नयाँ दिल्ली । भारतमा हिन्दुहरुले आपसमा अभिवादन गर्दा भगवान रामको नाम पनि लिने गर्छन् । तर , पछिल्ला वर्षहरुमा रामको नाम हत्या र आक्रमणका घटनामा प्रयोग हुन थालेको छ । गएको महिना एउटा डरलाग्दो भिडियो सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको थियो । त्यहाँ झारखण्डका एक मुश्लिम आफ्नो ज्यान जोगाउनका लागि अनुरोध गरिरहेका थिए । ताब्रेज अन्सारी नामका उनलाई आक्रमण गर्नेले पटक पटक ‘जय श्री राम’ भन्ने नारा लगाउन दबाब दिइरहेका थिए । तर अन्सारी त्यस्तो नारा लगाउन अस्वीकार गरिरहेका थिए ।
भीडले उनलाई आक्रमण गर्यो र प्रहरीलाई हस्तान्तरण गरियो । उनलाई प्रहरीले थुन्यो र परिवारका सदस्यले पनि भेट्न पाएनन् । आक्रमणका कारण भएको चोटबाट उनको चार दिनपछि मृत्यु भयो ।
अन्सारी मात्रै एक्ला मान्छे होइनन् । जुन महिना भारतका मुश्लिमहरुका लागि रक्तपातपूर्ण रह्यो । यो महिनामा उनीहरुलाई यस्ता आक्रमणमा पारिएको थियो । आसामको उत्तरपूर्वमा रहेको बर्पेता जिल्लामा भर्खरका मुश्लिम युवाहरुलाई दुर्व्यवहार गरियो । उनीहरुलाई ‘जय श्री राम’ भन्ने नारा उच्चारण गर्न लगाइयो । उनीहरुलाई ‘भारत माताकी जय’ भन्ने नारासमेत लगाउन लगाइयो । ‘पाकिस्तान मुर्दावाद’ पनि भन्न लगाइयो ।
व्यापारिक राजधानी पनि भनिने मुम्बइमा २५ वर्षे ट्याक्सी ड्राइभरलाई दुर्व्यवहार गरियो, कुटियो र ‘जयश्री राम’ भन्न लगाइयो । सो घटनामा केही मानिसहरु सामेल थिए । फैजल उस्मान खानले भने,‘‘उनलाई आक्रमण गरियो र ट्याक्सी पनि फुटाइयो । उनी जब ट्याक्सी मिलाउन लाग्दैथिए एक यात्रुले प्रहरीलाई भनेपछि उनीहरु भागे ।
कोलाकाताको पूर्वी शहरमा स्थानीय मदर्साका शिक्षक २६ वर्षीय हफीज मोहम्मद शाहरुख हल्दर रेल चढ्न लागेका थिए । उनलाई ‘जय श्री राम’ नारा लगाउँदै केही मानिसले धक्कामुक्का गरेका थिए । उनले पत्रकारलाई भनेअनुसार उनीहरुले कपडा र दाह्रीलाई लिएर जिस्क्याउनुका साथै उनलाई ‘जय श्री राम’ भन्न लगाएका थिए । जब उनले अस्वीकार गरे, उनीहरुले कुदिरहेको रेलबाट उनलाई बाहिर फालिदिएका थिए । हल्दर घाइते भएका छन् ।
त्यस खालको नारा लगाउने र मान्छेलाई धक्कामुक्का गर्ने कार्यलाई अझै रोक लगाइएको छैन । यो विषय अहिले संसदमा पनि प्रवेश गरेको छ । जब तल्लो सदनका नवनिर्वाचित सांसदले १७ जुनका दिन मुश्लिम र विपक्षी सांसदहरुलाई पनि यस्तै व्यवहार गर्न खोजेका थिए । उनीहरु प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको भारतीय जनता पार्टीका हुन् । शपथ ग्रहण लिन उठेका बेलामा ती सांसदले त्यस्ता गतिविधि देखाएका थिए ।
विपक्षी दलहरुले अल्पसंख्यकमाथि भइरहेको आक्रमणको निन्दा गरेका छन् । प्रमुख विपक्षी दल कांग्रेस आईको नेताबाट राजीनामा दिनुअघि राहुल गान्धीले ताब्रेज अन्सारीमाथि भएको आक्रमणलाई मानवतामाथिको कालो धब्बाको रुपमा व्याख्या गरेका थिए । धेरै आलोचकहरु, त्यसमा कार्टुनिस्ट सतिश आचार्यपनि छन् उनले यस्ता घटना बढ्दै गएकोमा सचेत रहन आग्रह गरेका छन् ।
