काठमाडौं । तपाईंमध्ये कतिपयले शरीरका विभिन्न भागमा गिर्खा आएर आएर हैरान हुनुहुन्छ होला । हात, पाखुरा, पिँडौला, पेट वा ढाड कुनै पनि ठाउँमा आएका यस्ता गिर्खा कतै क्यान्सर त होइन भनेर कतिपय चिन्तित पनि हुनुहोला । तपाईंको शरीरमा भएका यस्ता गिर्खालाई लिपोमा भनिन्छ ।

लिपोमालाई सामान्यतया बोसोका कोषहरू मिलेर बनेको ढिलो बढ्ने सौम्य पिण्डका रूपमा परिभाषित गरिन्छ । तिनीहरू मुख्यतया मांसपेशी र छालाको बीचमा रहन्छन् । तिनीहरू सामान्यतया मध्यम उमेरका मानिसमा पाइन्छ । तपाईंले तिनीहरूलाई छुँदा सामान्यतया दुख्दैन । औँलाले थोरै दबाब दिँदा अलिअलि चल्नु पनि सामान्य हो । 

मानिसहरूमा कसैमा एक ठाउँमा लिपोमा देखिन्छ भने कसैमा एकभन्दा बढी ठाउँमा पनि लिपोमा देखिन सक्छ ।

लिपोमा क्यान्सर होइन । तपाईंलाई सामान्यतया कुनै उपचारको आवश्यकता पर्दैन, तर यदि तपाईंलाई यसले हैरानी गरिरहेको जस्तो लाग्छ भने डाक्टरसँग परामर्श लिन सक्नुहुन्छ । 

यदि लिपोमा दुखिरहेको छ वा आकारमा बढिरहेको छ भने यसलाई हटाउन सकिन्छ । यसका लागि तपाईंले डाक्टरलाई भेट्न सक्नुहुन्छ ।

यस्ता छन् लक्षण

लिपोमा शरीरको कुनै पनि भागमा हुन सक्छ र छालाको ठीकमुनि अवस्थित हुन्छ । यी घाँटी, ढाड, पेट वा हातमा हुन सक्छन् । यी तिघ्रामा वा पिँडौलामा पनि हुन सक्छन्।

तिनीहरूलाई छुँदा दुख्दैन । औँलाले हल्का दबाब दिँदा तिनीहरू छेउमा सरेको देख्न सक्नुहुन्छ । यी लिपोमाहरू सुरुमा साना हुन्छन्, तर पछि बढ्दै जान्छन् । यदि यिनीहरूले नजिकैका स्नायुहरूमा दबाब दिए भने हल्का दुखाइ हुन सक्छ । यदि तपाईंलाई लिपोमामा दुखाइ महसुस भयो भने चिकित्सकलाई भेटेर परामर्श लिन सक्नुहुन्छ ।

सम्भावित कारण 

लिपोमा के कारणले हुन्छ भन्नेबारे पूर्ण रूपमा बुझिएको छैन । यो पुस्तानतरण भएर पनि हुन सक्छ । यो आनुवंशिक सम्बन्धको कारणले हुन सक्छ । लिपोमा जुनसुकै उमेरमा हुन सक्छ । तर, धेरैजसो बच्चा या वृद्धभन्दा मध्यम उमेर समूहका मानिसमा यो देखिने गरेको छ । 

के छ उपचार ? 

उपचारको पहिलो खुड्किलो त सुरुमा शारीरिक परीक्षण नै हो । यसमा प्रयोगशाला परीक्षणका निम्ति तन्तुको नमुना लिइन्छ जसलाई  बायोप्सी भनिन्छ । 

यसको अतिरिक्त, तपाईंको एक्स–रे परीक्षण वा इमेजिङ परीक्षण पनि हुन सक्छ । एमआरआई वा सीटी स्क्यान आदि पनि हुन सक्छ । 

यदि लिपोमा ठूलो छ र असामान्य विशेषता छन्, वा सामान्यभन्दा गाढा देखिन्छ भने यी विधिबाट उपचार गरिन्छ । 

लिपोसार्कोमा बोसोका कोषहरूको घातक ट्युमर हो । बायोप्सी, सीटी स्क्यान र एमआरआईले यो घातक हो कि सामान्य हो भन्ने छुट्याउन मद्दत गर्न सक्छ । 

लिपोमाको शल्यक्रिया गरेर हटाइन्छ । यस प्रकारको उपचारको एक मात्र सम्भावित साइड इफेक्ट दाग हो । यद्यपि, हिजोआज धेरै दाग नबस्ने गरी शल्यक्रिया गरिन्छ । 

यदि तपाईं शल्यक्रियाबाट हटाउन चाहनुहुन्न भने चिकित्सकले फ्याटी लिपोमा हटाउन सुई प्रयोग गर्छन् । एकपटक हटाएपछि यी विरलै दोहोरिन्छन् । 

निष्कर्ष 

यसबाट यो निष्कर्ष निकाल्न सकिन्छ कि लिपोमा त्यस्तो गम्भीर समस्या होइन । यसबारे तपाईंले धेरै चिन्ता लिनुपर्दैन । तपाईं कुनै पनि असरविना बाँच्न सक्नुहुन्छ । 

यदि तिनीहरू असामान्य रूपमा बढे वा दुखाइ हुन थाल्यो भने मात्र तिनलाई हटाउन सकिन्छ । शल्यक्रियाको माध्याले यो सजिलै हटाउन सकिन्छ । 

यद्यपि, नियमित रूपमा चिकित्सकको परामर्श लिएर अघि बढ्दा फाइदा नै हुन्छ । कुनै शंका लागेमा चिकित्सकसँग परामर्श लिन सक्नुहन्छ ।