काठमाडौं । सत्ता गठबन्धनमा आवद्ध तीन दल र संसदीय राजनीतिको विपक्षमा उभिएको नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ नेतृत्वको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीसहित चार दलले सोमबार समाजवादी मोर्चाको घोषणा गरे ।

राष्ट्रिय सभागृहमा आयोजित कार्यक्रममा सोमबार नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी), जनता समाजवादी पार्टी (जसपा), र नेकपा रहेको मोर्चा घोषणा गरिएको हो ।

मोर्चा घोषणा गर्नुअघि सोमबार बिहान बालुवाटारमा बसेको बैठकमा एकीकृत समाजवादीका सम्मानित नेता झलनाथ खनालले असन्तुष्टि जनाए । उनले मोर्चाबन्दीका लागि अहिलको प्रधान शत्रु को हो ? भन्ने प्रश्न गर्दै मोर्चाको औचित्यमाथि प्रश्न उठाए । प्रस्तुत छ, उनै खनालसँग मोर्चाका विषयमा गरिएको संक्षिप्त कुराकानी:-

समाजवादी मोर्चाका विषयमा सोमबारको बैठकमा तपाईंको असन्तुष्टि सुनियो । खास कुरा के हो ?

यो मोर्चा भनेको कुनै न कुनै उद्देश्यले, एउटा लक्ष्यले बनाउने कुरा हुन्छ । समाजवादीहरुको मोर्चा भनेपछि के उद्देश्यका लागि ? कसैको विरुद्ध संघर्ष गर्नका लागि हो कि ? अथवा कुनै विशेष ‘ह्विम’ चलाउन हो कि ? कुनै अभियान चलाउनका लागि हो कि ? अथवा सत्ता टिकाउनका लागि मात्रै हो कि ?  के लागि हो भन्ने प्रश्न मैले उठाएको थिएँ ।

कुनै पनि विरोधी प्रमुख शक्ति को हो भन्ने पत्ता नलाइकन कुनै पनि बेला मोर्चा बन्दी भन्ने प्रश्न नै हुँदैन । मैले त्यही प्रश्न उठाएको थिएँ ।

प्रधान शत्रु को रहेछ भन्ने जवाफ पाउनुभयो त ?

मैले सोधेको हो । जवाफ पाइनँ ।

असन्तुष्टिबीच घोषणासभामा सहभागी हुनुभयो नि !

सबै समस्याहरु समाधन भएको छैनन् । त्यसकारणले कतिपय कुरामा मेरो ‘रिजर्भेसन’ छन् भन्ने कुरा गरेको थिएँ । त्यही आधारमा प्रचार भए । रिजर्भेसनको बाबजुद प्रस्तुत भएँ । मैले आफ्ना कुरा त्यहीँबाट भनेको छु नि ।

सत्ता गठबन्धनमै रहेका दलले मोर्चाबन्दी गर्नुको औचित्य के हो भन्ने प्रश्न बाहिर पनि उठिरहेको छ । अहिले यसको आवश्यकता किन पर्‍यो ?

गठबन्धन आफैंँमा एउटा मोर्चा हो । मोर्चाभित्र मोर्चा बनाउनुपर्ने आवश्यकता जुन साथीहरुले ठान्नुभयो, त्यसभित्र विशेष नै उद्देश्य हुनुपर्छ । हिजोको घोषणापत्रमा हामी समाजवादतर्फ जाने हो, समाजवादी गणतन्त्रतर्फ जाने हो भन्ने कुरा लेखिएका छन् । त्यसअनुसार नै जाने हो भने त खाली सत्ता टिकाउनका मात्रै हुँदैन ।

त्यसका लागि आम श्रमिक किसान जनताहरु, देशभक्त, समाजवादी, वामपन्थी सबै एकताबद्ध हुनुपर्यो  । अब कसरी जान्छ हेर्न बाँकी छ ।

मोर्चा गठनका सन्दर्भमा दोहोरो कुरा देखिन्छ । नेताहरुले नेकपा ब्युँताउने तयारी पनि भनेको सुनिन्छ । अनि मोर्चामा चाहिँ तत्कालीन गठबन्धनको मुख्य घटक एमाले सामेल छैन । नेकपामा नभएका जसपा र नेकपा सामेल छन् । नेकपा ब्युँताउन सम्भव छ ?

मानिसहरु हरेक दिन सुत्छन् । सुतेका बेला कतिपय सपना देख्छन् । यो स्वभाविक कुरा हो । कतिपय मान्छे दिउँसै पनि सपना देख्छन् । नेकपा ब्युँताउने भन्ने कुरा दिउँसै देखेको सपना जस्तै हो ।

अहिले नेकपा ब्युँतदैन । बरु नयाँ विचार, नयाँ नीति, नयाँ सिद्धान्त, नयाँ कार्यदिशाका अधारमा नयाँ ढंगले एकीकृत पार्टी चाहिँ बन्ला, त्यो सम्भावना छ । त्यस्तो हुन सक्छ । हिजो नेकपा ब्युँताउने सपना नदेख्या भए हुन्थ्यो ।

नेपाली कांग्रेसले अबको चुनावमा गठबन्धन नगर्ने भनेको छ । एमालेले त अहिले पनि एक्लै लड्यो । आगामी चुनावमा तेस्रो शक्ति बन्ने मोर्चाको लक्ष्य हो ?

त्यो बारेमा अहिले नै एउटा टुंगोमा पुग्न सकिँदैन । परिस्थिति विकसित हुँदै छ । चुनाव आउन चार वर्ष बाँकी छ । चार वर्षसम्ममा धेरै पानी बग्छ । त्यो पानी बग्ने सिलसिलामा त्यतिबेलाको परिस्थितिअनुरुप अघि बढ्नुपर्ने हुन्छ ।

चुनाव भनेको कार्यनीतिक कुरा हो । कार्यनीति पहिल्यै बनाएर राख्ने कुरा हुँदैन । त्यसबेला बनाउने कार्यनीतिका लागि रणनीति चाहिँ अहिले बनाउन सकिन्छ ।

समाजवादी मोर्चाको भविष्य कस्तो देख्नुहुन्छ ?

सत्तालाई जोगाउने भए यसको आयु धेरै हुन्छ भन्ने लाग्दैन । मोर्चा त पहिले पनि छ । गठबन्धन आफैँमा मोर्चा हो । साँच्चै समाजवादतर्फ जाने हो भने मुलुकमा नयाँ ध्रुवीकरणको सुरुआत हो । कस्तो परिस्थिति सिर्जना गर्छ, हेर्दै जानुपर्छ ।