काठमाडौं । उपप्रधान तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेले सोमबार प्रतिनिधिसभामा भनेका थिए, ‘‘निर्मला पन्तको हत्या प्रकरणमा हामी नतिजाउन्मुख छौं ।’’ तर, प्रहरी अधिकारीहरु अनुसन्धान शून्यमै रहेको बताउँछन् ।

पहिलोपटक गृहमन्त्री हुँदा लामिछानेले पहिलो प्राथमिकतामा राखेर अनुसन्धान गर्न निर्देशन दिएको र प्राथमिकतामै रहेको उनको भनाइ थियो ।

अघिल्लो पटक र दोस्रो पटक गरी लामिछानेले गृहमन्त्रीको बागडोर सम्हालेको करिब साढे चार महिना पूरा भएको छ ।  तर, कञ्चनपुरकी १३ वर्षीया निर्मला पन्तको हत्या अनुसन्धानमा भने चासो नदिएको आरोप लागेपछि गृहमन्त्री लामिछाने बाध्य भएर संसद्मा निर्मला पन्त हत्या प्रकरणबारे बोल्न पुगेका हुन् ।

पाँच वर्षअघि १० साउन २०७५ मा १३ वर्षीया किशोरी निर्मला पन्तको बलात्कारपछि हत्या भएको थियो । बितेका पाँच वर्षदेखि प्रहरी निरन्तर अनुसन्धानकै क्रममा छ । तर, प्रगति शून्य छ ।  निर्मलाको हत्यादेखि कञ्चनपुर रहेर अनुसन्धान गरेको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) को टोलीले समेत अनुसन्धानबाट हात झिकिसकेको छ । 

जिल्ला प्रहरी कार्यालय कञ्चनपुरका प्रहरी उपरीक्षक एसपी चक्रराज जोशीका अनुसार, निर्मलाको अनुसन्धान कञ्चनपुर प्रहरीले जारी राखेको छ । 

उनले भने, “अनुसन्धान निरन्तर चलिरहेको छ । नयाँ तथ्य खुलेको छैन ।”

सीआईबीका प्रमुख एआईजी श्यामलाल ज्ञवालीले पनि अनुसन्धान टोली कञ्चनपुर नगए पनि सीआईबीले अनुसन्धान गरेको विषय भएका कारण अनुसन्धानकै क्रममा रहेको बताए । यद्यपी सीआईबीले पनि कुनै नयाँ तथ्य भने फेला पारेको छैन । अनुुसन्धानमा खटिएका एक अधिकारीले भने, ‘‘आरोपी पत्ता नलागेसम्म प्रहरीको अनुसन्धान शून्य नै हो ।’’

निर्मला प्रकरणले प्रहरीको अनुसन्धानप्रति प्रश्नमात्रै उठाएका छैनन्, त्यही कारण प्रहरी संगठनको छविसमेत धुमिल हुन पुगेको छ । निर्मला हत्यापछि नेपाल प्रहरीमा चारजना प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) फेरिइसकेका छन् । तैपनि गहिरो अनुसन्धान गरेर सप्रमाण हत्यारासम्म प्रहरी पुग्न सकेको छैन ।

निर्मलाको हत्या हुँदा नेपाल प्रहरीको आईजीपी थिए, सर्वेन्द्र खनाल । उनको पालामा घटित घटना उनकै पालामा सुल्झिएन । उनको अनिवार्य अवकाशपछि नेतृत्वमा आए, आईजीपी ठाकुरप्रसाद ज्ञवाली । उनले पनि घटना सुल्झाउन सकेनन् ।

उनीपछि आईजीपीमा शैलेश थापा क्षेत्री नियुक्त भए । तर निर्मला हत्या अनुसन्धान भने सुल्झिन सकेन । क्षेत्रीपछि आईजीपी धीरजप्रताप सिंह भए । उनले समेत कुनै घटना सुल्झाउन सकेनन् । 

हाल पाँचौँ आईजीपीका रुपमा बसन्तबहादुर कुँवर छन् । उनी आईजीपी नियुक्त भएको समेत एक वर्ष पूरा भइसकेको छ । अनुसन्धान भने शून्य नै छ । निर्मला हत्याबारे अनुसन्धान गर्न प्रहरी प्रधान कार्यालयले हालसम्म काठमाडौंबाट दर्जनौँ प्रहरी अधिकारी कञ्चनपुर पठाइसकेको छ ।

