काठमाडौं । अन्यथा विद्रोह नभएमा सत्ता गठबन्धनबाटै १९ जना उमेदवारले राष्ट्रियसभा सदस्यको विजयको माला पहिरिनेछन् । किनभने सत्ता गठबन्धनसँग विजयका निम्ति भारी मत छ । सत्ता गठबन्धनका दलहरूको मतभारले त्यो देखाउँछ ।
राष्ट्रियसभा सदस्यका निम्ति माघ ११ मा निर्वाचन हुँदैछ, जसका निम्ति आज उमेदवारी दर्ता गराएका छन् । सत्ता गठबन्धनले ०७९ को निर्वाचनमा पराजितदेखि लिएर समानुपातिक बन्दसूचीमा दोहोरिएकालाई उमेदवार बनाएको छ ।
निर्वाचन हारेका व्यक्तिलाई एउटै कार्यकालमा पुनः उमेदवार बनाउनु हुँदैन भनी आलोचना आए । तर, सत्ता गठबन्धनले यी विषय बेवास्ता गर्दै उमेदवार बनाएको छ ।
कांग्रेसका दश उमेदवारका मुहार
सत्ता गठबन्धनबाट सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेसले १० सिट पाएको छ । कांग्रेसले पुराना र नयाँ अनुहारलाई उमेदवार बनाएको छ । कांग्रेसले कोसी प्रदेशको अन्यतर्फ नेता कृष्ण सिटौलालाई उमेदवार बनाएको छ ।
सिटौला गत वर्षको मंसिर ४ गते भएको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा झापा क्षेत्र नम्बर ३ मा पराजित भएका थिए ।
उनलाई राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनले पराजित गरेका थिए । लिङदेनले ४० हजार ६६२ मत पाउँदा सिटौलाले ३७ हजार ३८६ मत प्राप्त गरेका थिए । उनै सिटौला प्रतिनिधिसभाको अवधि चार वर्ष बाँकी रहँदै राष्ट्रियसभामा जान लागेका हुन् ।
सिटौला २०७४ मा पनि पराजित भएका थिए । उनी लिङ्देनसँग नै पराजित भएका थिए । २०४८, ०५१ को निर्वाचनमा पनि पराजित भएका थिए । ०५६ मा निर्वाचित भएका उनी २०६४ मा पराजित भए ।
०७० मा भने निर्वाचित भएका थिए । संविधान मस्यौदा समितिको सभापतिको भूमिका निर्वाह गरेका सिटौला राष्ट्रियसभाको उमेदवार बनेका हुन् । उनी राष्ट्रियसभाको अध्यक्ष बन्ने पक्का जस्तै छ ।
कांग्रेसले आनन्दप्रसाद ढुंगानालाई मधेस प्रदेशमा अन्यतर्फको उमेदवार बनाएको छ । उनी २०४८ देखि ०५६ सम्म निर्वाचित भएका थिए । ०५६ मा कांग्रेसको प्रमुख सचेतक बनेका थिए । ०६४ मा पराजित भएका ढुंगाना कांग्रेसको अनुशासन समितिका संयोजक हुन् ।
उनी २०७० सालको दोस्रो संविधान सभामा समानुपातिकतर्फ सांसद बनेका थिए भने २०७४ मा पराजित भएका थिए । २०७९ मा भएको निर्वाचनमा उनको नाम समानुपातिक सूचीमा थियो ।
तर समानुपातिक बन्दसूचीको नाम फिर्ता लिएर राष्ट्रियसभा उमेदवार बनेका थिए । वाग्मतीको अन्यमा जितजंग बस्नेतले उमेदवारी दिएका छन् । बस्नेत नेपाल विद्यार्थी संघका पूर्व महामन्त्री, तरुण दलका अध्यक्ष हुँदै केन्द्रीय सदस्य बनेका हुन् ।
वाग्मती प्रदेशको महिलातर्फ विष्णुदेवी पुडासैनीले उमेदवारी दिएकी छन् । उनी ०५९ को काठमाडौं इन्द्रायणी गाविस अध्यक्ष हुन् । महिला संघको काठमाडौंमा लामो समय नेतृत्त्व गरेकी थिइन् । त्यसयता उनी लाभको पदमा पुगेकी छैनन् ।
त्यस्तै, गण्डकीको अन्यतर्फ किरणबाबु श्रेष्ठ उमेदवार बनेका छन् । उनी गण्डकी प्रदेशको महामन्त्री हुन् । गण्डकीमा पदमबहादुर परियारले अपांगता–अल्पसंख्यकतर्फ उमेदवार बनेका छन् । उनले तनहुँ दलित संघमा नेतृत्व गरिसकेका छन् ।
विष्णुकुमारी सापकोटा लुम्बिनी प्रदेशमा महिला कोटाबाट उमेदवार बनेकी छन् । उनी ०७९ को प्रदेशसभा निर्वाचनको समानुपातिकर्फ बन्दसूचीमा अटाएकी थिइन् ।
बन्दसूचीबाट नाम फिर्ता लिएर उमेदवार बनेकी हुन् । कर्णाली प्रदेशमा अन्यतर्फ कृष्णबहादुर रोकाया उमेदवार बनेका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशको अन्यतर्फ बलदेव बोहोरा उमेदवार बनेका छन् । उनी कञ्चनपुरका पूर्वसभापति हुन् । उनी ०७० को संविधानसभा सदस्य बनेका थिए ।
त्यस्तै, अपांगता अल्पसंख्यकक कोटामा नाराणदत्त भट्टले उमेदवारी दिएका छन् । उनी जन्आन्दोलनका घाइते हुन् । उनी कांग्रेसको कैलाली जिल्ला सभापति हुन् ।
माओवादीका उमेदवार को कस्ता ?
