काठमाडौं । एक लाख २ हजार फर्जी लाइसेन्स बनेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको यातायात व्यवस्था विभागले यो संख्या अझै बढी भएको दाबी गरेको छ ।

२०७२ सालको मंसिरदेखि विद्युतीय सवारीचालक अनुमतिपत्र (ईडीएल) प्रणाली सञ्चालनमा आएको थियो ।  त्यसयता वितरण भएका कैयौ लाइसेन्सको इन्ट्री शंकास्पद देखिएपछि विभागले गत मसिंर २१ गते छानबिन थालेको थियो ।

विभागका निर्देशक मुकेश रेग्मीको संयोजक रहेको छानबिन समितिले एक लाख २ हजार फर्जी लाइसेन्स बनेको प्रतिवेदन तयार पारेको थियो । यसमा करिब ७३ हजार फर्जी लाइसेन्स वितरण भइसकेका छन् । ७३ हजारमा मा ६६ हजार बढी दशजना महानिर्देशकको कार्यकालमा भएका छन् भने ७ हजार निमित्त महानिर्देशकका पालामा वितरण भएका छन् । थप करिब २९ हजार बाँड्न तयार अवस्थामा थिए ।

तर, फर्जी लाइसेन्स बाँडिएको वास्तविक तथ्यांक अझै डरलाग्दो हुनसक्ने एक उच्च अधिकारीले बताएका छन् ।

“अनेक किसिमको दबाबका कारण पूरै अध्ययन र छानबिन हुन सकेन । राम्रोसँग गहन छानबिन भएमा अझै ८ लाख नक्कली लाइसेन्स वितरण भएको तथ्यांक आउँछ,” छानबिन समिति स्रोतले भन्यो बाह्रखरीसँग भने ।

विभागको अनलाइन लाइसेन्स ईडीएल प्रणालीमा ५० लाख भन्दा बढी सेवाग्राहीको लाइसेन्सको विवरण छ ।  तीमध्ये मृत्यु भएका, विदेश गएका, लाइसेन्स नवीकरण गर्न नआएकाहरुको लाइसेन्स नम्बरमा बाँकी सबै विवरण नयाँ व्यक्तिको राखेर वितरण भएको हो ।

नक्कली लाइसेन्स प्रकरणमा मुछिए विभागका दश पूर्वमहानिर्देशक

गत भदौमा विभागको महानिर्देशकको कार्यभार उद्धवप्रसाद रिजालले सम्हालेका थिए ।  उनले कार्यभार सम्हालेको केही दिनमै अनलाइन प्रणालीमा फोटो नफेरिने र बायोमेट्रिक फेर्न नसकिने व्यवस्था गराएका थिए ।

त्यसपछि नक्कली लाइसेन्स वितरण हुन नसक्दा यो विषय ‘विस्फोट’ भएको उनको दाबी छ ।  ‘डाटाबेस’मा गएर विवरण फेरेर बनाएका नक्कली लाइसेन्ससँगै लिखित–ट्रायल दिएजस्तो गरी वितरण भएका लाइसेन्सको पनि अध्ययन गर्ने हो भने संख्या अझै धेरै हुने महानिर्देशक रिजालको भनाइ छ ।

दश महानिर्देशकका पालाको आँकडा गहिरोगरी हेर्ने हो भने अझै डरलाग्दो डाटा आउन सक्ने अनुमान छानबिन समितिले गरेको छ । यसअघि ०७२ यताका १० महानिर्देशकको पालामा भने ६६ हजार फर्जी लाइसेन्स वितरण भएको विभागको प्रतिवेदनले देखाएको छ ।

सबैभन्दा बढी नक्कली लाइसेन्स २०७३ को फागुन २१ देखि ०७५ को जेठ ११ सम्म कार्यकाल रहेका रुपनारायण भट्टराईको पालामा जारी भएको पाइएको छ । उनको पालामा ३१ हजार ६६२ लाइसेन्स जारी भएका छन् ।

दुई महिनामात्रै विभागका महानिर्देशक रहेका सुरेश राउतको पालामा ३५० नक्कली लाइसेन्स जारी भएको छ ।  तर विभागका अधिकारीले यो आँकडा निकै बढी रहेको दाबी गरेका छन् ।

“यो प्रतिवेदनले सबै विवरण बाहिर ल्याउन सकेको छैन । यी महानिर्देशकका पालामा वितरण भएका फर्जी लाइसेन्सको संख्या अझै बढी छ,” अध्ययन गर्न समय दिएमा आफूले नै बाहिर ल्याउन सक्ने दाबी गर्दै ती अधिकारीले भने ।

कसको पालामा कति बाँडिए नक्कली लाइसेन्स ?

सबैभन्दा बढी नक्कली लाइसेन्स २०७३ को फागुन २१ देखि ०७५ को जेठ ११ सम्म कार्यकाल रहेका भट्टराईको पालामा जारी भएको पाइएको छ ।  उनको पालामा ३१ हजार ६६२ लाइसेन्स जारी भएका छन् । 

त्यसपछि गोगनबहादुर हमालको पालामा १० हजार ५३५ र नमराज घिमिरेको पालामा ८ हजार २०० फर्जी लाइसेन्स जारी भएका छन् ।  लावण्यकुमार ढकालको कार्यकालमा सात हजार ३९४ र कुमारप्रसाद दाहालको कार्यकालमा तीन हजार ५४९ नक्कली लाइसेन्स जारी भएका छन्  । 

यस्तै चन्द्रमान श्रेष्ठको कार्यकालमा एक हजार ४५९ र तुलसीनाथ गौतमको कार्यकालमा एक हजार १३६ नक्कली लाइसेन्स जारी भएको छ ।  डा. टोकराज पाण्डेको पालामा एक हजार ८४ र नारायणप्रसाद भट्टराईको कार्यकालमा ६९७ नक्कली लाइसेन्स बनेका छन् । दुई महिनामात्रै विभागको महानिर्देशक रहेका सुरेश राउतको पालामा ३५० नक्कली लाइसेन्स जारी भएको छ ।

असहजतामा महानिर्देशक र निर्देशक

छानबिन गर्दै फर्जी लाइसेन्स वितरण भएको विषय बाहिरिएसँगै महानिर्देशक रिजाल र निर्देशक रेग्मीसँग असहजता बढेको छ । नक्कली लाइसेन्स प्रकरणमा संलग्न तल्लोदेखि माथिल्लो तहका व्यक्तिहरु महानिर्देशक रिजाल र निर्देशकसँग रुष्ट छन् ।

विभागभित्रै काम गर्न असहज बनाउने कामसमेत भइरहेको बताएको छ ।  उनीहरु भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय पुगेरै महानिर्देशक, निर्देशक रेग्मीदेखि छानबिनमा संलग्नमाथि दबाब बढाउन खोजिरहेको स्रोतको दाबी छ ।

तर, विभागका महानिर्देशक रिजाललाई प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले नै नडराएर अघि बढ्न भनेका छन् ।  “ढुक्क भएर नडराएर काम गर्नुस्,” प्रधानमन्त्री दाहालले सोमबार मात्रै विभागका महानिर्देशक रिजाललाई भनेको उद्धृत गर्दै स्रोतले बतायो ।