काठमाडौं । वर्षायामसँगै डेंगी रोगको संक्रमण बढ्न थाल्छ । डेंगी एक प्रकारको भाइरसको संक्रमणबाट हुने रोग हो ।

डेंगी रोग भाइरसबाट संक्रमित एडिस जातको लामखुट्टेको टोकाइबाट मात्र सर्छ । जुनसुकै उमेर समूहका व्यक्तिलाई यो संक्रमण हुन सक्ने स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले जनाएको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार यो लामखुट्टेले विशेष गरी साँझ र बिहानको समयमा सक्रिय भई टोक्ने गर्छ । यो लामखुट्टेले सामान्यतया जमेको सफा पानीमा अन्डा पार्ने गर्छ ।

एउटा लामखुट्टेको जीवनकाल सरदर ३० दिनको हुन्छ । यो लामखुट्टेले एकपटकमा करिब १०० देखि २०० वटासम्म अन्डा पार्छ । यसले आफ्नो जीवनभर ८०० भन्दा बढी अन्डा पार्छ ।

संक्रमित लामखुट्टेका सबै अन्डा संक्रमित नै हुन्छन् । यसको अन्डा पानीबिना पनि महिनौँसम्म जीवित रहन सक्छ । यो लामखुट्टे १०० मिटरको परिधिभित्रै सीमित रहने मन्त्रालयले जनाएको छ ।

डेंगीबाट जोगिन के गर्ने ?
१. डेंगीबाट बच्नका लागि मुख्यतः लामखुट्टेको टोकाइबाट जोगिनुपर्छ । साथै, लामखुट्टेले अन्डा पार्ने ठाउँहरू खोजेर नष्ट गर्नुपर्छ ।
२. पानी राख्ने भाँडाहरू – पानीट्यांकी, गाग्री, दहीको कतारो, बाल्टिन, ड्रम आदि सधैँ छोपेर राख्नुपर्छ ।
३. लामखुट्टे नियन्त्रणका लागि घरवरपर पानी जम्न दिनु हुँदैन ।
४. खाल्डाखुल्डी पुर्ने र घरआँगन सफा राख्ने गर्नुपर्छ ।
५. यो लामखुट्टेले सफा जमेको पानीमा अन्डा पार्ने हुनाले लामो समयसम्म खुला भाँडामा एउटै ठाउँमा पानी जम्मा गरेर राख्नु हुँदैन ।
६. पुराना टायर, पानी जम्न सक्ने भाँडाकुँडा, पुराना बट्टा, खाल्डो खनेर छोप्ने वा नष्ट गर्नुपर्छ ।
७. गमला/फूलदानी, एयरकुलरजस्ता पानी जम्ने सामग्रीको पानी कम्तीमा हप्तामा एकपटक नियमित रूपमा सुक्खा हुने गरी सफा गर्नुपर्छ । यो कार्य वर्षायाममा हरेक हप्ता गर्नुपर्छ ।
८. लामखुट्टेको प्रजननस्थल नष्ट गर्नुपर्छ । आफ्नो घर, विद्यालय र कार्यस्थल सफा राख्नुपर्छ ।

डेंगी रोगका लक्षण
१. एक्कासि ज्वरो आउने,
२. टाउको, मांसपेशी र जोर्नी दुख्ने,
३. थकान महसुस हुने,
४. वाकवाकी लाग्ने वा बान्ता हुने,
५. आफ्नो दैनिक खानपान वा अन्य कामकुरामा रुचि नलाग्ने ।

यी लक्षण देखिएमा तत्काल स्वास्थ्य संस्था वा अस्पतालमा जान मन्त्रालयले आग्रह गरेको छ ।