नवलपुर । राज्य पुनःसंरचनासँगै सिंगो नवलपरासी दुई जिल्लामा विभाजन भयो । जिल्ला टुक्रिएसँगै जिल्लाको पूर्वी भाग नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापूर्व) गण्डकी प्रदेशमा र पश्चिमी भाग नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापश्चिम) लुम्बिनी प्रदेशमा राखियो ।

पुनःसंरचनासँगै नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापूर्व) नवलपुरमा सम्पूर्ण संरचना नयाँ निर्माण भए । चार गाउँपालिका र चार नगरपालिका गरी आठ स्थानीय तह रहेको जिल्लालाई दुई प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्रमा विभाजन गरियो ।

नवलपुरका बौदीकाली गाउँपालिका, बुलिङटार गाउँपालिका, गैँडाकोट नगरपालिका, देवचुली नगरपालिकाका सबै क्षेत्र र कावासोती नगरपालिकाका ११ वटा वडा प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र नम्बर–१ मा समेटिएका छन् ।

वि.सं. २०४८ देखि नेपाली कांग्रेसले जित्दै आएको नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापूर्व)को क्षेत्र नम्बर–१ बाट यसपटक पनि बीपी कोइरालाका पुत्र एवं नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य डा. शशांक कोइराला चौथोपटक निर्वाचनमा होमिएका छन् । कोइराला यस क्षेत्रबाट संविधानसभा निर्वाचन २०६४, २०७० र प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन २०७४ मा भारी मतका साथ विजयी भएका थिए ।

चौथोपटक निर्वाचन जित्ने कसरतका साथ उमेदवार भएका डा. कोइरालाको प्रतिस्पर्धीका रूपमा नेकपा (एमाले)का केन्द्रीय सदस्य कृष्णप्रसाद पौडेलले उमेदवारी दिएका छन् ।

नवलपुर क्षेत्र नम्बर–१ कांग्रेसको सुरक्षित निर्वाचन क्षेत्र र राष्ट्रिय राजनीतिमा प्रभाव पार्न सक्ने व्यक्ति भएकाले कोइरालाको विकल्प नभएको कांग्रेसको दाबी छ । तर, देशव्यापी रूपमा नयाँ नेतृत्वको खोजी भइरहेको बेला र स्थानीय तह निर्वाचन, २०७९ मा यस क्षेत्रमा पर्ने अधिकांश पालिकामा एमालेका उमेदवार विजयी भएकाले पौडेल विजयी हुने एमालेको दाबी छ ।

वि.सं. २०६४ मा डा. कोइरालाले १७ हजार ४३० मत ल्याएर विजयी हुँदा निकटतम प्रतिस्पर्धी तत्कालीन नेकपा (माओवादी)का ठाकुरप्रसाद चापागाईं रहेका थिए । एमाले तेस्रो स्थानमा रहेको थियो ।

वि.सं. २०७० को निर्वाचनमा कोइराला १८ हजार २२८ मत ल्याएर  दोस्रोपटक विजयी बने । कोइराला विजयी बन्दा एमाले उमेदवार दीपक अधिकारी क्षेत्रीले १२ हजार ११० र माओवादीका धनप्रसाद सापकोटाले चार हजार ३१७ मत प्राप्त गरेका थिए ।

यस्तै, २०७४ सालको निर्वाचनमा कोइराला ३६ हजार ६५२ मतसहित विजयी भए । उनका निकटतम प्रतिद्वन्द्वी तत्कालीन वाम गठबन्धनका तर्फबाट माओवादी केन्द्रका भविश्वर पराजुलीले ३२ हजार ३०८ मत प्राप्त गरेका थिए ।

गएको वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा वडाध्यक्षले पाएको मतलाई हेर्दा कांग्रेसलाई केही सहज देखिन्छ । कांग्रेस महामन्त्री समेत रहिसकेका कोइराला १५ वर्षसम्म संसद्मा रहँदा आफ्नो क्षेत्रमा टुक्रे र वितरणमुखी योजनाका कामबाहेक विकासका माध्यमबाट परिवर्तन गर्न नसकेको आरोप खेप्दै आएका छन् ।

अघिल्लो प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचनमा वाम गठबन्धनको दबदबा रहेका बेला जित निकालेका डा. कोइराला यसपटक गठबन्धन आफ्नो पक्षमा रहेकाले जित सहज भएको बताउँछन् । गठबन्धनले कोइरालालाई सहज बाटो बनाएको कांग्रेसका तर्फबाट गैँडाकोट नगरप्रमुखमा निर्वाचित मदनभक्त अधिकारी बताउँछन् ।

