अमेरिकामा दुईवटा ठूला राजनीतिक पार्टीहरू छन् - डेमोक्र्याटिक पार्टी र रिपब्लिकन पार्टी । यी पार्टीहरूको देश चलाउने विचार र नीति फरकफरक छन् । यी पार्टीहरूको नीतिहरू सामान्यरूपमा बुझ्न यस लेखले मद्दत गर्नेछ । महत्त्वपूर्ण फरकहरू पढेर कुन पार्टीलाई समर्थन गर्ने भनेर निर्णय गर्न सकिन्छ।

१. सरकारको भूमिका

डेमोक्र्याटहरू सरकारले जनताको जीवनमा ठूलो भूमिका खेल्नुपर्छ र समस्या समाधान गर्न मद्दत गर्नुपर्छ भन्ने विश्वास गर्छन् । उनीहरू स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा र सामाजिक सेवाहरूमा सरकारी कार्यक्रमहरूको समर्थन गर्छन् ।
रिपब्लिकनहरूले भने सरकारको भूमिका थोरै हुनुपर्छ भन्छन् र व्यक्ति तथा व्यवसायहरूले आफैँ समस्या समाधान गर्न पाउनुपर्छ भन्ने विश्वास राख्छन् । उनीहरू कम सरकारी कार्यक्रमहरूको पक्षमा हुन्छन् र व्यक्तिहरूलाई थप स्वतन्त्रता दिन चाहन्छन् ।

२. कर नीति

डेमोक्र्याटहरूले धनी व्यक्तिहरू र व्यवसायहरूले बढी कर तिर्नुपर्छ भन्छन् । यसले स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा, र सामाजिक सेवाहरूलाई आर्थिक सहयोग पुग्छ ।

रिपब्लिकनहरू सबैका लागि कर घटाउने पक्षमा हुन्छन् जसले अर्थतन्त्रलाई मजबुत बनाउने र व्यक्तिहरूलाई बढी खर्च एवं लगानी गर्न प्रोत्साहन दिनेमा विश्वास गर्छन् ।

३. स्वास्थ्य सेवा

डेमोक्र्याटहरू सरकारी स्वास्थ्य सेवा कार्यक्रमहरू (जस्तै मेडिकेयर) को समर्थन गर्छन् र सबैले सस्तो र सजिलै स्वास्थ्य सेवा पाउनुपर्छ भन्छन् ।

रिपब्लिकनहरू निजी स्वास्थ्य सेवा प्रणालीको पक्षमा छन् र व्यक्तिहरूले आफ्नो स्वास्थ्य योजनाहरू छनोट गर्न स्वतन्त्र हुनुपर्छ भन्छन् जसमा सरकारले भूमिका कम होस् ।

४. शिक्षा

डेमोक्र्याटहरू बलियो सार्वजनिक विद्यालयहरूको पक्षमा छन् र सरकारले सबै बालबालिकाका लागि शिक्षा सुधार गर्न बढी खर्च गर्नुपर्छ भन्छन् ।
रिपब्लिकनहरू विद्यालय छनोटको पक्षमा छन् जसले अभिभावकहरूलाई आफ्ना छोराछोरीलाई निजी वा धार्मिक विद्यालयहरूमा पठाउन अनुमति दिन्छ र यसका लागि सरकारी कोष पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

५. व्यवसाय र अर्थतन्त्र

डेमोक्र्याटहरू व्यवसायहरूलाई नियमको अधीनमा राखेर कामदार, उपभोक्ता, र वातावरणको सुरक्षा गर्नुपर्छ भन्छन् । उनीहरूले न्यूनतम तलब/ज्याल वृद्धिको समर्थन गर्छन् ।

रिपब्लिकनहरू व्यवसायहरूलाई कम नियमन गर्नुपर्छ भन्छन् जसले व्यवसायहरूलाई बढ्न र रोजगारी सिर्जना गर्न मद्दत गरोस् । उनीहरू न्यूनतम तलब बढाउने अभ्यास विरोध गर्छन् । किनभने यसले साना व्यवसायहरूलाई असर पर्न सक्छ।

६. वातावरण र जलवायु परिवर्तन

डेमोक्र्याटहरू जलवायु परिवर्तनको सामना गर्न र वातावरण जोगाउन प्रदूषणलाई सीमित गर्ने लगायत कार्यमा सरकारको सशक्त भूमिका आवश्यक छ भन्छन् ।

रिपब्लिकनहरू भने व्यवसायहरूले बढी स्वतन्त्रता पाउनुपर्छ भन्छन् र वातावरणीय नियमहरूको कम समर्थन गर्छन् । उनीहरूका अनुसार यसले आर्थिक वृद्धिमा बाधा पुग्न सक्छ।

७. हतियार नियन्त्रण

डेमोक्र्याटहरू बन्दुके हिंसा कम गर्न बन्दुक किन्नुअघि पृष्ठभूमि जाँच कडा गर्नेजस्ता बन्दुक नियन्त्रण कानुनहरूको समर्थन गर्छन् ।

रिपब्लिकनहरू मानिसहरूले बन्दुक राख्ने अधिकारको समर्थन गर्छन् र कडा बन्दुक कानुनको विरोध गर्छन् । उनीहरू भन्छन्- व्यक्तिहरूले आफ्नो सुरक्षाका लागि बन्दुक राख्न पाउनुपर्छ ।

