काठमाडौं । अंग्रेजी नयाँ वर्ष २०२४ आजदेखि सुरु हुँदा सन् २०२३ खेलकुदका लागि सन्तोषजनक रह्यो । यस वर्ष फिफा महिला विश्वकपले नयाँ विजेता पायो । 

क्रिकेटतर्फ महिला ट्वान्टी–२० विश्वकप सम्पन्न हुँदा कोभिड–१९ महामारीले निर्धारित समयमा हुन नसकेको एसियाली खेलकुद पनि सफलतापूर्वक सम्पन्न भए । क्रिकेटमै पुरुष एकदिवसीय विश्वकपबाट नयाँ विजेताको टुंगो लाग्यो । वर्षको अन्तिमतिर विश्वकपको उपाधि जितिसकेको श्रीलंका विश्व क्रिकेटको सर्वोच्च निकाय आईसीसीबाट प्रतिबन्धमा पर्‍यो ।

यसरी हेर्दा वर्ष २०२३ विश्व खेलकुदमा उतारचढावपूर्ण रह्यो । खेलकुदमा गएको वर्षमा भएका प्रमुख चार प्रतियोगितालाई बाह्रखरीले यसरी समेटेको छ ।

आईसीसी महिला ट्वान्टी–२० विश्वकप क्रिकेट
सन् २०२३ मा दक्षिण अफ्रिकाले आईसीसी महिला ट्वान्टी–२० विश्वकपको सफल आयोजना गर्‍यो । फेब्रुअरी १० देखि २६ सम्म सञ्चालन भएको प्रतियोगितामा कुल १० टिमको सहभागिता थियो । महिला विश्वकपको यो संस्करणको उपाधि अस्ट्रेलियाले जितेको थियो । अस्ट्रेलियाले फाइनलमा घरेलु टिम दक्षिण अफ्रिकालाई १९ रनले हराउँदै छैटौँ पटक विश्वकपको उपाधि जित्यो ।

प्रतियोगितामा कुल २३ खेल भएका थिए । अस्ट्रेलियाका अस्लेघ गार्डनर सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिइन् । २३० रनसहित दक्षिण अफ्रिकाकी लौरा वोल्भार्डिट सबैभन्दा धेरै रन जोड्ने खेलाडी बनिन् । यस्तै, इंग्ल्यान्डकी सोफी एक्लेस्टोन ११ विकेटसहित सबैभन्दा धेरै विकेट लिने खेलाडी बनिन् । महिला विश्वकपको यो संस्करणमा कुनै पनि एसोसिएट राष्ट्रको सहभागिता थिएन ।

फिफा महिला विश्वकप
यस वर्षको जुलाई २० देखि अगस्ट २० सम्म अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्डले महिला विश्वकपको सफल आयोजना गरे । पहिलो पटक ३२ टिमले प्रतिस्पर्धा गरेको प्रतियोगिताको उपाधि स्पेनले जितेको थियो ।

पहिलो पटक महिला विश्वकपको उपाधि उचालेको स्पेनले फाइनलमा इंग्ल्यान्डलाई १–० ले हराएको थियो । फाइनलमा स्पेनलाई च्याम्पियन बनाउन ओला कार्मोना गार्सियाले निर्णायक गोल गरेकी थिइन् । स्पेनले उपाधि जित्दा इंग्ल्यान्ड उपविजेता, स्वीडेन तेस्रो र सह–आयोजक अस्ट्रेलिया चौथो भएको थियो ।

विश्वकपका कुल ६४ खेल भएका थिए । जसमा कुल १६४ गोल भएका थिए । जापानकी हिनाता मियाजावा पाँच गोलसहित प्रतियोगिताको उच्च गोलकर्ता बनेकी थिइन् । स्पेनकी आइतेना बोनमती प्रतियोगिताको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिँदा स्पेनकै साल्मा पाराइलो उदीयमान खेलाडी घोषित भएकी थिइन् । इंग्ल्यान्डकी म्यारी एराप्सले ‘गोल्डेन ग्लोब्स्’ जितिन् । यस्तै, जापानले प्रतियोगिताको ‘फेयर प्ले अवार्ड’ पाएको थियो ।  

१९औँ एसियाली खेलकुद
एसियाली खेलकुदको १९औँ संस्करण सन् २०२२ मा हुने तालिका थियो । तर, कोभिड–१९ को महामारीले एसियाली खेलकुदको यो महाकुम्भ निर्धारित मितिमा हुन सकेन । जुन २०२३ को सेप्टेम्बर २३ देखि अक्टोबर ८ सम्म चीनको हाङझाउमा सफलतापूर्वक आयोजना भयो । १९औँ एसियाली खेलकुदमा कुल ४५ राष्ट्रले प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । यस्तै, राष्ट्रबाट प्रतिनिधित्व नगरी १२ खेलाडीले स्वतन्त्रपूर्वक ओलम्पिकको झन्डामा प्रतिस्पर्धा गरेका थिए ।

एसियाली खेलकुदको यस संस्करणमा नेपालबाट कुल २५३ खेलाडीको सहभागिता थियो । जसमध्ये खेलमा मात्र नेपाल पदक जित्न सफल भयो । करातेकी एरिका गुरुङ र महिला कबड्डी टिमले नेपाललाई पदक दिलाएका थिए । एरिकाले रजत पदक जित्दा कबड्डी टिमले कांस्य जितेको थियो ।

आयोजक चीन कुल ३८३ पदकसहित खेलकुदको शीर्ष स्थानमा रहन सफल भयो । जसमा २०१ स्वर्ण, १११ रजत र ७१ कांस्य पदक थिए । दोस्रोमा रहेको जापानले ५२ स्वर्णसहित कुल १८८, तेस्रोको दक्षिण कोरियाले ४२ स्वर्णसहित १९०, चौथोको भारतले २८ स्वर्णसहित १०७ र पाँचौँको उज्वेकिस्तानले २२ स्वर्णसहित ७१ पदक जिते ।

आईसीसी पुरुष एकदिवसीय विश्वकप
आईसीसी पुरुष एकदिवसीय विश्वकपको १३औँ संस्करण पनि सन् २०२३ मै सम्पन्न भयो । भारतले आयोजना गरेको विश्वकपको यस संस्करणमा कुल १० टिमको सहभागिता थियो । अक्टोबर ५ देखि नोभेम्बर १९ सम्म गरी करिब डेढ महिना चलेको प्रतियोगितामा कुल ४८ खेल भएका थिए ।

राउन्ड रोविन लिग पद्दतिमा सञ्चालित प्रतियोगिताका शीर्ष चार टिम सेमिफाइनल प्रवेश गरेका थिए । एकदिवसीय विश्वकपको सबैभन्दा सफल टिम समेत रहेको अस्ट्रेलियाले छैटौँ पटक उपाधि जित्यो । प्याट कुमिन्सको कप्तानीमा रहेको अस्ट्रेलियाले फाइनलमा घरेलु टिम भारतलाई ६ विकेटले हराउँदै उपाधि जितेको थियो ।

उपाधि अस्ट्रेलियाले जिते पनि व्यक्तिगत विधातर्फ भने भारतीय खेलाडीको दबाब रह्यो । भारतका विराट कोहली प्रतियोगिताकै सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिए । ७६५ रनसहित कोहली नै सबैभन्दा धेरै रन बनाउने खेलाडी बने । यस्तै, भारतकै मोहम्मद सामी २४ विकेटसहित सबैभन्दा धेरै विकेट लिने खेलाडी बने ।