काठमाडौं । डोनाल्ड ट्रम्पले दोस्रोपटक अमेरिकी राष्ट्रपति पद जितेर इतिहास रचेका छन् । राष्ट्रपतिको एउटा चुनाव हारेर फेरि चुनावी मैदानमा उत्रिएर जित्ने उनी अमेरिकाको पहिलो राष्ट्रपति हुन् । सन् २०१७ देखि २०२१ सम्म ह्वाइट हाउसमा पहिलो कार्यकाल बिताएका ट्रम्प दोस्रो  कार्यकालका लागि ह्वाइट हाउस छिर्दै छन् ।

‘मेक अमेरिका ग्रेट अगेन’को नारा लिएर गैरकानुनी आप्रवासीमाथि धावा बोल्ने ट्रम्पका पुर्खा पनि अमेरिकाका आप्रवासी हुन् । उनका बाजे जर्मनबाट आएका थिए भने उनकी आमा स्कटल्यान्डमा जन्मिएकी थिइन् ।

समृद्ध परिवारमा जन्मिएका ट्रम्प १३ वर्षको उमेरमा सन् १९५९ मा न्युयोर्कको सैन्य विद्यालयमा भर्ना भएका थिए । शैक्षिक र शारीरिक कारणले ट्रम्प भियतनाम युद्धमा जान पाएनन् । ट्रम्पका अनुसार उनले सैन्य विद्यालयमा नेतृत्व विकासको सिप सिके ।

पेन्सीलभेनियाबाट अर्थशास्त्रमा स्नातक गरेपछि ट्रम्पले आफ्ना बुबाको व्यवसाय सम्हाले । राजनीतिमा आउनु अगाडि ट्रम्प व्यवसाय र टेलिभिजन कार्यक्रममा व्यस्त थिए ।

डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्रपतिभन्दा बढ्ता आफ्ना विवादले विश्वमाझ परिचित छन् । सन् २०१७ देखि २०२१ सम्म अमेरिकी राष्ट्रपति रहेका उनी पदमै रहँदा विवादमा परे । सन् २०१९ मा उनीमाथि शक्तिको दुरुपयोग गरेको, अमेरिकी संसद्को गतिविधिमा अवरोध पुर्‍याएको आरोप लाग्यो । यही आरोपमा उनीमाथि अमेरिकाको तल्लो सदनमा दुई पटक महाअभियोग प्रस्ताव पुग्यो । अमेरिकी इतिहासमै दुई पटक महाअभियोग लाग्ने ट्रम्प पहिलो राष्ट्रपति हुन् ।

राष्ट्रपति पदमै रहँदै उत्तर कोरिया भ्रमण गर्ने ट्रम्प पहिलो राष्ट्रपति हुन् । उनी सन् २०१९ को जुन महिनामा उत्तर कोरिया पुगेका थिए । 

उनको पहिलो कार्यकालको अन्त हुँदा कोभिड–१९ को महामारी चलिरहेको थियो । महामारीको समयमा उनले ‘मास्क’ नलगाउने घोषणा गरे । विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोभिड–१९ रोक्न नसकेको र चीनलाई सहयोग गरेको भन्दै उनले संगठनलाई दिने रकम कटौती गर्ने धम्की दिए ।

सन् २०२० को चुनावमा वर्तमान राष्ट्रपति जो बाइडेनसँग चुनाव हारेपछि राष्ट्रपति पदबाट बहिरिँदै गर्दा उनका समर्थकले अमेरिकी संसद्‌माथि हमला गरे । ६ जनवरी २०२१ मा भएको यो हमला ट्रम्पले नै गराएको भनेर उनीविरुद्ध मुद्दा दायर भयो । अमेरिकी संसद्‌माथिको हमलालाई विश्व समुदायले लोकतन्त्रमाथिको हमलाका रूपमा अर्थ्यायो । हार स्वीकार गर्न नसकेर उनले चुनावमा धाँधली भएको आरोप लगाए ।

आपराधिक अभियोग लाग्ने उनी पहिलो राष्ट्रपति हुन् । सन् २०२० को चुनावमा ट्रम्पले आफ्ना प्रतिद्वन्द्वी जो बाइडेनका गोप्य जानकारी खोज्न युक्रेन र अमेरिकी सेनालाई  भनेको आरोप लाग्यो ।

१४ जुन १९४६ मा जन्मिएका ट्रम्पमाथि एक महिला ‘पोर्न स्टार’को मुख बन्द गर्न पैसा दिएको आरोप समेत लाग्यो । यो मामिलामा उनलाई ३० मे २०२४ मा अदालतले दोषी ठहर गर्‍यो । आपराधिक गतिविधिको अभियोगमा अदालतमा उभिने ट्रम्प पहिलो पूर्वराष्ट्रपति हुन् ।

