.jpeg)
– अक्षर काका
“सपना जीवनको सारथि हो, यसले डोर्याएर जीवनलाई गन्तव्यमा पुर्याउँछ ।”
झट्ट सुन्दा यो उक्ति कुनै दार्शनिकको भनाइजस्तो लाग्छ । होइन, यो त जिन्दगीको यथार्थ हो ।
नुवाकोट तलाँखुका अनन्तराम केसी त्यसका लौकिक पात्र हुन्, जसले सपनालाई सदैव ‘पूजा’ गरे र गन्तव्य चुमी छाडे ।
भदौ १५ गते बिहान १२ बजे । तदनुसार ३१ अगस्टको मध्यरात । उज्यालो हुन अझै दुई प्रहर बाँकी हुँदो हो । मिर्मिरे नखस्दै उनको सपनामा झुल्के घाम लाग्यो ।
अर्थात्, उनले विश्वमा नूतन कीर्तिमान खडा गरे । निरन्तर ९० घण्टा २ मिनेट बोलेर ‘गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस्’’मा नयाँ कीर्तिमान कायम गरे ।
बोल्ने उनको सोख मात्रै थिएन । बाल्यकालदेखिको सपना थियो । त्यसका लागि उनले जीवनभर साधना गरे । त्यही साधना र सपनाको फसल हो— गिनिज ।
बाबुविरुद्ध ताली
काठमाडौं उपत्यका छिर्ने चार भन्ज्याङमध्ये एक, पाटी भन्ज्याङ । काठमाडौंसँग साँध जोडिएको शिवपुरीको पानीढलो । लिखुको सिरान तलाखु गाउँपञ्चायतमा जन्मिए उनी ।
राजनीतिक घरानामा जन्मिएका । बाबु ज्योतेन्द्रराज खत्री नामुद राजनीतिज्ञ । बीसको दशकदेखि चालीसको दशकसम्म, २० वर्षभन्दा बढी गाउँको ‘बागडोर’ सम्हाले । बाबुको ‘शासन’बारे सिन्धुबेंसी र लिखुबेंसी दुवैतिर चर्चा हुन्थ्यो । तालामाराङ र मेलम्ची खोलासम्म फैलिन भ्याएको हुँदो हो, शायद ।
बोल्ने तृष्णा गर्भमै बोकेर जन्मिएका । सार्वजनिक सभा–समारोह जहाँ हुन्छ, थाहा पाउनेबित्तिकै त्यहीँ फाल हाल्दै पुग्थे उनी ।
त्यस्तै ०३३ सालतिरको कुरा हुनुपर्छ, गाउँसभा चलिरहेको थियो । पञ्चायतविरोधी र समर्थकबीच हात हालाहाल, माइक खोसाखोस, तनावग्रस्त थियो माहोल । के भएको हो, उनले खासै भेउ पाउन सकेनन् ।
एकजना अग्लो मानिस धाराप्रवाह बोलिरहेका थिए । उखरमाउलो घाम, पसिनाले निथ्रुक्कै भिजेका थिए ।
“पञ्चायत छिट्टै ढल्दैछ, पञ्चेहरूका दिन गए,” शायद उनले यस्तै केही भनेको हुनुपर्छ । अनन्तले घुर्मैलो सुने ।
उनको भाषण सुनेर दर्शक निकै उत्तेजित भए । समर्थनमा तालीको वर्षा भयो । लिखुरे ज्यानका अनन्त अलि पर थिए । भाषणकर्ताको वाक्–कलाबाट विभोर भएर उनले पनि ताली ठटाएछन् ।
“अघिको आमसभामा किन ताली बजाइस् ?” घरआएपछि बाबुले झाँको झारे । त्यसपछि पो रहस्य उद्घाटन भयो– अघि त उनले आफ्नै बाबुविरुद्ध ताली बजाएछन् ।
तर, उनले पश्चाताप गरेनन् । दर्शकलाई मुग्ध तुल्याएर ताली पाउनु भाषणकर्ताको उपलब्धि हो । मासलाई आफूतिर आकर्षित गर्नुलाई सफलताको द्योतक मानिन्छ । आफ्नो बाबुविरुद्ध दमदार भाषण गर्ने ती पात्र उनको आदर्श बने ।
बोल्नकै लागि राजनीति
गाउँकै भूमिदेवीबाट अक्षरको धर्सा कोर्न जानेका अनन्तको निम्नमाध्यमिक तहसम्मको शिक्षा–दीक्षा त्यहीँ भयो ।
८ सम्म घरभन्दा अलि तलतिरको महेन्द्र मावि र ९–१० पूरा गर्न स्याउलेभूमि मावि सिक्रे पुगे । काठमाडौं आसपासका जिल्लामा पञ्चायतविरोधी डढेलो सल्किँदै थियो । उनको झुकाव त्यता बढ्यो । कक्षा ८ मै पढ्दाताका उनी अनेरास्ववियू तत्कालीन पाँचौंमा संगठित भए ।
