काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दोस्रो पटक राष्ट्रपतिको जिम्मेवारी सम्हालेपछि अमेरिकाबाट २६ जना नेपाली डिपोर्ट भएका छन् । 

ट्रम्पले २० जनवरी २०२५ मा अमेरिकाको ४७औं राष्ट्रपतिको शपथ लिएका थिए । जनवरी २० देखि फेव्रुअरी २४ सम्मको ३६ दिनको अवधिमा ट्रम्प प्रशासनले २६ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको हो ।

“विभिन्न आरोपमा २० जनवरी २०२५ यता अमेरिकाले २६ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको छ । उनीहरू सबैलाई हामीले प्रहरीलाई बुझाएका छौं,” त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलस्थित अध्यागमन कार्यालयकी सूचना अधिकारी सिता परियारले बाह्रखरीसँग भनिन् ।

सोमबार मात्र अमेरिकाबाट डिपोर्ट भएर एक जना नेपाली आएको उनले बताइन् । डिपोर्ट गरेकाहरूसँग अमेरिकी अध्यागमनले एउटा कागज पठाउने गरेको छ जहाँ उनीहरूलाई डिपोर्ट गर्नुको कारण उल्लेख गरिएको हुन्छ ।
“अवैध तरिका र बाटोबाट अमेरिका प्रवेश गरेको, गलत मनसायले अमेरिकामा बसेको र विना भिसा बसेको, जस्ता आरोप डिपोर्ट भएकाहरूलाई लगाइएको छ,” सूचना अधिकारी परियारले बताइन् । 

डिपोर्ट भएकाहरूलाई विमानस्थलमै प्रहरीलाई बुझाइन्छ । अवैध बाटो अमेरिका गएका कारण उनीहरूलाई प्रहरीले आवश्यक सोधपुछ गर्ने उनले जनाइन् । खासगरी उनीहरूलाई अमेरिका पठाउने (मानवतस्कर)का बारेमा उनीहरूसँग सूचना लिने काम प्रहरीले गर्ने गर्छ ।

“ट्रम्प आएपछि मात्र नेपालीहरू अमेरिकाबाट डिपोर्ट भएका भने होइनन् । यसअघि पनि अमेरिकाबाट नेपालीहरू डिपोर्ट हुन्थे । तर संख्या केही बढी देखिएको छ,” उनले भनिन् ।

अध्यागमन विभाग स्रोतका अनुसार, ट्रम्पले अमेरिकाको सत्ता सम्हालेपछि डिपोर्ट गर्ने तरिका भने केही फेरिएको छ ।

“पहिलो काठमाडौंस्थित अमेरिकी दूतावासले पहिले नै तपाईँको नागरिक यो दिन डिपोर्ट भएर आउँदै छ भनेर जानकारी दिन्थे । तर, डिपोर्ट हुनेहरू विमानस्थलमा आएपछि मात्र थाहा पाउने गरिएको छ,” अध्यागमन विभाग स्रोतले भन्यो ।

ट्रम्पले राष्ट्रपति निर्वाचन अभियानकै क्रममा आप्रवासीमाथि कडाई गर्ने घोषणा गरेका थिए । निर्वाचित भएपछि राष्ट्रपतिको शपथ लिएलगत्तै उनले अवैध आप्रवासीलाई निष्कासन गर्नेसम्बन्धी एक कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेका थिए । 

त्यसपछि ट्रम्प प्रशासनले निष्कासित गर्ने १ हजार ३६५ नेपालीसहित १४ लाख ४५ हजार ५४९ जना आप्रवाशीको सूची सार्वजनिक गरेको थियो । उनीहरू सबैमाथि अवैध तरिकाले अमेरिकामा बसोबास गरेको आरोप लागेको छ । 

सूची सार्वजनिक भएपछि अमेरिकाले यस्ता अवैध आप्रवासीलाई सैन्य विमानमा राखी सम्बन्धित देशमा लगेर छाड्दै आएको छ । अमेरिकाले दुई सयभन्दा बढी भारतीयलाई सैन्य विमानमा राखी भारत ल्याएर छाडिसकेको छ र यो क्रम जारी छ । 

अन्य देशमा जस्तै अमेरिकाले एकसाथ ठूलो संख्यामा नेपालीलाई सैन्य विमानमा राखी नेपाल ल्याउँदै छाडेको भने छैन । तर, दैनिक एकजना जस्तो नेपालीलाई भने डिपोर्ट गरी पठाइरहेको छ ।

सन् २०२४ मा अमेरिकाले ३५ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको थियो । जो बाइडेन राष्ट्रपति हुँदा एक वर्षको अवधिमा जति संख्यामा नेपाली अमेरिकाबाट डिपोर्ट भएका थिए, त्यसको ७४.२८ प्रतिशत ट्रम्प राष्ट्रपति भएपछिको एक महिनामा भएका छन् ।

कति हुन्छन् नेपाली डिपोर्ट ? 

