काठमाडौं । चीनमा संक्रमण फैलाइरहेको भनिएको ह्युमन मेटान्युमोनोभाइरस (एचएमपीभी) नेपाल भित्रिने त्रास अहिले जनसमुदायमा देखिएको छ । भारतमा सोमबार तीनजनामा यो भाइरस पुष्टि भएसँगै नेपालमा पनि संक्रमण फैलिने जोखिमबारे चासो छ । 

यद्यपि, चीन सरकारले हालसम्म एचएमपीभीकै नयाँ प्रजाति फैलिएको भन्ने पुष्टि गरिसकेको छैन । भारतको स्वास्थ्य तथा परिवार कल्याण मन्त्रालयले भने कर्नाटक राज्यका दुई बालबालिकामा एचएमपीभी पुष्टि भएको जानकारी सामाजिक सञ्जाल एक्समार्फत दिएको छ । 

एचएमपीभीको परिवर्तित भेरियन्टले उत्तरी चीनमा श्वासप्रश्वासम्बन्धी विभिन्न संक्रमण फैलाइरहेको भनिए पनि यसबारे पुष्टि नभएसम्म संक्रमणबारे थप केही भन्न नसकिने नेपाली विज्ञहरू बताउँछन् । विश्वका लागि एचएमपीभी नयाँ भाइरस भने होइन । यो सन् २००१ मा चीनबाट नै पहिलोपटक पुष्टि भएको आरएनए भाइरस हो । 

नेपालमा सन् २०११ मा नै देखिएको थियो एचएमपीभी 

नेपालका लागि पनि एचएमपीभी नयाँ भाइरस भने होइन । नेपालका विभिन्न ग्रामीण क्षेत्रमा सन् २०११ देखि २०१४ सम्म गरिएको एक अध्ययनमा एचएमपीभीका कारण श्वासप्रश्वाससम्बन्धी संक्रमण फैलिएको पुष्टि भएको थियो । 

सन् २०११ देखि २०१४ सम्म विभिन्न अस्पतालबाट संकलन गरिएका तीन हजार ५२८ शिशुको नमुनामा पाँच प्रतिशतमा एचएमपीभी पहिचान भएको थियो । ती शिशुलाई श्वासप्रश्वाससँग सम्बन्धित विभिन्न समस्या लिएर अस्पताल पुर्‍याइएको थियो । 

उनीहरूमा आरटी पीसीआर विधिबाट परीक्षण गरी सिक्वेसिन्सङ गर्दा तीनवटा जिनोटाइप पाइएको थियो : ए२, बी१, र बी२ । यी तीनले मध्यम स्तरको खोकीको अवधि बढाएको र श्वासप्रश्वासको प्रक्रियामा अवरोध गरेको देखिएको थियो । 

एचएमपीभीकै कारण मृत्यु भएको तथ्यांक सो रिपोर्टमा उल्लेख छैन ।

१० जना अमेरिकी विज्ञहरूले गरेको अध्ययन रिपोर्टबारे अर्टिकल सन् २०२१ अप्रिल ३० मा नेसनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिन’ले प्रकाशन गरेको थियो । भारत, बंगलादेश, युकेलगायत मुलुकमा पनि एचएमपीभी आमसंक्रमणक रूपमा यसअघि नै फैलिइसकेको विभिन्न रिपोर्टहरूले देखाएका छन् । 

कोरोनाजस्तै घातक हुन्छ ?

एचएमपीभीको संक्रमण श्वासप्रश्वास, संक्रमितले प्रयोग गरेका सामान, खोक्दा हाछ्युँ गर्दा खकार वा सिँगानको माध्यमबाट सर्छ । संक्रमणको तीनदेखि ६ दिनमा लक्षण देखिने र अधिकांशमा मध्यम लक्षण मात्रै देखिने विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले जनाएको छ । 

कडा लक्षण भएमा निमोनिया हुनसक्ने डब्लुएचओको भनाइ छ । डब्लुएचओले हालसम्म यसलाई विश्वव्यापी आपतकालीन अवस्था भने घोषणा गरेको छैन । तर, केस बढ्दै गएकाले कडा नियमनका लागि भने सम्बन्धित निकायहरूलाई सतर्क गराइरहेको छ ।
 
चीनमा हाल १४ वर्षमुनिका बालबालिका, वृद्धवृद्धा, र रोगप्रतिरोधी क्षमता कम भएकाहरूमा कडा निमोनिया एचएमपीभी संक्रमणले सताइरहेको खबर बाहिरिएका छन् । 
एचएमपीभीमा कोभिडजस्तै रुघाखोकी, ज्वरो, थकान महसुस हुनेजस्ता लक्षण देखिने गर्छन् । हालसम्म यसका निम्ति कुनै खोप बनेको छैन ।

चीनमा एचएमपीभी फैलिएकोबारे अपुष्ट समाचारकै भरमा त्रसित हुने अवस्था भने नरहेको वरिष्ठ संक्रामक रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुन बताउँछन् ।
 
“चीनमा अहिले संक्रमण फैलाइरहेको यदि एचएमपीभी नै देखिएको हो र यसको परिवर्तित रूप भए सतर्कता अपनाउनु्पर्छ । तर कोभिडजस्तो महामारी फैलिएला, भयावह अवस्था होला भनेर त्रसित हुन आवश्यक छैन, अहिलेको अवस्थामा,” उनी भन्छन् । 

एचएमपीभीको परिवर्तित रूप आएको भए या त पहिलेभन्दा घातक या कमजोर भएर आउने भएकाले घातक हुनसक्नेबारे सतर्क भने हुनुपर्ने उनको भनाइ छ ।  श्वासप्रश्वासजन्य संक्रमण जाडोयाममा धेरै फैलिने भएकाले यसै पनि रुघाखोकीबाट बच्नुपर्ने उनी बताउँछन् । 

“यदि आधिकारिक निकायले एचएमपीभी नयाँ म्युटेन्ट भएर तहल्का मच्चाएको भन्ने पुष्टि गरे तदारुकता देखाउनु आवश्यक छ, तर आममानिसले प्यानिक हुने अवस्था छैन,” डा. पुनले थपे । 

नेपालमा हालसम्म शंकास्पद केस छैन 

एचएमपीभीको शंकास्पद केस अहिलेसम्म नदेखिएको राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाले जनाएको छ । प्रयोगशालाका सूचना अधिकारी सन्तोष सुवेदीले हालसम्म कुनै पनि नाकाबाट शंकास्पद केस परीक्षणका लागि नआएको पुष्टि गरे । 

इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले हालसम्म चीनमा एचएमपीभी पुष्टि भएको कुनै जानकारी नपाएको जनाएको छ । 

“चीनमा नयाँ भाइरस फैलिएकोबारे हामीकहाँ अहिलेसम्म आधिकारिक रिपोर्टिङ भएको छैन, हामीले अहिले यसको चेकजाँच वा निगरानीलाई लिएर कुनै गाइडलाइन बनाएका छैनौँ,” महाशाखाका निर्देशक डा. यदुचन्द्र घिमिरेले बाह्रखरीसित भने । 

यद्यपि, संक्रमणजन्य रोगहरूलाई लिएर नेपाल भित्रिने यात्रुलाई अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा विभिन्न विधिबाट निगरानीमा राखिएको उनको भनाइ छ ।