गठबन्धबाट ६ सिटमा भागमा परेको माओवादी (केन्द्र)ले जनआन्दोलनका घाइतेदेखि समानुपातिक सूचीमा पटक–पटक परेकाहरूलाई उमेदवार बनाएको छ । जसअन्तर्गत कोसी प्रदेशको महिलातर्फ चम्फादेवी कार्की उमेदवार बनेकी छन् ।
ओखलढुंगा जिल्ला इन्चार्ज रहेकी उनी अखिल नेपाल महिला संघको केन्द्रीय सचिव हुन् । उनी तीनपटक समानुपातिक सूचीमा (२०६४, २०७० र २०७९ मा) परेकी थिइन् ।
२०७४ को स्थानीय तहको चुनावमा उनी ओखलढुंगाको सुनकोशी गाउँपालिका अध्यक्षमा पराजित भएकी थिइन् । माओवादीले अपांगता–अल्पसंख्यक कोटामा नुवाकोटका श्रीकृष्ण अधिकारीलाई उमेदवार बनाएको छ ।
उनी हाल माओवादी केन्द्रको प्रदेश सम्पर्क विशेष कमिटीका अध्यक्ष हुन् । उनी जनयुद्धका घाइते हुन् । गण्डकीबाट महिला कोटामा उमेदवार बेनेकी मनरुपा शर्मा सुवेदीले द्वन्द्वकालमा श्रीमान् गुमाइन् ।
उनी २०६४ को संविधानसभा चुनावमा पर्वत– १ मा पराजित भएकी थिइन् । २०७९ को मंसिरमा सम्पन्न चुनावको समानुपातिक सूचीमा परेकी थिइन् । बन्दसूचीबाट नाम फिर्ता लिएर उमेदवार बनेकी हुन् ।
लुम्बिनी प्रदेशमा अन्यतर्फ माओवादीका झक्कु सुवेदीले उमेदवारी दर्ता गराएका छन् । उनी २०६४ को पहिलो संविधानसभा चुनावमा चर्चा बटुलेका थिए । काठमाडौँ– २ बाट एमालेका तत्कालीन महासचिव माधवकुमार नेपाललाई पराजित गरेका थिए ।
र, २०७० को चुनावमा पराजित उनी माओवादीका केन्द्रीय सदस्य हुन् । कर्णालीबाट दलित क्लष्टरमा विष्णु विकले उमेदवारी दर्ता गराएका छन् । उनी माओवादीको कालीकोट जिल्ला इन्चार्ज हुन् । दलित मुक्ति मोर्चाको कर्णाली प्रदेश इन्चार्ज पनि हुन् ।
रेणु चन्द सुदूरपश्चिमबाट महिला क्लष्टरमा उमेदवार बनेकी छन् । उनी २०६४ सालमा बैतडी–२ बाट संविधानसभा सदस्य निर्वाचित भएकी थिइन् । हाल उनी अखिल नेपाल महिला संघ क्रान्तिकारीको सुदूरपश्चिम इञ्चार्जको भूमिकामा छन् ।
एकीकृत समाजवादीबाट दुई उमेदवार
नेकपा एकीकृत समाजवादीले गठबन्धबाट दुई सिट पाएको छ । जसमा महिला क्लटरमा ०७९ को निर्वाचनमा पराजितलाई उमेदवार बनाएको छ । एकीकृत समाजवादीले कर्णाली प्रदेशको महिलातर्फ उमेदवार दैलेखकी सावित्री मल्ललाई उमेदवार बनाएको छ ।
उनी गएको ०७९ को निर्वाचनमा उपमेयरमा पराजित हुन् । नारायण नगरपालिका दैलेखमा उनी एमालेकी तत्तकुमारी खड्कासँग पराजित भएकी थिइन् । खड्काले ५ हजार ६७३ मत ल्याउँदा सावित्रीले ३ हजार २३८ मत ल्याएकी थिइन् ।
त्यस्तै, एकीकृत समाजवादीले वाग्मतीको दलिततर्फ दोलखाका घनश्याम रिजाललाई उमेदवार बनाएको छ ।
जसपामा पनि हारेकै उमेदवार
सत्ता साझेदार जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले गठबन्धनबाट एक सिट पाएको छ । उसले १३ महिनाअघि प्रदेशसभा निर्वाचनमा पराजित व्यक्तिलाई राष्ट्रियसभा सदस्यको उमेदवार बनाएको छ । रौतहटकी पूजा चौधरीलाई उमेदवारी दिएकी छन् ।
गत वर्ष मंसिर ४ गते भएको निर्वाचनमा उनी रौतहट क्षेत्र नम्बर–३ ‘क’मा जसपाका तर्फबाट उमेदवार बनेकी थिइन् । उनलाई स्वतन्त्र उमेदवार केशव रायले पराजित गरेका थिए । राय १२ हजार ५५५ मतसहित विजयी भएका थिए । चौधरीले १० हजार १३२ मत पाएकी थिइन् ।