ट्रम्पले तीन विवाह गरेका छन् । उनकी पहिलो श्रीमतीबाट तीन सन्तान छन् । हाल ट्रम्प श्रीमती मेलानिया ट्रम्पसँग छन् ।

रियल स्टेट, होटेल, क्यासिनो, गल्फ कोर्स, रिसोर्ट लगायतका दर्जनौँ कारोबारका मालिक हुन् ट्रम्प । आफ्नो अघिल्लो कार्यकालमा उनले राष्ट्रपतिले पाउने तलब दान गरे ।

ट्रम्प किताब लेखक पनि हुन् । उनले दुई दर्जन जति किताब लेखेका छन् । उनको पहिलो किताब हो, ‘द आर्ट अफ डिल’ । ट्रम्पको यो किताबलाई ‘बिजनेश क्लासिक’ भन्ने गरिनछ ।

उनले सन् २०२० को चुनावमा हस्तक्षेप गरेको मुद्दा खेप्नुपर्‍यो । २०२० को चुनावमा हार व्यहोरे ट्रम्पले । तर, तेस्रोपटक उनी विजयी भए । दोस्रो चुनाव हारेर तेस्रोपटकको बेला ह्वाइट हाउस छिर्ने उनी पहिलो राष्ट्रपति हुन् ।

बीबीसीका अनुसार अमेरिकाको सर्वोच्च अदालतलाई थप ‘कन्जरभेटिभ’ हुने बाटो पनि ट्रम्पले नै तयार गरेका हुन् । अमेरिकाको सर्वोच्च अदालतले महिलाहरूको गर्भपतनको अधिकार खोसेको छ ।

डोनाल्ड ट्रम्प जलवायु परिवर्तनको विषय नै सुन्न चाहँदैनन् । आफ्नो पहिलो कार्यकालमा जलवायु परिवर्तन नै नहुने दाबी गरेका थिए । कार्बन उत्सर्जन न्यूनीकरण गर्ने प्रयासमा संसारभर लोकप्रिय हुँदै गइरहेका विद्युतीय सवारीसाधनको पनि उनी मजाक उडाउँछन् । समाचार संस्था पोलिटिकोका अनुसार ट्रम्पको विजयसँगै प्रदूषण नियन्त्रण र जलवायु परिवर्तनको मुद्दा थान्को लाग्ने चिन्ता बढ्न थालेको छ । जलवायु परिवर्तनको विषय उठाउने अभियन्ता, वातावरणविद्हरूलाई ‘विनाशको त्रास फैलाउने समूह’ भन्ने गर्छन् ।

सामाजिक सञ्जालमा पनि ट्रम्प चर्चित छन् । अहिलेको एक्स (पुरानो टुईटर)ले टुईटरको नियम मिचेको भन्दै उनको एकाउन्ट नै सस्पेन्ड गरेको थियो । अर्बपती एलन मस्कले टुइटर खरिद गरेर एक्स बनाएपछि मस्कले उनको अकाउन्ट फिर्ता गरे । फेसबुकले पनि उनको एउटा विज्ञापन हटाएको थियो । 

ट्रम्पको शैलीलाई लिएर ‘ट्रम्पीजम’ भन्ने शब्दावली समेत बनेको छ । ‘दक्षिणपन्थी–लोकप्रियतावादी, संकिर्ण राष्ट्रवादी’ धारणा बोक्नेलाई अथ्र्याउन ‘ट्रम्पीजम’ शब्द प्रयोग गरिन्छ ।

धेरैले उनको पहिलो राष्ट्रपतीय कार्यकाल अस्तव्यस्त भयो भने पनि उनको कार्यकालमा अमेरिका कुनै पनि युद्धमा संलग्न नभएकोमा खुसी मनाउ गर्छन् । यसका साथै उनको कार्यकालमा अफगानिस्तानबाट अमेरिकी सेना फिर्ता भयो । उनको कार्यकालमा अमेरिका सामेल हुनुपर्नेगरी संसारमा कतै पनि ठूलो युद्ध नहुनुलाई उनको सकाराकत्मक पक्ष मानिन्छ ।

ट्रम्प कतिखेर के गर्छन् कसैलाई थाहा हुन्न । उनी यसैलाई आफ्नो शक्ति मान्छन् । सन् २०२१ मा ह्वाइट हाउसबाट बाहिरिँदै गर्दा ट्रम्पले आफू कुनै न कुनै रूपमा ह्वाइट हाउस फर्किने वाचा गरेका थिए । यो चुनाव जितेर उनले वाचा पूरा गरिछाडे ।एजेन्सीहरूको सहयोगमा