काठमाडौं । अमेरिकामा यतिखेर टिकटक प्रतिबन्धित हुन्छ कि हुँदैन भन्ने चासो बढेको छ । पछिल्लोसमय विश्वभरको राजनीतिमा कतै न कतै टिकटकको नाम आउँछ । छोटा भिडियो सेयर गर्ने यो प्लेटफर्मले हाल अमेरिकी राजनीति तात्तिएको छ ।
अमेरिकी सरकारले टिकटक गैरचिनियाँ कम्पनीलाई बिक्री नगरेमा अमेरिकामा टिकटक प्रतिबन्धित हुने कानुन बनाएको छ । अमेरिकी सरकारको यो कानुनविरुद्ध टिकटक अमेरिकाको सर्वोच्च अदालतमा गुहार्न पुगेको छ । सर्वोच्च अदालतले यस विषयमा १० जनवरीमा सुनुवाइ गर्ने मिति तोकेको छ ।
तर, नवनिर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सर्वोच्च अदालतलाई निवेदन लेख्दै टिकटकमाथि लगाउने भनिएको प्रतिबन्ध तत्कालका लागि रोक्का गर्न आग्रह गरेका छन् । ट्रम्पले टिकटकमाथि लाग्ने सम्भावित प्रतिबन्ध रोक्का गरेमा आफूले टिकटकसँग वार्ता गर्ने बताएका छन् ।
तर, डोनाल्ड ट्रम्पले नै टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाउनुपर्छ भनेको धेरै भएको छैन । चार वर्ष अगाडि डोनाल्ड ट्रम्प टिकटकलाई ‘अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा’माथिको गंभिर खतरा मान्थे । तर, अहिले उनी टिकटकलाई ‘अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको युनिक माध्यम’ भनिरहेकाछन् ।
टिकटकमाथि अमेरिकाले आफ्नो प्रयोगकर्ताको डेटा संकलन गरेर चीन सरकारलाई दिने गरेको आरोप लगाउँदै आएको छ । यहीकारण टिकटक अमेरिकी सुरक्षाका लागि खतरा भएको बुझाइ छ ।
कुनै समय प्रतिबन्धित हुनुपर्छ भन्ने ट्रम्प आजभोलि आफैँ टिकटकमा सक्रिय छन् । टिकटकमा ट्रम्पका १४.७ मिलियनभन्दा बढी फलोअर छन् ।
डोनाल्ड ट्रम्पले सन् २०२० मा पहिलोपटक टिकटक प्रतिबन्धित हुनुपर्छ भनेका थिए । त्यतिखेर उनले आफ्नो कार्यकारी अधिकार प्रयोग गर्दै टिकटमाथि प्रतिबन्ध लगाउन निर्देशन दिएका थिए । तर, उनको निर्देशन कार्यान्वयन नभए पनि अमेरिकामा टिकटक प्रतिबन्धको बहस भने खुल्ला गर्दियो ।
ट्रम्पले यसअघिको चुनाव हारेपछि जो बाइडेन राष्ट्रपति भए । राष्ट्रपति भएपछि बाइडेलने ट्रम्पले टिकटक प्रतिबन्ध लगाउन दिएको निर्देशन फिर्ता लिए । तर, टिकटकले अमेरिकी सुरक्षामा खतरा पुर्याएको बहस चर्किदै गएपछि सन् २०२२ मा अमेरिकाका सरकारी कार्यालयमा टिकटक नचल्ने बनाइयो ।
त्यसपछि यही वर्षको अप्रिलमा जो बाइडेन प्रशासनले एउटा कानुन बनायो । उक्त कानुनअनुसार टिकटक गैरचिनियाँ कम्पनीलाई बिक्री गरेमा मात्र अमेरिकामा चल्ने, नभए प्रतिबन्ध लगाउने व्यवस्था गरियो । यो कानुन सन् २०२५ को जनवरी १९ बाट लागु हुनेछ ।
डोनाल्ड ट्रम्पले २० जनवरीमा राष्ट्रपति पद सम्हाल्नेछन् । आफूले राष्ट्रपति पद सम्हालेपछि टिकटकसँग वार्ता गर्ने बताउँदै ट्रम्पले तत्कालका लागि जो बाइडेन प्रशासनले बनाएको कानुन लागु नगर्न अदालतमा निवेदन दिएका हुन् ।
चार वर्ष पहिले आफैँले प्रतिबन्ध गर्नुपर्छ भनेको टिकटकको पक्षमा उभिए ट्रम्प । ट्रम्पले आफ्नो चुनावी अभियानको एउटा एजेन्डा बनाएका थिए, टिकटकलाई ।
सन् २०२४ को मार्चमा ट्रम्पले टिकटक प्रतिबन्धित गरेमा अमेरिकी युवालाई नोक्सान हुने दाबी गरेका थिए । टिकटकमाथि अमेरिकामा प्रतिबन्ध लगाएमा फेसबुकलाई फाइदा हुने उनको दाबी थियो । फेसबुकलाई ट्रम्प ‘जनताको दुश्मन’ भन्ने गर्छन् ।
यस वर्षको चुनावी अभियानभर उनले टिकटक चलाए । टिकटकमार्फत उनले भोट मागे । चुनावी अभियानका क्रममा सेप्टेम्बर महिनामा उनले टिकटकमा एउटा भिडियो पोष्ट गर्दै भनेका थिए, “अब म टिकटकमा ठूलो स्टार भए । हामी टिकटकलाई केही गर्दैनौँ तर, अर्को पक्षले यसलाई बन्द गर्दैछ । त्यसकारण तपाईंलाई टिकटक मनपर्छ भने ट्रम्पलाई भोट हाल्नुहोस् ।”
अब अमेरिकामा टिकटक चल्ने कि प्रतिबन्धित हुने अदालतको हातमा छ । अदालतले अमेरिकी सरकारले बनाएको कानुनअनुसार नै टिकटक गैरचिनियाँको हुनुपर्ने भनेमा त्यहाँ टिकटक बन्द हुनेछ । ट्रम्पको निवेदनअनुसार अदालतले टिकटक र अमेरिकी सरकारलाई वार्ताका लागि केही समय पनि दिन सक्छ ।
अथवा, जो बाइडेन प्रशासनले बनाएको कानुन नै गलत ठहर गरेर टिकटक प्रतिबन्धको बाटो रोक्का गर्न सक्छ । अमेरिकाका ३० वर्षमुनिका ५९ प्रतिशत युवाले टिकटक प्रयोग गर्ने गर्छन् ।