काठमाडौं । गत बिहीबार दक्षिण सुडानस्थित शान्ति मिसनमा खटिएका एकजना नेपाली शान्ति सैनिक घाँटीमा पासो लगाएर झुण्डिएको अवस्थामा फेला परे । प्रारम्भिक अनुसन्धानले उनले आत्महत्या गरेको देखाए पनि वास्तविक कारण पूर्ण अनुसन्धानपछि खुल्नेछ ।

आत्महत्या गर्ने नेपाली शान्ति सैनिक थिए, जाजरकोटको खलङ्गा गाउँपालिका–६ का अमल्दार रामबहादुर बाँठा । उनी दक्षिण सुडानको रुक्बेकस्थित गणको मुख्यालयमा रहेको भेहिकल वर्कसपमा झुण्डिएको अवस्थामा फेला परेका थिए ।

राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनमा खटिँदा मृत्युलाई अँगाल्ने वा मारिने रामबहादुर पहिलो व्यक्ति भने होइनन् । यसअघि, दुर्घटना तथा विद्रोहीको आक्रमणमा र आत्महत्या गरी थुप्रै नेपाली शान्ति सैनिकले विदेशी भूमिमा ज्यान गुमाएका छन् ।

“राष्ट्रसंघको मिसनमा नेपाली सेना जान थालेपछि हालसम्म ७३ जना नेपाली शान्ति सैनिकको विभिन्न कारण मृत्यु भएको छ,” नेपाली सेनाका निमित्त प्रवक्ता तथा कर्णेल अशोक गुरुङले बाह्रखरीसँग भने । सोही समयमा विभिन्न घटनाहरुमा ६६ जना नेपाली शान्ति सैनिक घाइते भएका छन् ।

नेपाल सन् १९५५ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको सदस्य भएको हो । यसको तीन वर्ष बित्न नपाउँदै नेपाली सेनाले राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनमा सहभागिता जनाएको थियो । सन् १९५८ मा लेबनानस्थित राष्ट्रसंघको मिसनमा नेपाली सेना पहिलोपटक निरीक्षकका रुपमा सहभागी भएको थियो । त्यसपछि राष्ट्रसंघका मिसनमा नेपाली सेनाले शान्ति सैनिकका रुपमा निरन्तर योगदान दिँदै आएको छ ।

नेपाली सेना राष्ट्रसंघको शान्ति सेनामा सहभागी हुन थालेको ६५ वर्ष बितेको छ । यो अवधिमा एक लाख ४५ हजार ८१३ जनाभन्दा बढी नेपाली शान्ति सैनिक राष्ट्रसंघको मिसनमा सहभागी भइसकेको निमित्त प्रवक्ता गुरुङले बताए । सहभागी भएकामध्ये महिला सैनिकको संख्या दुई हजार १८९ रहेको छ ।

अहिले राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनमा सबैभन्दा ठूलो संख्यामा शान्ति सैनिक उपलब्ध गराउने राष्ट्रको सूचीमा नेपाल दोस्रो नम्बरमा पर्छ । नेपाली सेनाका अनुसार हाल विश्वमा रहेका राष्ट्रसंघका १३ वटा मिसनमा ६ हजार ७३ जना नेपाली शान्ति सैनिक तैनाथ छन् । अहिले शान्ति मिसनमा तैनाथ नेपाली सैनिकमा महिला सैनिकको संख्या ५२५ रहेको छ ।

कंगो, दक्षिण सुडान, इजरायल, लेबनान, माली, सिरिया, सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक, इराक, लिबिया, सुडान, यमनलगायतका देशमा अहिले नेपाली शान्ति सैनिक तैनाथ रहेका छन् । राष्ट्रसंघले अनुरोध गरेमा नेपालले १० हजारसम्म शान्ति सैनिक उपलब्ध गराउने प्रतिवबद्धता जनाएको छ ।