विराटनगर । जनश्रमदान गरेर निकै परको मूलबाट सहरसम्म खानेपानीको ल्याएको भन्दै सुनसरीको धरान उपमहानरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङको निकै वाहवाही भयो । देश विदेशबाट उनलाई स्यावासी दिने लहर नै चल्यो ।  

स्थानीय तह निर्वाचनमा आफ्नो चुनावी एजेन्डा नै ‘धरानबासीलाई पानी खुवाउने’ बनाएर स्वतन्त्र उमेदबवार बनेका उनी विजयी भए ।  खानेपानीकै लागि चर्चामा आइरहने तिनै साम्पाङविरुद्ध धरानबासीहरु अहिले खानेपानीमा शुल्क वृद्धिविरुद्ध आन्दोलित भएका छन् । 

विहीबार दश राजनीतिक दल र विद्यार्थीको अगुवाइमा भएको जनप्रदर्शनका क्रममा धरानमा घम्साघम्सी नै चल्यो । आक्रोशित धरानबासीले उपमहानगरको साइनबोर्ड उप्काएर फ्याँक्न खोजेपछि प्रहरीले प्रदर्शनकारीलाई रोक्यो । यस क्रममा मारपिट चल्यो । एक प्रहरीसहित तीनजना घाइते भए । 

महसुल वृद्धि फिर्ताको माग गर्न नगर प्रमुखको ध्यानाकर्षण गर्न आउने क्रममा उपमहानगर कार्यालय प्रवेश गर्न रोक लगाइयो ।  भित्र जान नपाएपछि विद्यार्थी थप आक्रोसित बने । साँझसम्म धर्ना र विरोध चलिरह्यो । विद्यार्थी घाइते भएको विषयमा मेयर साम्पाङले प्रेस विज्ञप्ति प्रकासित गरी माफी मागेका छन् । 
घटनामा महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस बिए चौथो सेमेष्टरका विद्यार्थी विक्रम परियारमाथि लाठी प्रहार भएको थियो । 

विद्यार्थीहरूले नगर प्रमुख साम्पाङले लिखित माफी नमागेसम्म धर्ना जारी राख्ने जनाएसँगै साम्पाङले तीनपटक भाषा सच्याएर राति नै विज्ञप्ति प्रकाशन गरेका छन् ।  हिजो ‘शासकविरुद्ध प्रश्न गर्दै संघर्षको बलमा विजयी भएका साम्पाङविरुद्ध किन धरानबासी आन्दोलित भए त ?’ 

आमरुपमा अहिले यो प्रश्न उठिरहेको आन्दोलनमा सक्रिय एकीकृत नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का धरान अध्यक्ष मनोज भट्टराई बताउँछन् । 

भन्छन्,“जनताको चाहना विपरीत र मनोमालिन्य ढंगले एक्लै अघि बढ्न खोज्दा समस्या भएको हो ।”

धरानमा खानेपानी तथा सरसफाइ सेवा महसुल निर्धारण आयोगले दिएको परामर्श बमोमिज खानेपानी व्यवस्थापन बोर्डले मूल्य निर्धारण नगरेकोमा स्थानीयको आक्रोश छ ।  अब पुरानै महसुल दर कायम नभएसम्म आन्दोलन गरिरहने भन्दै महसुल काउन्टरहरूमा तालबान्दी भएको छ । 

साम्पाङ आफैँ रिट बोकेर उच्च अदालत विराटनगर पुगेका थिए । अदालतको आदेशपछि दलहरुले लगाएको ताला भने खोलिएको थियो ।  नेपाली कांग्रेस उपमहागनर सभापति श्याम पोखरेलले जारी आन्दोलनलाई साम्पाङले नै बढाएको आरोप लगाएका छन् । 

जनताको मागप्रति बेवास्ता गरिरहेको बताउँदै उनले भने,“औपचारिक पत्राचार नगरी वार्तामा आऊ भन्दा कोही जान्छ ? बस्न सकिँदैन । शुल्क वृद्धिको खारेजी नै हाम्रो प्रमुख माग हो ।” 

बिहीबार बाहिर आन्दोलन चलिरहँदा उपमहानगर परिसरको गेट भित्रबाट साम्पाङले मौखिक रुपमा दलका एक–एक जना प्रतिनिधिलाई वार्तामा आउन आग्रह गरेका थिए । 

यस्तो छ शुल्क वृद्धि

धरानमा खानेपानीमा अत्याधिक शुल्क वृद्धि भएको भन्दै स्थानीयले विरोध गरिरहेका छन् । नयाँ धारा जडान गर्न खानेपानी बोर्डले ५ हजार रुपैयाँ बढाएको छ ।  पहिलो १/२ इन्चको पाइपमा घारा जडान गर्नुपरे जम्मा १५ हजार रुपैयाँ शुल्क लाग्दथ्यो । 

अब २० हजार रुपैयाँ बुझाउनु पर्छ । ४/३ को पाइपमा नयाँ धारा जडान शुल्क २५ हजार तोकेको छ । 

यसअघि १० हजार रुपैयाँ तिर्नु पर्दथ्यो । १ इन्चको पाइपमा अहिले ५० हजार शुल्क लाग्छ जबकि पहिले १५ हजार रुपैयाँ तिरे हुन्थ्यो । १–१/२ इन्चको धारा जडानको शुल्क ७५ हजार रुपैयाँ पुगेको छ । पहिले २० हजार लाग्थ्यो । 

यसैगरी धरान खानेपानी बोर्डले होल चेन्जको शुल्क समेत वृद्धि गरेको छ । १/२ को पाइपमा २ हजार शुल्क लिने गरेकोमा ५ हजार रुपैयाँ पुर्‍याइएको छ । ४/३ को पाइपको ३ हजारबाट ८ हजार,१ इन्चको पाइपमा ४ बाट १० हजार, १–१/२ इन्चको पाइपको शुल्क  ५ हजारबाट १५ हजार बनाइएको छ । बोर्डले खानेपानीको महसुल पनि बढाएको छ । 

ऋणभारले बढायौं : साम्पाङ

गत, आइतबार खानेपानी बोर्ड अध्यक्षसमेत रहेका मेयर हर्कराज राई (साम्पाङ) ले पत्रकार सम्मेलन गरेर आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेका थिए । महसुल वृद्धि गर्नु बाध्यता भएको सुनाए । 

“२०७४ सालयता वृद्धि नभएकोले समय सापेक्ष बनाउन खोजेका हौं,” उनले भने,“हामीलाई विगतमा एसियाली विकास बैंक(एडिबी) बाट ल्याएको ऋण तिर्नुपर्ने बाध्यता छ ।”

साम्पाङका अनुसार ५७ करोड १९ लाख रुपैयाँ ऋण तिर्न बाँकी छ ।  यसका लागि नगर विकास कोषबाट पटक पटक पत्राचार गरी ताकेता भएको सुनाए ।  अघिल्लो आर्थिक वर्षको असारसम्म ६ करोड १ लाख ११ हजार ६८ रुपैयाँ किस्ता तिर्न नसकेको साम्पाङको भनाइ छ । 

उनले भने,“यो धरानको ऋण मिनाहा भयो भने शुल्क बढाउनै पर्दैन ।” जारी आन्दोलनबारे सामाजिक सञ्जालमा लेख्दै उनले सार्वजनिक सम्पत्तिमा क्षति पुर्‍याउनेलाई क्षतिपूर्ति तिराउने बताएका छन् । 

तस्बिर सौजन्य–मात्रिका नेपाल