काठमाडौं । अमेरिकाको लस एन्जलस यतिखेर डढेलोको चपेटमा छ । आगलागी प्रभावित लस एन्जलस क्षेत्रबाट हजारौँ मानिसलाई अन्यत्र सारिएको छ ।

लस एन्जलस क्षेत्रमा अहिले हिउँदे पानी पर्ने मौसम हो । तर, यस वर्ष हिउँदे पानी नपर्दा यो क्षेत्र निकै सुख्खा थियो । नेसनल जियोग्राफीका अनुसार, लस एन्जलस क्षेत्रमा ११० किलोमिटर प्रतिघण्टाको रफ्तारमा हावा चलिरहेको छ । तीव्र गतिको हावा र सुख्खा मौसमका कारण डढेलो निभाउन कठिन भएको हो ।

तीव्र गतिको हावाले डढेलोलाई २२ किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा अगाडि बढाइरहेको छ । यही कारण आगो निभाउन कठिन भइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले जनाएकाछन् ।

लस एन्जलसका ६ स्थान डढेलोको चपेटमा परेका छन् । मंगलबारबाट सुरु भएको डढेलो शुक्रबारसम्म नियन्त्रणमा आएको छैन । लस एन्जलसको अग्नि नियन्त्रण विभागका अनुसार, हावाको गति नरोकिए लस एन्जलसवासी नै खतरामा पर्नेछन् । डढेलोको चपेटामा परेर १० जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।

डढेलो ३४ हजार एकडभन्दा बढी क्षेत्रमा फैलिएको छ । करिब दुई लाख जनालाई स्थानान्तरण गरिएको छ ।  दुई लाखभन्दा बढी गम्भीर जोखिममा रहेको चेतावनी दिइएको छ । डढेलोको चपेटमा परेर १० हजारभन्दा बढी भौतिक संरचना ध्वस्त भइसकेका छन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेले डढेलोबाट भएको क्षतिको क्षतिपूर्ति संघ सरकारले बेहोर्ने बताएका छन् । उनले १८० दिनभित्र सबै क्षतिपूर्ति दिने बताएका छन् ।

डढेलोका कारण बिमा कम्पनीहरू पनि चिन्तामा छन् । प्रारम्भिक अनुमानअनुसार, बिमा कम्पनीहरूमा कम्तीमा आठ बिलियन अमेरिकी डलर बराबरको बिमा दाबी हुने अनुमान गरिएको छ ।

डढेलो निभाउन जमिन र आकाशबाट प्रयास भइरहेको छ । अमेरिकाले क्यानडाबाट आगो निभाउन ल्याएको स्कुपर विमान दुर्घटनामा परेको छ । आगो निभाउने क्रममा विमान ड्रोनसँग ठोक्किएपछि अहिले ग्राउन्डेड गरिएको छ ।

डढेलोलाई ‘इकोसिस्टम’कै एक हिस्सा मानिन्छ । तर, जलवायु परिवर्तनका कारण पछिल्ला वर्षहरूमा डढेलो भयानक बन्दै छ ।

अमेरिकामा बर्सेनि ७२ हजार ४०० वटा डढेलोका घटना हुन्छन् । डढेलोको कारणमा ८५ प्रतिशत मानवीय हुन्छ भने १५ प्रतिशत प्राकृतिक हुन्छ ।

सुख्खा मौसमकै कारण आगो निभाउन दमकलकर्मीलाई पानीको अभाव भइरहेको छ । पानी अभाव भएपछि स्थानीय सरकारले लस एन्जलसवासीलाई पानी जोगाउन अनुरोध गरेको छ ।

लस एन्जलस काउन्टीका अग्नि नियन्त्रक प्रमुख एन्थनी म्यारेनका अनुसार, उनीहरू यति ठूलो डढेलोका लागि तयार थिएनन् । “हाम्रो क्षमता यति ठूलो डढेलो निभाउने थिएन । हामीसँग मुस्किलले एक, दुई ठूला आगो निभाउने क्षमता थियो,” उनले भने ।

राष्ट्रपति बाइडेले पनि दमकलकर्मीलाई आगो निभाउने थप सामग्री उपलब्ध गराउन सेनालाई निर्देशन दिएका छन् ।

बीबीसीका अनुसार, यस क्षेत्रमा पहिले जंगलमा मात्र अगाो लाग्ने गर्थ्यो । तर, यसपटक हावाका कारण त्यो आगो मानव बस्तीसम्म पुग्यो । तीव्र हावा नरोकिए डढेलो अझै फैलिने सम्भावना छ । यस क्षेत्रमा अझै एक हप्ता पानी पर्ने सम्भावना छेन । त्यसकारण पनि डढेलो पूर्णरूपमा नियन्त्रणमा लिन अझै समय लाग्ने छ ।

आगो फैलाउने हावा

लस एन्जलसमा यतिखेर ‘सान्टा एना’ नामको हावा चलिरहेको छ । ‘सान्टा एना’ हावा हिउँदमा चल्ने हावा हो । यो हावा ९५ देखि १३० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिसम्म चल्ने गर्छ ।

हिउँदमा चल्ने यो हावालाई ‘सान्टा एना’ नाम कसले दियो र किन दियो भन्ने कुरा यकिन छैन । यो हावा दक्षिणी क्यालिफोर्नियाको ओरेन्ज काउन्टीमा रहेको सान्टा एना खोँचबाट आएर समुन्द्रतर्फ जाने गर्छ । यो हावालाई ‘दानवी हावा’ र ‘रातो हावा’ पनि भन्ने गरिन्छ ।

‘सान्टा एना’ हावा सेप्टेम्बरको अन्तदेखि मे महिनासम्म चल्ने गर्छ । यस अवधिमा यो हावा कहिलेकाहीँ वा बढीमा एकहप्तासम्म निरन्तर चल्ने गर्छ । यो हावा पश्चिमी अमेरिकाको ठूलो क्षेत्रमा हावाको दबबा उच्च भएपछि सिर्जना हुन्छ । सुख्खा क्षेत्रमा सिर्जना हुने दबाबका कारण चल्ने यो हावामा आद्रता हुँदैन ।

लस एन्जलस क्षेत्रमा डढेलोलाई भयानक बनाउन यही हावाको भूमिका छ । यो हावाको गति कम नभएसम्म डढेलो रोक्न मुस्किल हुने बताइएको छ ।