जीउँदो लाश
यो हो जीउँदो लाश ! 
यद्यपि कि छ यसमा सास, 
सेन्ट र अत्तरले गन्ध लुकाई 
छरिरहेछ यो बतास ! 
यो हो जीउँदो लाश !! 
सद्दे जीउँदो लाश !!!

जसलाई बेह्रन
हजारौं यहाँ मिल खुले :
यो प्रगतिको प्रतीक ।
रूस र अमेरिकाले सहायता दिए :
यो प्रेमको प्रतीक !
जसको बेह्राइले तर 
यसभित्रका कयौं कहानी 
आज त्यसै छिपे ।

छोपिएका छन्, 
छिपिएका छन्—
भित्र त्यसमा
वास्तविक जो छन् रूप,
घाम–पानीको पनि
स्पर्शानुभव हुन सकेको छ,
या छैन, भन्न सकिन्न ।
यद्यपि कि छ यसमा सास ! 
यो हो जीउँदो लाश !! 
सद्दे जीउँदो लाश !!!

बाबु यसको विज्ञान,
तर आमा उही प्रकृति, 
सत्यानाश !
कृत्रिम प्रजननले जन्माएको यो 
आधुनिक सभ्यताको गर्वाभास ? 
मिल्क पाउडरले हुर्काएको 
हेर, कति उदास !
यद्यपि कि छ यसमा सास !! 
यो हो जीउँदो लाश !!!

शरीर यसको विनिर्मित—
ढाली साँचोमा  ः
जनमनको निवास ।
आजको सरकार जस्तै
वैयक्तिकताको उपहास । 
कत्रो यसको विकास !

सिद्धान्त यसको—नवनीत,
परिभाषा होइन—अतीत,
कत्रो यसको साहस ! 
यद्यपि कि छ यो—
बीच यही धरती–आकाश ! 
यो हो जीउँदो लाश !! 
सद्दे जीउँदो लाश !!!

०००

भन्दछ मानिस—जीवन

तर,
भन्दछ मानिस— जीवन ! 
मलाई त लाग्छ अर्कै—
कि यो त कुनै मुटु भएको सबमेरिन हो ।

हजारन् शेलहरू लिई 
यो बढिरहेछ अघि 
मायाको सागरभित्र–भित्रै
संहार गर्न कसैलाई । 
तर कसलाई ? 
यो आफैं जान्दैन ।

आजसम्म
बनाउनभन्दा यसले
आएको छ बिगार्दै ।
मायाका प्रबल स्रोतहरू, 
जो यसलाई पार्न खोजिरहेछन् विध्वस्त
बनाइरहेछन् साधन
उल्टो यसैले त्यसलाई ।
तर हेर,
आफू यो खोक्रो छ !
यदि भरिए यो
अहो ! डुब्छ सधैँलाई ।

डुब्छ सधैँलाई 
यसैले त हेर यहाँ,
यो त्यहीदेखि वञ्चित छ;
जसमा निर्भर छ यो ।

तर,
भन्दछ मानिस—जीवन ।
मलाई त लाग्छ अर्कै—
कि यो त कुनै मुटु भएको सबमेरिन हो ।

(प्रा. लक्खीदेवी सुन्दासद्वारा सम्पादित ‘गुमानसिंह चामलिङका केही कविता’ बाट ।)