प्रधानमन्त्री एवं पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको दूत बनेर भारत भ्रमणमा गएको सत्तारूढ दल नेपाली कांग्रेसको टोली गएको सोमबार स्वदेश फर्किएको छ । भारतीय सत्तारूढ दल भारतीय जनता पार्टी (भाजपा)को निमन्त्रणमा पार्टी सहमहामन्त्री डा. प्रकाशशरण महतको नेतृत्वमा तीन सदस्यीय टोली भारत गएको थियो । टोलीको उद्देश्य भाजपा र कांग्रसबीचको पार्टीगत सम्बन्ध सुधार रहेको थियो ।

भारतमा टोलीले विदेशमन्त्री एस जयशंकरलगायत व्यक्तिसँग भेटवार्ता गरेको थियो । सीमा समस्यालाई संवाद र कूटनीतिक रूपमा समाधान गर्नेबारेमा पनि छलफल गरेको बताइएको छ । प्रस्तुत छ, टोली संयोजक डा. प्रकाशशरण महतसँग बाह्रखरीका रोमन आचार्यले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

भ्रमण कस्तो भयो ?  
भारतीय जनता पार्टीको निमन्त्रणमा हामी भ्रमणमा गएका हौँ । उनीहरूले पनि राम्रो महत्त्व दिए । तीन घण्टासम्म बीजेपी सभापतिसहित हेडक्वार्टरमा छलफल भयो । विदेशमन्त्रीसँग पनि भेट भयो । लखनउमा पनि मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथसँग भेट भयो । बनारसमा अन्तरक्रिया भयो, जसमा भीसीलगायत उपस्थित थिए । भन्नाले उनीहरूले नेपालसँग, नेपाली कांग्रेससँग सम्बन्ध विकसित गर्न खोजेको देखियो । हामीले हाम्रा कुराहरू बुँदागत रूपमा राख्यौँ । उनीहरूले हामीले उठाएका विषयहरूलाई गम्भीरताका साथ लिएको पायौँ ।

विदेशमन्त्रीसँग हामीले उठाउँदै आएको सीमालगायत परराष्ट्र सम्बन्धका विषय वस्तुहरू उठायौँ । विदेशमन्त्रीले त्यो विषयहरूमा सकारात्मक बन्दै गम्भीर रूपमा सुनेको हामीले पाएका छौँ । त्यसलाई तत्काल कार्यान्वयनमा लाने प्रतिबद्धता पनि उनीहरूले हामीलाई दिएका छन् ।

यस्तै, पार्टीगत छलफलमा पार्टीको सम्बन्धलाई कसरी बहुआयामिक बनाउने, विस्तार गर्ने भन्ने विषयमा छलफल भयो । पार्टीगत भ्रमणलाई अझै तीव्र बनाउने, एकार्काको मुद्दा विशेषबाट सिक्ने भन्ने कुरा भयो । उहाँहरूले नेपालमा लोकतन्त्र संस्थागत होस् र त्यसको नेतृत्वचाहिँ पुरानो पार्टी भएको नाताले कांग्रेसले मात्र गर्न सक्छ भन्नुभयो । उहाँहरूले बलियो र राष्ट्रवादी नेपाल, भारतको हितमा भएको नेपाल देख्न चाहेको कुरा हामीसमक्ष राख्नुभयो ।

नेपालमा वर्तमान गठबन्धन सरकारको विषयमा भाजपाको धारणा के पाउनुभयो ?
लोकतान्त्रिक संविधानअन्तर्गत हाम्रो संसद्ले बनाएको सरकारका विषयमा उनीहरूले नराम्रो भन्ने र मान्ने कुरै छैन । यो सरकार सफल होस् भन्ने कामना उनीहरूबाट भएको छ ।

अब दुई पार्टीको छलफल र संवादले हाम्रो बुझाइएको स्तर पनि बढ्छ । अब सरकारीस्तरको तहबाट पनि भ्रमण होला । यो भेटले सरकार र दल बुझ्न मद्दत हुन्छ भन्ने दुवैतर्फको बुझाइ रह्यो ।

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमणको विषयमा केही कुराकानी भयो ? 
सरकारी तहबाट प्रधानमन्त्रीको भ्रमणको विषयमा कुराकानी होलान । मैले कांग्रेसको डेलिगेसन लिएर गएको हो । भ्रमण हुनुअगागि अफिसरस्तरको भ्रमणहरू हुन्छन् । भर्खरै सरकार विस्तार भएको छ । अन्य पार्टीस्तरका धेरै विषयमा कुराकानी भए । स्वाभाविक हो, प्रधानमन्त्रीको भ्रमणका विषयमा केही विषयमा छलफल भए । हाम्रो तयारीको विषयमा पनि कुरा भयो ।