उत्तर भारतका गाउँमा अभिवादनका क्रममा हिन्दु धर्माबलम्बीहरुले परम्परागत रुपमा ‘रामराम’, ‘जय सिया राम’ वा ‘जय रामजीकी’ भन्ने गरेका छन् । उनीहरु ठूलो जनसमुदायले आस्था राख्ने भगवानको नाम त्यसरी दुरुपयोग गरिएकोमा चिन्तित छन् । यो नारा पहिलोपटक सन् १९८० को दशकमा भाजपाका नेताले अयोध्याको राम मन्दिर प्रकरणमा भएको विवादका क्रममा प्रयोग गरेका थिए । सो पार्टीका त्यतिबेलाका अध्यक्ष एलके आडबाणीको नेतृत्वमा डिसेम्बर १९९२मा सो स्थानमा राम मन्दिर बनाउनुपर्ने भन्दै प्रदर्शन गरिएको थियो ।
सो प्रदर्शनमा ‘जय श्री राम’ भन्ने नारा लगाइएको थियो । सोही क्रममा सोह्रौं शताब्दीको बाबरी मश्जिद भत्काइएको थियो । राम मन्दिरलाई भत्काएर पहिला बाबरी मश्जिद बनाइएको भन्ने त्यतिबेला भाजपाको दाबी थियो ।
उक्त प्रदर्शनले हिन्दु मतदातालाई भाजपाको पक्षमा ल्याउन मद्यत गरेको थियो । त्यही बेलादेखि भारतमा रामलाई राजनीतिमा जोड्ने काम गरिएको हो । त्यसपछि सो पार्टीले निरन्तर रुपमा राम भगवानको प्रसंग चुनावको बेलामा उठाउने गरेको छ र सन् २०१९पनि अपवाद हुन सकेन ।
आलोचकहरुले भाजपाले अल्पसंख्यकहरुलाई सताइरहेको र गएको अप्रिल र मे महिनामा भएको चुनावको क्रममा पनि यो देखिएको बताउँदै आएका छन् ।
भाजपाले लोकसभाका कूल ५४३ सिटमा ३०० भन्दा बढी जितेको थियो । जसले मोदीको दोस्रो कार्यकाललाई सुनिश्चित गरेको हो । मोदीको पहिलो कार्यकाल अल्पसंख्यकहरुमाथिको हिंसाको समयको रुपमा चिनिएको थियो । थुप्रै घटनाहरु सो क्रममा भएका थिए । मुश्लिम समुदायलाई तथाकथित ‘काउ भिजिलान्ते’ बाट आक्रमण गरिएको थियो । उनीहरुले गाइको मासु खाएको त्यतिबेला हल्ला फैलाइएको थियो । उनीहरुले गाइको तस्करी गरेको आरोप समेत लगाइएको थियो । धेरै हिन्दुहरुले गाइलाई पुज्ने गरेका छन् ।
प्रधानमन्त्री मोदीले यस्ता कुरा स्वीकार गरेका थिएनन् । बरु उनीहरुलाई निन्दा नगरिएकोमा आलोचना गरेका थिए । गएको मे महिनामा भाजपाको चुनावी विजयपछि मोदीले आफ्नो पहिलाको नारा ‘सबका साथ सबका विकास’मा ‘सबका विश्वास’ पनि थपेका थिए । उनले यो अवस्था फरक भएको सन्देश दिन खोजेको देखिएको छ ।
ताब्रेज अन्सारीको मृत्युको केही दिनपछि उनले संसदमा बोल्दै आफूलाई दुःखी बनाएको जनाएका थिए । गलत काम गर्नेलाई सजाय दिइने समेत जनाएका थिए ।
तर, धेरै भारतीयहरुले शंका व्यक्त गरिरहेका छन् कि यस्ता गतिविधि गराउनेलाई सायद नै कारवाही हुनेछ । केही दर्जन सामूहिक आक्रमणबाट मानिस मारिएका छन् र २०१४ पछि सयौं घाइते भएका छन् । तर, केही घटनामा मात्रै कारवाही प्रक्रिया अघि बढेको छ ।
अन्यमा अभियुक्त ठानिएकाहरु प्रमाणको अभावमा छुट्ने गरेका छन् । कतिपयलाई मोदीको पार्टीका मान्छेले सम्मान गरेको समेत देखिन्छ । भाजपाका नेताहरुले यस्ता घटनालाई सानो विषय भनेर सामान्यीकरण गरेको पाइन्छ । र, उल्टै सरकारलाई बदनाम गर्न खोजिएको समेत आरोप लगाउने गरेका छन् ।
(बीबीसीका दिल्ली संवाददाता गीता पाण्डेको रिपोर्टमा आधारित)