काठमाडौं । भिन्न–भिन्न विषय र परिस्थितिलाई टपक्क टिपेर गीतका शब्दमा ढाल्न सक्नु बद्री पंगेनीको विशेषता नै हो । जति मिठो उनको स्वर छ, शब्द चयनमा पनि उनको कलमको निप त्यति नै तिक्खर छ । त्यसैले त सांगीतिक दुनियाँमा उनको नाम उचो छ ।

प्रसंग हो, ‘पैसा सापटी’को । अर्थात्, बद्री पंगेनीको भर्खरै सार्वजनिक भएको गीतको । ६ दिनअघि रिलिज भए पनि यो गीत उनले चार वर्षअगाडि लेखेका थिए ।

गीत कसरी लेखिन्छ ? व्यक्तिअनुसारको अनुभव फरक–फरक । बद्री राजनीतिदेखि सामाजिक, मायाप्रेमका गीत लेख्छन् । गाउँछन् । कतै आँखाले देखेको विषयले दिमागलाई हिर्काउँछ । कतै कल्पनाको संसारमा विचरण गर्दा गीत हरफ जन्मिन्छन् । कतै आफैँले भोगे र अरूले सुनाएका अनुभवले दिमागको बत्ती बल्छ । परिणामः गीत तयार हुन्छ ।

समय कति लाग्छ ?
कहिले कति कहिले कति भरै हुन्न । मनमा लामो समय खेलिरहेको भए छोटै समयमा गीत लेखिसकिन्छ । दिमागमा त्यति धेरै घर गरेको विषय नभए समय लाग्छ । होइन भने चाँडै ।

लागौँ ‘पैसा सापटी’तर्फ । कति आफैँले भोगेको, कति देखे/सुनेको विषय थियो । दुई दिनमा गीत लेखे बद्रीले । अक्सर बद्रीको पहिलो पाठक/स्रोता उनकी श्रीमती र छोरी हुन् । सुन्छन् र मनमा लागेको कुरा बद्रीलाई भन्दिन्छन् । “उनीहरूलाई म्युजिकको त्यति धेरै नलेज त छैन, तर मेरा सल्लाहकार उनीहरू नै हुन् । आफूलाई जस्तो लाग्छ, त्यस्तै प्रतिक्रिया दिन्छन् । इमानदार स्रोताका रूपमा उनीहरूको प्रतिक्रिया आउँछ,” बद्री भन्छन्, “यो गीतमा पनि उनीहरूको प्रतिक्रिया राम्रो छ भन्ने नै थियो ।”

बद्रीले अक्सर गीत लेखेपछि कस्तो छ भनेर पहिलोपटक प्रतिक्रिया माग्नेचाहिँ गीतकार एकनारायण भण्डारीसँग हो । उनले योपटक पनि सोधे । एकनारायणले भने, ‘शब्दभन्दा पनि मलाई यो गीतको म्युजिक मन पर्‍यो । लभ सङका लागि यो म्युजिक अझ राम्रो हुन्छ ।’

पछि एकनारायणले केही सल्लाह पनि दिए । राम्रोका लागि दिएको सल्लाह बद्रीले नलिने कुरै थिएन ।

बद्री सधैँ गीत लेख्दा स्वैरकल्पनामा मात्र डुब्दैनन् । आफ्नै भोगाइलाई पनि शब्दमा उतार्छन् । उनले आफ्नो जिन्दगीमा थुप्रै साथीभाइलाई सहयोग गरेका छन्, जो दुःख टारिदिन आग्रह गर्दै आए । उनले थुप्रैको खाँचो टारदिएका छन्, जो अभावमा सहाराको अपेक्षा लिएर ढोका ढक्ढक्याउन आइपुगे । ‘पैसा सापटी’ पनि उनले आफ्नै भोगाइलाई समेटेर लेखे ।

कस्ता–कस्ता भोगाइ छन् बद्रीसँग पैसा सापटी दिँदाका ? “मैले त्यति धेरै पैसा लिन बाँकी त छैन, तर गीत गाएर दुःख गरेर कमाएको थोरै नै भए पनि पैसा दिएको छु । त्यसरी दुःखले जम्मा गरेको पैसा पनि फिर्ता नगर्दा मेरो चित्त भने दुखेकै हो,” बद्री अगाडि थप्छन्, “पचासौँ लाख नहोला मैले लिनु, तर धेरैजनाको मैले दुःख टार्दिएको छु । तर, गीत कहाँबाट सुरु भयो भने मसँग सापटी माग्नेले सुरुमा मसँग जसरी दाइ दाइ, भाइ भाइ भने, नाता लगाए । मन पग्लिने किसिमका व्यवहार गरे । तर, जब पैसा फिर्ता गर्ने बेला भयो, उनीहरूले मलाई चिन्दै नचिनेजस्तो, शत्रुजस्तो व्यवहार गरे । पैसा दिने र लिने बेलाको मान्छेमा देखिने परिवर्तनमा चित्त नबुझेपछि मैले एउटा गीत गाऊँ भनेर गाएको हुँ ।”

गीत नगाउँदासम्म बद्रीलाई यो समस्या आफ्नो मात्र होला भन्ने लाग्थ्यो । तर, गीत बजारमा पुगेपछि उनले अनुभूत गरे– यो समस्या त मेरो मात्रै होइन। धेरैको पो रहेछ ।

