काठमाडौं । भारतको आन्ध्र प्रदेशको ओंगोल गाउँ एकाएक चर्चामा आयो, उक्त गाउँ चर्चामा आउनुको कारण थियो, यस गाउँको एउटा गाई ब्राजिलको बजारमा ४१ करोड भारु अर्थात् ६५ करोड ६० लाख नेपाली रुपैयाँ बिक्री हुनु । 

ओंगोल जातको यो गाईलाई ब्राजिलमा भियाटिना–१९ भनिन्छ । फेब्रुअरी २०२५ मा, ब्राजिलमा लिलामीमा यो संसारको सबैभन्दा महँगो गाईको रूपमा बेचिएको थियो । 

आन्ध्र प्रदेशको प्रकाशम जिल्लाका बासिन्दा विशेषगरी करावाडका बासिन्दाले गाईको यस्तो मूल्य पाएकोमा खुसी व्यक्त गरेका छन् । करावाड गाउँ प्रकाशम जिल्लाको सदरमुकाम ओंगोलबाट करिब १२ किलोमिटर टाढा छ ।

सोही गाउँका पोलावरपु चेन्चुरामैयाले सन् १९६० मा पनि ओंगोल जातको यस्तै गाई र गोरु ब्राजिलका एक व्यक्तिलाई बेचेका थिए । आफ्नो गाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा यति महँगो मूल्यमा बेच्न पाएकोमा चेन्चुरामैया खुसी छन् ।

पोलावरपु वेंकटरामैया गाउँका पूर्वप्रधानपञ्च हुन्। उनी भन्छन्, ‘एउटा गाईका कारण हाम्रो प्रदेश र देशको नाम टाढा–टाढासम्म चर्चित भइरहेको छ । ओंगोल नस्लको अनुसन्धान गर्ने डाक्टर चुन्चु चेल्लामैयाले बीबीसीलाई भने, ‘टिको नामका एक व्यक्तिले पोलावरपु हनुमैयाबाट ६० हजार रुपैयाँमा एउटा गोरु किनेर ब्राजिल लगेका थिए । उनले यसको वीर्य सुरक्षित राखेका थिए । यो अझै पनि ब्राजिलियनहरूसँग छ ।’’

८८ वर्षीय चेल्लामैयाले भने, ‘‘मैले त्यो साँढे पनि देखेको छु। दिल्लीमा आयोजना गरिएको पशु मेलामा उसले पहिलो स्थान हासिल गरेको थियो । त्यसपछि प्रधानमन्त्री पण्डित जवाहरलाल नेहरूले पनि उनलाई बधाई दिएका थिए । त्यही भएर ब्राजिलियनहरूले किनेका थिए ।’’

आन्ध्र प्रदेशमा ओंगोल जातका चार लाख जनावर रहेको लाम फार्मका प्रमुख वैज्ञानिक डा. मुत्था राव बताउँछन् । ब्राजिलमा कुल २२ करोड जनावरमध्ये ८० प्रतिशत ओंगोल गाईबस्तु छन्।

ओंगोल गाई होस् वा गोरु, सेतो रङ, सुडौल शरीर, रातो अनुहार र अग्लो पीठ देखेर जो कोही पनि छक्क पर्छन् । गाईका अन्य धेरै जातहरू छन्, तर ओंगोल तिनीहरूभन्दा फरक छ । 

ओंगोल गाईको तौल करिब ११ सय किलोग्राम हुन्छ । ओंगोल गाई र गोरु धेरै बलियो मानिन्छ । अति तातो क्षेत्रमा पनि आरामसँग बस्न सक्ने तिनीहरू सजिलै बिरामी पर्दैनन् र धेरै फुर्तिला हुन्छन् । 

ओंगोल गोरुले एकपटकमा पाँचदेखि ६ एकड जमिन जोत्न सक्छ । भारतको प्रकासम जिल्ला यस जातको उद्गमथलो हो । 

भारतमा गाईबस्तुलाई दूध र खेतीका लागि मात्र प्रयोग गरिन्छ, तर अन्य देशमा भने अवस्था फरक छ। चेल्लामैया भन्छन्, “ब्राजिलमा ८० प्रतिशत ओंगोल गाई र गोरु मासुका लागि प्रयोग गरिन्छ। कतिपय गोरुको पीठमा कुम हुँदैन र उनीहरूको तौल पनि ४५० देखि ५०० किलोसम्म हुन्छ ।”

ओंगोल साँढेको वजन ११०० देखि १२०० किलोग्राम सम्म बढ्छ। यस जातका गोरुलाई खुवाउन र खुवाउन धेरै पैसा खर्च हुँदैन। उनीहरुको मासुमा बोसो कम हुन्छ । यही कारणले गर्दा मानिसहरूले आफ्नो मासु धेरै मन पराउँछन्। ओंगोल साँढे प्रयोग गरेर नयाँ नस्ल सिर्जना भइरहेको चेलामैया बताउँछन्।