यसबीचमा कञ्चनपुरकै प्रहरी नेतृत्वसमेत ८ पटक फेरिइसकेको छ । निर्मलाको हत्यापछि फेरिने जिल्ला प्रहरी प्रमुखहरूमा प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) दिल्लीराज विष्ट, कुवेरसिंह कठायत, दिनेश आचार्य, मुकुन्द मरासिनी, उमाप्रसाद चतुर्वेदी, श्यामसिंह चौधरी, कमल थापा र हाल एसपी चक्रराज जोशी पुगेका छन् ।

अन्योलमा प्रहरी

निर्मलाको हत्या प्रकरणमा सुरुवाती अनुसन्धान गर्ने तत्कालीन एसपी दिल्लीराज विष्ट र सीआईबीबाट खटिएका तत्कालीन डीएसपी अंगुर जीसी नेतृत्वको टोलीले एक जना आरोपीलाई पक्राउ ग¥यो ।

निर्मलाको बलात्कारपछि हत्या आरोपमा ४ भदौमा भीमदत्त नगरपालिका– १९ का दिलीपसिंह विष्टलाई पक्राउ गरी अभियुक्तका रूपमा सार्वजनिक गरेका थिए ।

तर, सोही कारणले एसपी विष्ट र डीएसपी जीसी आफैँ कारबाहीको भागीदार बन्न पुगे । दिलीप पक्राउपछि कञ्चनपुर तनावग्रस्त मात्रै बनेन, प्रहरी र स्थानीयवासीबीच निरन्तर झडपको अवस्था सिर्जना भयो ।

प्रहरीको गोली लागेर स्थानीय युवा सन्नी खुनाको प्रहरीको गोली लागेर ज्यान गयो । निर्मलाको भेजाइनल स्वाबसँग डीएनए नमिलेपछि अदालतको आदेशले दिलीप थुनामुक्त भए । कञ्चनपुर तनावग्रस्त बनेपछि गृह मन्त्रालयले तत्कालीन सहसचिव हरिप्रसाद मैनालीको नेतृत्वमा छानबिन समिति बनायो । 

उक्त समितिले ३० भदौमा तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापा बादललाई प्रतिवेदन बुझाएको थियो । त्यही प्रतिवेदनका आधारमा गृह मन्त्रालयले तत्कालीन एसपी डिल्लीराज विष्टसहित सातजनालाई कारबाही गरिएको थियो । 

हाल सबैमाथि गरिएको कारबाही फुकुवा मात्रै भएको छैन कि एसपी विष्ट र डीएसपी जीसीको एक तहमाथि बढुवा भइसकेको छ । तर, निर्मलाको हत्या अनुसन्धान जहाँको त्यहीँ छ । उनीहरू निर्मलाको हत्यामा दिलीप विष्टकै भूमिका शंकास्पद देखिएको दाबी गर्दै आएका छन् । 

तर, उनीपछि अनुसन्धान गर्ने अधिकांश प्रहरी अधिकारीले दिलिपको भूमिका शंकास्पद नदेखिने बताउँदै आएका छन् । निर्मला हत्या अनुसन्धानमा सबैभन्दा गिजोलिएको अर्को विषय हो, डीएनए परीक्षण ।

तीन वर्षअघि राष्ट्रिय विधि विज्ञान प्रयोगशालाका पूर्वप्रमुख रहेका डीएनए विशेषज्ञ जीवन रिजाल नेतृत्वको छानबिन समितिले निर्मला हत्याका अभियुक्त डीएनएबाट पत्ता नलाग्ने स्पष्ट प्रतिवेदन गृह मन्त्रालयलाई बुझाइ सकेको छ ।

निर्मलाको हत्या घटनामा प्रहरीले करिब २ सयभन्दा बढी व्यक्तिमाथि निगरानीमा राखेर अनुसन्धान गरेको थियो ।  सयौँ व्यक्तिको डीएनएसमेत टेस्ट गरेको थियो । तर, कुनै पनि आशंका गरिएको व्यक्तिसँग डीएनए परीक्षण मिलेन ।

अवकाश प्राप्त आईजीपीहरूले निर्मलाको अनुसन्धानमा खटिएका दर्जनौँ प्रहरी अधिकारीलाई एकै ठाउँमा राखेर रिपोर्टसमेत लिएका थिए ।  तर, अनुसन्धान अधिकारीको आ–आफ्ना तर्कका कारण एकरुपता आउन नसेकेपछि अनुसन्धान प्रभावकारी ढंगले अघि बढ्न सकेको छैन ।