गीत सार्वजनिक भयो । प्रतिक्रियाहरू आउन थाले । “प्रतिक्रिया दिनेहरूमध्ये धेरैले मलाई भन्नुभयो– लौन बद्रीजी, पैसा फिर्ता नगर्नेहरूको जस्तै उधारो खाएर नतिर्नेहरूको पनि गीत गाइदिनुपर्‍यो ।” समाजले सर्जकबाट गर्ने अपेक्षा सुनाए ।

बद्री फेरि आफ्नै समस्या सुनाउँछन्, “गीतले भनेजस्तै पैसा फिर्ता नदिएपछि कतिपय सम्बन्ध बिग्रिएको पनि छ । कतिपय माग्दामाग्दा थाकिसकेर माया मारिसकेको घटना पनि छन् । कतिपयसँग पैसा फिर्ता नगरे पनि राम्रै सम्बन्ध छ । कतिपय भने दयनीय अवस्थाका कारण चाहेर पनि तिर्नै नसक्ने व्यक्ति छन् । त्यसमा भने मेरो गुनासो छैन । किनभने, कहिलेकाहीँ चाहेर पनि व्यक्ति परिबन्धमा पर्छ ।” 

तर, बद्रीलाई त्यति बेला अचम्म लाग्छ, जति बेला उनको पैसा वर्षौँदेखि नतिरेर उनकै अगाडि सान र फुर्तीका साथ ठूलठूला कुरा गर्छन्, त्यो पनि पैसाकै । भलै, उनले पुलिस केस आजसम्म गरेका छैनन् । “पुलिस केससम्म म जान्नँ । मेरो चित्त दुखाइ मात्रै हो । व्यवहारमा परिवर्तन नआओस् भन्ने मात्रै हो,” उनी स्पष्ट पार्छन् ।

गीत लेखेको चार वर्षपछि बद्रीले रेकर्डको सुरसार गरे । उनको पहिलो रोजाइमा परिन्, रचना रिमाल । कारण हो, आफूले गाएको गीतप्रति उनले देखाउने लगाव । गीत प्रोमोसन गर्ने इमानदारिता ।

“आफूले गाएको गीतमा यति धेरै इमानदार हुन्छिन् रचना, उनी एउटा अन्तराको लिप्सिङका लागि कञ्चनपुरबाट काठमाडौं आइन् । भोलिपल्ट बिहान लिप्सिङ गरेर धनगढीको कार्यक्रममा गइन्,” बद्री भन्छन्, “लिप्सिङ मात्रैका लागि उनी नआएर धनगढीको कार्यक्रम सकेर पनि आउन सक्थिन् । तर, उनी त्यसो गर्दिनन् । आफू जोडिएको गीतमा उनले देखाउने इमानदारिता साँच्चै अतुलनीय हुन्छ ।” सामाजिक सञ्जालमा उनले गर्ने प्रोमोसन पनि धेरै संगीतकर्मीको रोजाइमा रचना पर्नुको अर्को कारण हो ।

रचनाकै लागि बद्रीले यो गीत रेकर्डिङका लागि एक महिना कुरे । रचना कार्यक्रमको सिलसिलामा क्यानडा, जापान पुगेकी थिइन् । उनी फर्किएपछि बद्रीले ‘पैसा सापटी’ रेकर्ड गराएका थिए ।

गीतको भिडियोमा बद्रीले सागर लम्साललाई रोजेका छन् । कमेडी विधाबाट आए पनि सागर म्युजिक भिडियोमा रुचाइएका पात्र हुन् । टिकटकमा हिट सन्तोष पौडेल, अनु रेग्मी, नन्दा बस्याललगायत कलाकार भिडियोमा छन् । विश्वास नेपालले संगीत संयोजन गरेको गीत यति बेला धेरैले रुचाइरहेको बद्री बताउँछन् ।

अन्तिममा एउटा संयोग
आजकाल धेरैले चाहिने/नचाहिने ‘फन्डा’ गर्छन् । अनावश्यक फन्डाले वास्तविक तथा तथ्यगत कुरा पनि फन्डा नै त होइन भनेर धेरैले सोच्नुपर्ने अवस्था आइसकेको छ । त्यसैले बद्रीले केही कुरा चाहँदाचाहँदै पनि बाहिर ल्याएनन् । नाम त उनले भनेनन्, तर घटना यस्तो थियो– एकजना भाइ विदेश जानुअगाडि ‘दाइ, विदेश जाने तयारी गरेको ५० हजारले रोकिने भएँ, म गएको एक महिनामै पठाउँछु, सापटी दिनु न’ भन्दै आइपुगे । आर्थिक अवास्था कठिन भएको बद्रीले थाहा पाएका थिए । त्यसैले बद्रीले एक बचनमै ५० हजार दिएर पठाए । एक महिना भने पनि उनले आठ महिनासम्म पैसा पठाएनन् । “तर, पैसा सापटी गीत रिलिज भएकै दिन उनले पैसा फिर्ता गरे,” बद्री भन्छन्, “तर, उसका लागि भनेर मैले यो गीत लेखेको थिइनँ । मलाई चित्त दुखेको अरूसँगै थियो ।”

उसले ‘सरी दाजु, ढिलो भयो’ भन्दै पैसा फिर्ता गरेको बद्री स्मरण गर्छन् ।

“मेरो उद्देश्य सरसापट गर्नै हुँदैन भन्ने होइन । तर, कारोबार गरेपछि इमानदार हुनुपर्छ भन्ने हो,” गीतको उद्देश्यबारे बद्रीले प्रस्ट्याए । उनले अहिले हरेक स्टेजमा यो गीत गाइरहेका छन् ।