वि.सं. २०७० को दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा तत्कालीन नवलपरासी–३ बाट संविधानसभा सदस्य बनेका एमाले उमेदवार कृष्णप्रसाद पौडेलले त्यो निर्वाचनमा कांग्रेस उमेदवार हालका गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेललाई पराजित गरेका थिए । एमालेका पौडेल १४ हजार ८०४ मत ल्याएर विजयी हुँदा कांग्रेसका पोखरेलले १४ हजार ४७९ मत प्राप्त गरेका थिए । सो क्षेत्र अहिले नवलपरासी पूर्वको क्षेत्र नम्बर–२ मा पर्छ ।

वि.सं. २०४८ यता कांग्रेसले जित्दै आएको नवलपुरको यो क्षेत्र विकासमा पछि परेकाले योपटक एमालेको जित निश्चित भएको एमालेका तर्फबाट देवचुली नगरपालिका प्रमुख बनेका हरिप्रसाद न्यौपाने बताउँछन् । नवलपुरमा एमाले विभाजनको कम असर, बलियो संगठन तथा लोकप्रिय र चिरपरिचित उमेदवार भएकाले निर्वाचनको परिणाम आफ्नो पक्षमा आउने एमालेको दाबी छ ।

नवलपुरको प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन क्षेत्र नम्बर–१ मा बौदीकालीका ६, बुलिङटारका ६, गैँडाकोटका १८, देवचुलीका १७ र कावासोतीका ११ गरी ५८ वडा रहेका छन् । गएको स्थानीय तह निर्वाचनमा यस क्षेत्रको गैँडाकोट नगरपालिकामा प्रमुख र उपप्रमुख तथा बुलिङटार गाउँपालिका उपाध्यक्षबाहेक सबै पालिका प्रमुख, उपप्रमुख, अध्यक्ष तथा उपाध्यक्ष एमालेले जितेको छ । ५८ मध्ये ३० वडामा एमालेले वडाध्यक्ष जितेको छ भने कांग्रेसले २७ र माओवादी केन्द्रले एउटा वडाध्यक्ष जितेको छ ।

नवलपुर क्षेत्र नम्बर–१ मा पर्ने ५८ वडामा एमालेका वडाध्यक्षले ४४ हजार ७७७ मत प्राप्त गर्दा कांग्रेसका वडाध्यक्षले ४४ हजार १८८ र माओवादी केन्द्रका वडाध्यक्षले एक हजार ९०८ मत प्राप्त गरेका छन् । माओवादी केन्द्र र कांग्रेस सत्ता गठबन्धनमा रहेका कारण पनि माओवादीको वडाध्यक्षको मत कांग्रेसका उमेदवार कोइरालालाई आउने कांग्रेस नेताको दाबी छ ।

यस्तै, यस क्षेत्रमा एमालेका पालिका प्रमुख तथा अध्यक्षले प्राप्त गरेको मत ३४ हजार ४४७ (कावासोती नगरपालिकाको समेत जोड्दा ५३ हजार ५५) रहेको छ । कांग्रेसका पालिका प्रमुख तथा अध्यक्षले प्राप्त गरेको मत ३५ हजार १०६ (कावासोती नगरपालिकाको समेत जोड्दा ५३ हजार ४१०) रहेको छ ।

नवलपुरको प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन क्षेत्र नम्बर–१ मा एक लाख ३१ हजार १८१ मतदाता रहेका छन् । यहाँ ६२ हजार ५९६ पुरुष, ६८ हजार ५८४ महिला र तेस्रोलिंगी एक मतदाताले ५७ मतदानस्थलका १५३ मतदान केन्द्रबाट मतदान गर्ने जिल्ला निर्वाचन अधिकारी लालप्रसाद शर्मा भुसालले जानकारी दिए ।

नवलपुर–१ मा प्रतिनिधिसभातर्फ कोइराला र पौडेलसहित १५ जनाले उमेदवारी मनोनयन गराएका छन् । पाँच स्वतन्त्रका साथै जनता समाजवादी पार्टी नेपाल, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, हाम्रो नेपाली पार्टी, नागरिक उन्मुक्ति पार्टी, नेपालका लागि नेपाली पार्टी, मंगोल नेसनल अर्गनाइजेसन, राष्ट्रिय जनमुक्ति पार्टी र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका उमेदवार समेत चुनावी मैदानमा छन् । मुख्यतया कोइराला र पौडेलबीच नै चुनावी प्रतिस्पर्धा हुने अनुमान छ । रासस