अतिक्रमित नेपालको भूमि फिर्ता गर्ने सन्दर्भमा उनीहरूको धारणा कस्तो छ ? सीमा समस्याका विषय उठाउनुभयो ?
हामीले अतिक्रमित भूमि मात्र होइन, समग्र सीमा विवाद चाँडै समाधान गर्नुपर्छ भन्यौँ । हामीले कुराकानी थाल्यौँ नि । आजको भोलि सीमा विवाद समाधान हुन्छ भन्ने छैन । कुराकानी गर्न थालेपछि त ढिलोचाँडो  निष्कर्षमा पुग्छौँ । दुवै पक्षलाई चित्तबुझ्दो निष्कर्षमा पुग्न सकिन्छ । त्यसकारण वार्ता सुरु गर्नुप¥यो । यो कुरा हामीले भेटमा उठाएका हौँ । वार्ता र संवादबाटै हरेक समस्याको समाधान निस्किन्छ । त्यसकारण संवादको शृंखला सुरुवात गर्नुपर्छ भनेर हामीले स्पष्ट कुरा राखेका छौँ ।

यसमा भारतीय पक्षको प्रतिक्रियाचाहिँ के रह्यो ?
उहाँहरू सकारात्मक हुनुहुन्छ । यो विषय गम्भीर छ, संविधान संशोधन गर्ने काम तपाईंहरूकोमा भयो, यसमा हाम्रो समान धारणा छ, यो सहज विषयवस्तु नभएकाले कुराकानीको थालनी गरौँ, ढिलाचाँडो समाधान निस्केला नि, कुरै गरेन भने त समाधान निस्किँदैन, वार्ता र कूटनीतिक पहलभन्दा अर्को बाटो त छैन, कुराकानीको थालनी गरौँ भन्ने उहाँहरूको कुरा रह्यो ।

जयसिंह धामीको मृत्यु प्रकरणबारे कुरा राख्नुभयो ?
यो कुरा पनि मैले भेटमा उठाएको हुँ । हाम्रो गृह मन्त्रालयले छानबिन गरेर परराष्ट्र मन्त्रालयले पत्र पठाएको छ ।  यसलाई गम्भीरताका साथ हेरिदिनुपर्‍यो भनेर मैले भनेँ । हाम्रो त मानिसले ज्याएको गुमाएको छ भनेँ । विषयहरू भारतले राम्रो गर्‍यो वा नराम्रो गर्‍योसँग मात्र सम्बन्धित हुँदैन । भावनासँग जोडिएको विषयहरू हुन्छन्, त्यसलाई गम्भीरताका साथ लिइदिनुपर्‍यो र त्यसलाई तपाईंहरूले अध्ययन गरेर आवश्यक प्रक्रिया अघि बढाउनुहोस् भन्ने हाम्रो कुरा रह्यो । तल्ला तहबाट भएका गलत कुराहरूलाई स्वीकार गर्दा राम्रो सन्देश जान्छ भनेर कुराहरू राखेँ । उहाँहरूले पनि गम्भीर रूपमा लिएको र अध्ययन गरेर आवश्यक प्रक्रिया अघि बढाउने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको छ ।

कोभिड–१९ न्यूनीकरणमा भारतले केही सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनायो कि ? 
हो, यो विषयमा गम्भीर कुरा भयो । हामीले भुक्तानी गरेर आउन बाँकी १० लाख खोप चाँडो उपलब्ध गराइदिने विषयमा ध्यानाकर्षण गरायौँ । हाम्रो आवश्यक्ता अनुसार थप खोप उपलब्ध गराउने विषयमा उहाँहरूले यो १० लाख मात्र होइन, अरू आवश्यकता अनुसार यति नै भन्ने त छैन, तर समय–समयमा उपलब्ध गराउने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको छ ।

पार्टीगत उपलब्धिचाहिँ के भयो ? 
भाजपा सभापति तहको भ्रमण गराउने विषयमा छलफल भयो । अन्य विभिन्न तहमा साथै पार्टी सभापति तहमा भ्रमण गर्ने गरेर हामीले उहाँहरूलाई निमन्त्रणा गरेका छौँ ।

त्यहाँ भाजपाकै सरकार छ । पार्टी तहको अन्तरक्रियाले दलबाट नेतृत्व गर्ने मन्त्रीहरूले सरकारमा पनि कुरा राख्नुहुन्छ । सरकारी नीतिमा पनि यसले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । जति दुवैतर्फ बुझ्यो, त्यति नै सहयोग आदानप्रदान गर्न सहज हुन्छ । हामी बुझाइ यही रह्यो ।