८. आप्रवासन

डेमोक्र्याटहरू अवैध आप्रवासीहरूलाई कानुनी नागरिक बन्ने अवसर दिनुपर्छ र नयाँ आप्रवासीहरूलाई कानुनीरूपमा देशमा प्रवेश गर्न सहयोग गर्नुपर्छ भन्छन् ।

रिपब्लिकनहरू कडा सीमा नियन्त्रणको समर्थन गर्छन् र अवैध आप्रवासीहरूलाई नागरिकता दिने विरुद्धमा हुन्छन् । उनीहरू कडा आप्रवासन कानुनको पक्षमा छन् ।

९. सामाजिक मुद्दाहरू (गर्भपात र यौनिक अल्पसङ्ख्यक (एलजीबीटीक्यु प्लस) अधिकार)
 

गर्भपात

डेमोक्र्याटहरू महिलाहरूलाई गर्भपात गर्ने अधिकार दिनुपर्छ भन्छन् र गर्भपात कानुनी र सजिलै उपलब्ध हुनुपर्छ भन्छन् ।

रिपब्लिकनहरू सामान्यत: गर्भपातको विरोध गर्छन् र भन्छन् जीवन गर्भ रहनेबित्तसकै प्रारम्भ हुन्छ । उनीहरूले केही विशेष परिस्थितिहरू बाहेक गर्भपातलाई निषेध गर्ने वा गैरकानुनी बनाउने कानुनको समर्थन गर्छन्  ।

LGBTQ+ अधिकार
 

डेमोक्र्याटहरू यौनिक अल्पसङ्ख्यक (एलजीबीटीक्यु प्लस)  व्यक्तिहरूका लागि समान अधिकारको समर्थन गर्छन् जसमा समलैंगिक विवाह र भेदभाव विरोधी कानुन निर्माण समावेश छन् ।

रिपब्लिकनहरू सामाजिक मुद्दाहरूमा अधिक रूढिवादी हुन्छन् र समलैंगिक विवाहको विरोध र परम्परागत मूल्यहरूको समर्थन गर्छन् ।

१०. विदेश नीति

डेमोक्र्याटहरू अन्य देशहरूसँग मिलेर काम गर्न र संयुक्त राष्ट्रसंघजस्ता संस्थाको सहयोगमा समस्याहरू समाधान गर्नमा विश्वास गर्छन् । उनीहरूले कूटनीति र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगलाई प्राथमिकता दिन्छन् ।

रिपब्लिकनहरू बलियो राष्ट्रिय सुरक्षा चाहन्छन् र सैन्य खर्च बढाउने कुराको समर्थन गर्छन् । उनीहरू प्राय: अमेरिकाका हितहरू सुरक्षित गर्न बल प्रयोग गर्न तयार हुन्छन् चाहे अन्य देशहरूको समर्थन होस् नहोस् ।

११. आपराधिक न्याय र प्रहरी सुधार

डेमोक्र्याटहरू आपराधिक न्याय प्रणालीमा सुधारको पक्षमा छन् जसमा गैरहिंसात्मक अपराधहरूको लागि सजाय घटाउन समर्थन गर्छन् । उनीहरूले प्रहरी सुधारको पनि समर्थन गर्छन् जसले प्रहरीलाई उत्तरदायी बनाउँछ ।
रिपब्लिकनहरू भने अपराधमा कडा नीति अपनाउने पक्षमा हुन्छन् र ‘कानुन र व्यवस्था’लाई प्राथमिकता दिन्छन् । उनीहरूले प्रहरीलाई बलियो समर्थन गर्छन् र अपराधीहरूको सजाय घटाउने विरुद्धमा हुन्छन् ।

१२. मतदान अधिकार

डेमोक्र्याटहरू सबैले सजिलै मतदान गर्न पाउनुपर्छ भन्छन् जसमा प्रारम्भिक मतदान, मेलबाट मतदान र मतदान समय विस्तार गर्न समर्थन गर्छन् ।

रिपब्लिकनहरू मतदान कानुनहरू कडा बनाउन चाहन्छन् ता कि चुनावमा धाँधली हुन नपाओस् । जस्तै मतदान गर्न परिचयपत्र आवश्यक हुन्छ भन्छन् । यसले मतदान गर्न अलि कठिन बनाउन सक्छ तर यसले चुनावको इमानदारीलाई सुरक्षित राख्न आवश्यक छ भन्छन् ।

कसरी निर्णय गर्ने?

यी बुँदाहरू हेरेर आफैँलाई सोध्नुस् कुन पार्टीको विचार तपाईँसँग मिल्छ ? प्रत्येक बुँदामा डेमोक्र्याट वा रिपब्लिकनलाई समर्थन गर्छु भनेर चिन्ह लगाउन सक्नुहुन्छ । अन्त्यमा, कुन पक्षसँग बढी सहमत हुनुहुन्छ भनेर गन्नुस् । यसले तपाईँलाई कुन पार्टीसँग आफ्नो विचार मिल्छ भनेर राम्रोसँग बुझ्न मद्दत गर्नेछ ।

तपाईंको मत महत्त्वपूर्ण छ र यी दुई पार्टीहरूको फरक बुझे तपाईँले सचेत निर्णय गर्न सक्नुहुनेछ । अब सजिलो भयो, हैन त ?
(अस्टिन, टेक्सास)