चाडपर्वहरू पातलिएको सन्देश दिन्छ तिहारले । अब ठूला चाडपर्र्वमध्ये छठ मनाउन बाँकी छ । त्यसपछि माघे सक्रान्ति र विभिन्न समुदायका नयाँ वर्ष । यी सबै पर्व कुनै न कुनै जाति वा समुदाय विशेषले अलि बढी महत्त्व दिने गरे पनि सबै नेपालीले मनाउँछन् । यसैले यिनको धार्मिकभन्दा सांस्कृतिक पहिचान बढी देखिन्छ । पर्वहरूको यस्तो सांस्कृतिक रूपान्तरण सम्भवतः नेपाली समाजमा मात्रै पाइन्छ । केही दशक पहिलेसम्म मधेसमा मात्र मनाइने छठ अब पहाडका धेरै सहरहरूसम्म पुगेको छ । दसैं, तिहारलाई मधेसमा पनि उत्तिकै उत्साहका साथ मनाउन थालिएको छ । समाजको बुनोटलाई कसिलो बनाउने यस्ता सांस्कृतिक महत्त्वका पर्वहरू संसारका अरू भागमा बिरलै भेटिन्छन् ।
यस वर्ष महामारीको डरले चाडपर्वहरू खुलेर मनाइएनन् । तैपनि, नेपालीहरूले सांस्कृतिक पर्वहरूलाई खल्लो हुन दिएनन् । यद्यपि, चाड मनाउने क्रममा अपनाउनुपर्ने सावधानी नअपनाउँदा कतिपयका लागि दसैं दसा पनि बन्न पुग्यो । नेपालीहरू चाडपर्व पारेर किनमेल गर्छन् । कोभिड—१९ को महामारीले शिथिल बजारमा दसैंको किनमेलले नयाँ रक्त सञ्चार गरेको थियो । तिहारमा अपेक्षित किनमेल हुननसके पनि बजारमा केही चहलपहल थपिएको छ । यसले व्यवसायीहरू विशेषगरी साना व्यापारीले सन्तोषको सास फेरेको हुनुपर्छ । यद्यपि, यो वर्ष असोज महिनामा मलमास परेकाले तिहारकेही पछि सर्न पुग्यो । पूmल पहिले नै फुलेकाले पुष्प व्यवसायीहरू मर्कामा परे । तैपनि, महामारी फैलन बन्द नभए पनि तिहार मनाउन नेपालीहरू उत्साहित देखिएका छन् । यो उत्साह नेपाली जातिको जीवटपनको उदाहरण हो ।
तिहारमा काग, कुकुर, गोरु र गाईको पूजा गरेर उनीहरूप्रति कृतज्ञता प्रकट प्रकट गरिन्छ । कतिपय समुदायले लक्ष्मीको पूजा र दीपावली पनि गर्छन् । यसैले केहीले तिहारलाई उज्यालोको पर्व पनि भनिन्छ । नेवारहरूमा थप ‘ह्म पूजा’ आत्मपूजाको प्रचलन छ । तिहारलाई भाइ टीका भनेर पनि चिनिन्छ । यी सबै प्रथा र परम्परा नेपाली समाजका सांस्कृतिक विशेषता हुन् । यस्तै चाडपर्व मनाउँदा खासै सावधान नहुने प्रवृत्ति पनि नेपाली समाजको मौलिक चरित्रका रूपमा प्रकट भएको छ । कोभिड—१९ को संक्रमण समुदायस्तरमा पुगिसकेको छ । चाडबाडको भिडभाडले यो अझ फैलन सक्छ । छठ सकिएपछि लामो समयसम्म चाडबाड मनाइँदैन । यसैले तिहार र छठ सुरक्षितरूपमा मनाउन सके संक्रमण फैलने जोखिम केही कम हुनेथियो । चाडपर्व मनाऊँ तर सावधानी पनि अपनाऊँ । कम्तीमा एकाघरका मानिसबाहेक अरूसँग सामाजिक दूरी अपनाउने र सार्वजनिक स्थानमा मास्क लगाउनेमात्र गरे पनि संक्रमणको जोखिम धेरै कम गर्न सकिन्छ ।
बाह्रखरी परिवारका तर्फबाट हाम्रा सबै पाठक, शुभेच्छुक, विज्ञापनदाता, सहकर्मीहरू र समस्त नेपालीमा सुख, शान्ति र आरोग्यको शुभकामना !