काठमाडौं । विनाशकारी गोरखा भूकम्प गएको १० वर्ष पूरा हुन लागेको छ । त्यसको परकम्प अझै मापन गरिँदै छ । सानाठूला गरेर गोरखा भूकम्पका ६० हजारभन्दा बढी परकम्प मापन गरिएको राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रले जनाएको छ ।
शुक्रबार बिहान (फागुन १६) २ बजेर ५१ मिनेटमा सिन्धुपाल्चोकको भैरवकुण्ड आसपास केन्द्रविन्दु भएको ६.१ म्याग्निच्युडको धक्का गोरखा भूकम्पकै परकम्प भएको केन्द्रका भूकम्पविद् भरत कोइरालाले बताए ।
- सिन्धुपाल्चोकमा ६.१ म्याग्निच्युडको भूकम्प, काठमाडौं आसपासमा ठूलो धक्का महसुस
- करिब ७ सेकेन्ड हल्लाएको थियो भूकम्पले
गोरखा भूकम्पको यो पाँचौँ ठूलो परकम्प हो । उक्त भूकम्पका चार म्याग्निच्युडदेखि माथिका हालसम्म ६०२ परकम्प मापन गरिएको उनले जानकारी दिए ।
०७२ साल वैशाख १२ गते बिहान ११ बजेर ५६ मिनेटमा गोरखाको बारपाक केन्द्रविन्दु भएर ७.९ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो । त्यो भूकम्प र परकम्पमा करिब नौ हजारजनाले ज्यान गुमाए । २२ हजारभन्दा धेरै मानिस घाइते भए । ठूलो भौतिक क्षति पनि भयो ।
केन्द्रका अनुसार, त्यही भूकम्पका ६ म्याग्निच्युडदेखि माथिका सात परकम्प मापन गरिएको छ । तिनै सातमध्येको एक हो, शुक्रबार बिहानको सिन्धुपाल्चोकको धक्का ।
केन्द्रका अनुसार, गोरखा भूकम्प गएकै दिन अर्थात् सोही वैशाख १२ गते नै बारपाक आसपासै केन्द्रविन्दु भएको ६.६ म्याग्निच्युडको परकम्प मापन गरिएको थियो ।
त्यसको भोलिपल्ट वैशाख १३ मा दोलखा केन्द्रविन्दु भएको ६.९ र सोही वैशाख २९ गते दोलखा नै केन्द्रविन्दु भएका दुइटा क्रमशः ६.२ र ७.३ म्याग्निच्युडको परकम्प मापन गरिएको थियो । गोरखा भूकम्पको त्यसपछिको ठूलो परकम्पका रूपमा शुक्रबारको धक्का भएको केन्द्रले जनाएको छ ।
यसबाहेक ६ म्याग्निच्युडदेखि माथि अरू दुई परकम्प मापन भइसकेको छ । ०७७ भदौ ३० मा सिन्धुपाल्चोकमा ६.० र ०८० कात्तिक ५ गते धादिङमा ६.१ म्याग्निच्युडको परकम्प मापन गरिएको केन्द्रले जानकारी गराएको छ ।
परकम्प पनि भूकम्पीय धक्का नै हो । यो यति समयसम्म आउँछ भनेर यकिन गर्न नसकिने भूकम्पविद् बताउँछन् । अमेरिकामा एउटै भूकम्पको परकम्प २०० वर्षसम्म पनि आइरहेको उदाहरण रहेको केन्द्रका अर्का भूकम्पविद् लोकविजय अधिकारीको भनाइ छ ।
सानो म्याग्निच्युडको भूकम्पको परकम्प थोरै समयसम्म आउने हुन्छ । ठूलो भूकम्पको परकम्प लामो समयसम्म आउने भूकम्पविद् बताउँछन् । सिन्धुपाल्चोको पछिल्लो ठूलो धक्काकै केही परकम्प मापन भइसकेको छ ।
भूकम्पविद्का अनुसार, पूर्ववत् अनुपातमा नफर्कुन्जेलसम्मको अवस्थालाई परकम्प भनिन्छ । त्यो भनेको मुख्य भूकम्प जानुभन्दा अगाडिको अवस्थामा नफर्कंदासम्म दरार क्षेत्रमा मापन गरिने कम्पन परकम्प हुन्छ ।
परकम्पका विषयमा ०८१ वैशाख १२ गते बाह्रखरीमा प्रकाशित सामग्री पढ्नोस्–
पश्चिम नेपालमा धक्का, गोरखा भूकम्प, परकम्पलगायत विषयमा भूकम्पविद् लोकविजय अधिकारीसित यसअघि बाह्रखरीले गरेको कुराकानी–
-1743849429.jpg)
-1742355287.jpg)
