काठमाडौं । इरानले मंगलबार राति इजरायलमाथि मिसाइल हमला गर्‍यो । इजरायलको रक्षा संयन्त्र ‘आइरन डोम’लाई चक्मा दिँदै इरानी मिसाइल इजरायली भूमिमा खसेका छन् । 

यस वर्ष इजरायलमाथि इरानले गरेको यो दोस्रो हमला हो । गएको अप्रिलमा पनि इरानले इजरायलमाथि मिसाइल हमला गरेको थियो । मंगलबार राति इरानले इजरायलमा १८१ वटा ‘ब्यालिस्टिक’ मिसाइल प्रहार गरेको थियो ।

गएको अप्रिलको तुलनामा यो हमला ठूलो हो । पाँच महिनाअगाडि अप्रिलमा इरानले इजरायलमाथि १४० वटा मिसाइल प्रहार गरेको थियो । अप्रिलमा प्रहार गरिएका मिसाइलभन्दा यसपटक प्रहार गरिएका बढी शक्तिशाली रहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् ।

इरानबाट इजरायलमाथि इस्लामिक रिभोलुसनरी गार्ड कोर (आईआरजीसी)ले गरेको हो । आईआरजीसीका अनुसार उसले प्रहार गरेका मिसाइलमध्ये ९० प्रतिशत मिसाइल निसानामा लागेका छन् । तर, इजरायलले भने इरानबाट आएका अधिकांश मिसाइल आफूले आकाशमै नष्ट गरेको दाबी गरिरहेको छ ।

इरानले हानेका मिसाइलबाट अहिलेसम्म इजरायली नागरिकको मृत्यु भएको खबर आएको छैन । इजरायली सेनाका अनुसार इरानी मिसाइलबाट इजरायलको वेष्ट ब्याकंमा एक प्यालेस्टीनियन नागरिकको मृत्यु भएको छ ।

इजरायलले लेबनानमा हिजबुल्लाहका प्रमुख हसन नसरल्लाह र आईआरजीसीका कमान्डर अब्बास निलफोरोशनको हत्या गरेको थियो । यी हत्याको बदला लिन इजरायलमाथि मिसाइल आक्रमण गरेको आईआरजीसीको दाबी छ । गएको जुलाईमा इजरायलले हमासका राजनीतिक नेता इस्माइल हनियाको हत्या गरेको थियो । समाचार संस्था रोयटर्सका अनुसार इरानका सर्वोच्च नेता अयातुल्लाह अली खामेनेईले नै इजरायलमाथि आक्रमण गर्ने अनुमति दिएको थियो ।

इरानले इजरायलको अस्तित्व स्वीकार गर्दैन । यता, इजरायल भने आफ्नो अस्तित्वका लागि इरानलाई खतरा ठान्छ । इजरायलले इरानविरुद्ध वर्षौंदेखि गोप्य अपरेसन गर्दै आएको छ । इजरायलले सन् २०१० मा इरानका न्यूक्लियर वैज्ञानिकको कम्प्युटर विस्फोट गराएर हत्या गरेको थियो । कम्प्युटरमा भाइरस पठाएर विस्फोट गराएका थिए । ती वैज्ञानिकको हत्या गरिएको थियो भने यही विस्फोटका कारण इरानको न्यूक्लियर हतियार÷उर्जा निर्माण गर्ने मुख्य प्रविधि पनि ध्वस्त गरेको थियो । 

त्यसैगरी सन् २०२० मा मोहसेन फकहरिजादेह नामका अर्का न्यूक्लियर वैज्ञानिकलाई इजरायलले एउटा गाडीमा कृत्रिम बौद्धिकता प्रयोग गरिएको मेसिन गन फिट गरेर मारेको थियो । रिमोटबाट सञ्चालित हुने यो बन्दुकमा अनुहार पहिचान गर्न सक्ने प्रविधि थियो ।

इरानको हमलापछि इजरायलले आफ्नो सुरक्षा बैठक नै बंकरमा गर्नु परेको छ । इजरायलसँग हवाई सुरक्षाको महंगो र ठूलो सिस्टम ‘आइरन डोम’ छ । ‘आइरन डोम’ हिजबुल्लाह, हमासले प्रहार गरेका मिसाइल रोक्न तयार पारिएको सिस्टम हो । यसको प्रयोग मध्यमदेखि लामो दुरीबाट प्रहार भएका मिसाइल रोक्न गरिन्छ । यसले ब्यालिस्टिक र क्रुज मिसाइललाई पनि आकाशमै रोक्छ । लामो दुरीका मिसाइलहरू पृथ्वीको वायुमण्डलभन्दा बाहिरबाट उडान भर्छन् । यस्ता मिसाइल रोक्न इजरायलले एरो–२ र एरो–३ नामक ‘इन्टरसेप्ट’ प्रविधि प्रयोग गर्छ ।

इरानी आक्रमणपछि इजरायलले इरानलाई गम्भीर नतिजा भोग्न तयार हुनु भनेर चेतावनी दिएको छ । इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले इरानले गम्भीर गल्ती गरेको र यसको मूल्य चुकाउनुपर्ने चेतावनी दिएका छन् । इजरायली सेनाले पनि आफूसँग इरानमाथि आक्रमण गर्न योजना भएको बताएका छन् ।

यता इरानी राष्ट्रपति मसुद पेजेश्यिानले पनि इजरायललाई चेतावनी दिएका छन् । उनले इरान युद्धको पक्षमा नभए पनि आफ्ना नागरिकको सुरक्षाका लागि सक्रिय हुने बताएका छन् । इजरायली प्रधानमन्त्री नेतन्याहुलाई सम्बोधन गर्दै उनले लेखेका छन्, “इरान युद्धको पक्षधर होइन तर, कुनै पनि खतराविरुद्ध बलियोसँग उभिन्छ ।” मंगलबारको हमलालाई उनले इरानी क्षमताको एक झलक भएको बताएका छन् ।

यता, बुधबार हिजबुल्लाहले पनि इजरायलमाथि मिसाइल आक्रमण गरेको छ । इजरायली गुप्तचर मोसादको मुख्यालयमा हिजबुल्लाहले आक्रमण गरेको हो । तर, इजरायलले यो हमलालाई निस्तेज गरेको बताएको छ । 

इरान र इजरायलबीचच भइरहेको मिसाइल आक्रमणले त्यस क्षेत्रमा युद्धको खतरा बढाएको छ । इजरायलले लेबनानमा सैनिक पठाएर यो खतरा झनै बढेको समाचार संस्था अलजजिराले लेखेको छ । विज्ञहरूले मध्य पूर्वमा युद्धको खतरा झनै बढेर गएको बताएका छन् । सन् २०२३ यता ४१ हजारभन्दा बढी प्यालेस्टिनियन नागरिक मारेको छ । पछिल्लो समय इजरायलले लेबनानमा प्रवेश गरेर युद्धको खतरा सन्निकट ल्याएको छ । अन्तराष्ट्रिय समाचार संस्थाहरूका अनुसार इरान इजरायलबीच ‘फुल स्केल’ युद्ध हुने सम्भावना न्यून छ । 

तर, इजरायल र इरानबीच मिसाइल हान्ने प्रतिस्पर्धा चलेको छ । बीबीसीका अनुसार इरान र इजरायलबीच चलिरहेको वर्षौंदेखिको छायाँ युद्ध भने अझै चर्किने सम्भावना छ । इजरायल र इरानबीच अहिलेसम्म आमनेसामुने हुनेगरी युद्ध भएको छैन । एजेन्सीको सहयोगमा