुकेर काम गर्दै गरेका १६ जना फिलिपिनीलाई स्वदेश पठाउनु परेको थियो । जति कडाइ गरे पनि यहाँ आउने पर्यटक र कामदारको संख्या घटेको छैन ।  

लुम्विनीमा ३/३ वर्षमा आयोजना हुने आर्थिक रूपान्तरणको लागि विश्व सम्मेलनमा अमेरिका, बेलायतबाट आउने राष्ट्र प्रमुखलाई यसपालि पोखरामा राख्ने प्रबन्ध मिलाइएको समाचार सुनेर थाहा भयो । पहिलेपहिले छिमेकी देशको राज्यमन्त्री आउँदा घन्टौ जाममा फस्ने नेपालीलाई आज कुन देशको राष्ट्रपति आयो भन्ने हेक्कासमेत हुन छोडिसक्यो । यसपालिको सम्मेलनमा कसरी नेपालले आफूले उत्पादन गरेको जलविद्युतले एसिया, युरोपमा बजार विस्तार गर्न सफल भयो भन्ने विषयमा छलफल रहेछ । यहाँको आर्थिक रूपान्तरणमा प्रमुख भूमिका खेल्ने पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई विशेष सम्मान गर्ने कार्यक्रम पनि रहेछ । 
    
'चिया सेलाइसक्यो, कान्छो छोरा उठ' - भित्ताको घडी हेर्दा ५:३० भइसकेको थियो । आमाको स्वर र ढोकाको आवाजले त मेरोमात्र हैन कुनै रेजिडेन्टको पनि थकित शरीर उठ्दैन होला । तर अस्पतालको बाँकी काम सम्झिएर ६ डिग्री चिसोमा पनि शरीर जुरुक्कै उठ्यो । ममीले ३६ घन्टे ड्युटीको लागी ब्याग तयार पारिसक्नु भएको थियो । छिटोछिटो तयार भएर अस्पतालतर्फ लम्किहालेँ । 

बाटोमा रातिदेखेको सफना घुमिरहे । मैले सोच्न थालेँ । सन्ततिको शिक्षाको लागि मेरो गाउँको ८० प्रतिशत मान्छे सहर पसेका छन् । सहर आउनुमा रोजगारी, गरिबी, स्वास्थ्य उपचार आदि पनि कारण होलान् । गुणस्तरीय शिक्षाको लागि सहर आउनुपर्ने त २५ वर्षअघि नै बुझेर मेरो बुबाले हामीलाई काठमाडौं ल्याउनु भएको रहेछ । मेरी श्रीमतीले अहिले २० वर्षपछि हाम्रा बच्चा तातो घाममा राहदानी लिन लाम लाग्नुभन्दा अहिले हामीनै लाममा बसौँ । जसरी पनि लाइन त बस्नैपर्छ क्या रे ! भनेर व्यङ्ग गरिरहन्छिन् । 

बेलाबेलामा श्रीमती भन्छिन् - ठीक छ, विदेश जाँदैमा हाम्रा रोनाल्डो, मेस्सि बन्छन् भन्ने ग्यारेन्टी त छैन तर क्षमता भए फक्रने अवसर अवश्य पनि पाउनेछन् । 

नेपालमा एउटा बच्चा जन्मेपछि उस्को जीवन चक्रको स्थिर छ । जन्मने अनि १० कक्षा पढ्ने अनि प्लस टु, ब्याच्लर हुँदै मास्टर डिग्री लिने । अनि बेरोजगार बन्ने । यो चक्र परिवर्तन हुनेवाला छैन । परिवर्तन हुने त मन्त्री, सांसदहरू र नगरपालिका/गाउँपालिकाका प्रतिनिधिमात्र हुन् । 

मेरो परिवारका मबाहेकको दाजुभाइ दिदिबहिनी विदेशमै स्थापित भइसकेका छन् । उनीहरूसँग कुरा हुँदा विदेश जान दबाब पनि दिन्छन् । नेपालमा म बस्नु परेको कारण सबैले छोडेका बुबाआमाको माया र जिद्दीबाहेक अरू छैन । के नयाँ सरकारले विदेश पलायन हुने सोच्न बाध्य पारिएको मजस्तै हजारौं युवालाई रोक्न सक्ला ? गणतन्त्रपछि नयाँ नेपाल बन्छ भनेर सपना देख्ने मजस्तो नेपालीको सपना कहिले पूरा होला ? मनमा यिनै कुरा खेलिरहेका थिए । समय ६:४४ भइसकेछ, वार्डमा भएको बिरामीको 'प्रोग्रेस नोट' ढिलो भइसक्यो भनी सबै बिर्सेर बिरामीप्रति ध्यान केन्द्रित गर्नतर्फ लागेँ । 

(अजिरकोट - ५ गोरखा, हाल त्रिवि शिक्षण अस्पताल, काठमाडौं)