नेपालीलाई डिपोर्ट अमेरिकाले मात्र होइन अन्य देशले पनि गर्छन् । सन् २०२४ मा विभिन्न देशले १ हजार २२८ नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए । धेरैजसो नेपाली भिसाको अवधिभन्दा बढी (ओभर स्टे) बसेका कारण डिपोर्ट हुने गर्छन् ।

सन् २०२४ मा ५६ देशले नेपाली नागरिकलाई डिपोर्ट गरेका थिए । उक्त अवधिमा ल्याटिन अमेरिकी राष्ट्र बोलेभियादेखि अफ्रिकी राष्ट्र आइभेरी कोस्टसम्मबाट डिपोर्ट गरी नेपालीलाई फर्काइएको थियो ।

सन् २०२४ मा खाडी राष्ट्र युनाइटेड अरब इमिरेट्स (यूएई)ले सबैभन्दा ठूलो संख्यामा नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको थियो । अध्यागमन विभागको तथ्याङ्क अनुसार गत वर्ष यूएईले २८२ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको थियो ।

यूएईपछि ठूलो संख्यामा नेपाली डिपोर्ट गर्ने राष्ट्र जापान हो । जापानले उक्त अवधिमा ११५ जना नेपालीलाई डिपार्ट गरेको थियो । तेस्रो ठूलो संख्यामा नेपालीलाई डिपोर्ट गर्ने राष्ट्र हो, मलेसिया । मलेसियाले सन् २०२४ मा ११४ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको विभागको तथ्याङ्कले देखाउँछ । 

अध्यागमन विभागको तथ्याङ्क अनुसार, सन् २०२४ मा दक्षिण कोरियाले ७५, कतारले ६७, टर्कीले ६६, अजरबैजानले ४३, भारतले ३९, रोमानियाले ३८, अमेरिकाले ३५, क्रोएसियाले ३३, कुवेतले ३३ र सिंगापुरले ३२ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको थियो ।

उक्त अवधिमा थाइल्याण्डले २९, साउदी अरेबियाले २३, माल्दिभ्सले २२, बेलायतले २२, बुल्गेरियाले १६, लाओसले १४, अष्ट्रेलियाले १२, सर्वियाले १२, चीनले ११, साइप्रसले १०, बंगलादेशले ९ र हङकङले ७ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए । 

यस्तै क्यानडाले ६, दक्षिण अफ्रकाले ६, मेक्सिकोले ५, जर्मनीले ४, फिलिपिन्सले ४, उज्वेकिस्तानले ४, बोलिभियाले ३, माल्टाले ३ र न्युजिल्याण्डले ३ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए ।

विभागका अनुसार बहराइन, कम्बोडिया, फ्रान्स, ग्रिस, माल्दोभा, नर्थ म्यासेडोनिया, ओमान, पोल्याण्ड र श्रीलंकाले दुई–दुई जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए । 

अल्बानिया, अष्ट्रिया, बेलारुस, बेल्जियम, बोस्निया एण्ड हर्जगोभिना, कोलम्बिया, आइभेरी कोस्ट, इजिप्ट, फिनल्याण्ड, गुयना, हंगेरी र रुसले एक–एक जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको विभागको तथ्याङ्कले देखाउँछ । 

विभागको तथ्याङ्कले सबैभन्दा ठूलो संख्यामा नेपाली डिपोर्ट वैदेशिक रोजगारीको लागि आकर्षक गन्तव्य मानिएका देशबाट हुने गरेको देखाउँछ । बितेको एक वर्षमा यूएई, दक्षिण कोरिया, साउदी अरेबिया, कतार, ओमान, मलेसिया, कुवेत, जापान र बहराइन गरी ९ देशले मात्र ७१३ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए । यो भनेको कुल डिपोर्ट हुने नेपालीको ५८.०६ प्रतिशत हो । 

सामान्यतया गम्भीर अपराध गरेका, गैरकानुनी रूपमा देशमा प्रवेश गरेका, आफ्नो भिसाको शर्त तोडेका वा सम्बन्धित देशमा रहन कानुनी हैसियत गुमाएका विदेशीहरूलाई प्रशासनिक रूपमा हटाउन वा देश निकाला (डिपोर्ट) गरिन्छ । 

पछिल्ला वर्षहरूमा डिपोर्ट हुने नेपालीको संख्या बढ्दो क्रममा छ । अध्यागमन विभागको तथ्याङ्क अनुसार बितेको चार वर्षमा मात्र विभिन्न देशले ४ हजार ७१८ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका छन् ।

सन् २०२१ मा विभिन्न देशले ८८० जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए । सन् २०२२ मा आइपुग्दा यो संख्या बढेर १ हजार १६७ पुगेको थियो । सन् २०२३ मा विदेशबाट डिपोर्ट भई नेपाल फर्कने नेपालीको संख्या १ हजार ४४३ रहेको थियो ।