“दीर्घकालसम्म राजनीति गर्ने सोच त कहाँ हो र ! उही बोल्न पाइन्छ भनेर क्या !” पञ्चायतविरोधी आन्दोलनको भँगालोमा हेलिनुको तात्पर्य बताउँछन् उनी ।
किशोरवयमै प्रारम्भिक कमिटी सचिव, अध्यक्ष हुँदै जिल्ला उपाध्यक्षसम्मको यात्रा तय गरे । राजनीतिक यात्रामा जति फड्किँदै गए, वाकपटुतामा उति निखार आउँदै गयो । माध्यमिक तहको फड्के नाघ्ने बेलासम्म त उनी ‘भाषणबाज’ बनिसकेका थिए ।
“बोल्ने प्यासन बोकेकाहरूका लागि त विद्यार्थी आन्दोलन मलिलो र अतिउर्वर थलो हो नि !” हाँस्छन् उनी ।
तलाखुदेखि शुरू भएको राजनीतिक यात्राले काठमाडौं आएपछि पनि विश्राम पाएन । अगुल्टोझैं राकिँदै, रापिँदै गए उनी । त्यतिबेलाको एउटा रमाइलो घटनाले उद्वेलित बनाइरहन्छ उनलाई ।
काठमाडौंमा पञ्चायतविरुद्ध निर्णायक संघर्ष जारी थियो । चैतको धूप जति चर्को थियो, त्योभन्दा रापिलो थियो आन्दोलन । पञ्चायत ढल्ने पक्कापक्की थियो ।
उनी पनि ‘अन्तिम संघर्ष’मा होमिए । प्रहरीको लाठी, बुट नखाएको दिन थिएन । प्रहरीको धरपकड, अश्रुग्यासका सेल लागेर धेरैपटक आहत भए उनी ।
पञ्चायत जोगाउन भरमग्दुर प्रयास गरेका बाबुले कताबाट थाहा पाएछन् । हुर्रिंदै काठमाडौं आए र उनलाई आन्दोलनमा सरिक नहुन अनुनयविनय नै गरे । मथिंगगलमा व्यवस्थाविरोधी भूत सवार उनी रोकिने कुरै थिएन । पञ्चायतविरुद्ध सम्झौताहीन संघर्षको मसाल बोकेका उनी आफ्नो निर्णयबाट पछि किन हट्थे !
केही जोर नचलेपछि बाबु घरको मूलढोकामा ताल्चा ठोकेर गाउँ हानिए । घरभित्रै बन्धक बने उनी । ०४६ चैत २३ गतेको कुरा हो यो । चैत २६ गते पञ्चायतको अन्तिम दिन बनिहाल्यो । त्यसको भोलिपल्ट साँझपख मात्रै उनी ‘फुकुवा’ भए ।
“पञ्चायत ढाल्ने बेला नजरबन्दमा परेको मानिस पो हुँ त !” फेरि हाँस्छन् उनी ।
तर, त्यो तीन दिनको अवधिमा उनलाई खाने, शौचालय जाने कुनै कुराको असुविधा भएन । बाबुले घरभित्रै सबै बन्दोवस्त मिलाइदिएका थिए ।
“आन्दोलनमा नजाओस् भनेर होइन, छोरो मर्छ भनेर बाबुलाई पीर परेको नि ! के थाहा आन्दोलनको मोहोरीमा म पनि पर्थें कि !” भन्छन्, “पञ्चायतविरुद्ध संगठित हुनुको एउटै उद्देश्य थियो– वाककलाको प्रष्फुटन । बोल्ने शिल्पको विकास ।”
शिक्षणले अझै उकास्यो
०५२ को शेरबहादुर देउवानेतृत्वको सरकारका पालमा गाउँकै भूमिदेवी माध्यमिक विद्यालयको प्रधानाध्यापक नियुक्त भए उनी । बाबुसँग विद्रोह गर्दागर्दै थाकेका । भर्खर स्नातक सकेको गधापच्चिसे उमेरका थिए उनी । बाबुको पसिनाको जगमै खडा भएको स्कुल हुनाले प्रधानाध्यापक हुने बाटो खुलिहाल्यो । विद्यार्थी राजनीतिबाट शिक्षक राजनीतितिर प्रविष्ट भए उनी ।
०६० सालसम्म स्कुलको हेडमास्टर बनेका अनन्तलाई त्यहाँ पनि बोल्ने प्रशस्त मञ्च मिल्यो । गैरसरकारी संघसंस्था, शिक्षक संघसंस्थाका तालिम, विद्यालयका सानातिना कार्यक्रममा उद्घोषकका रूपमा कसैले माइक समात्न पाएनन् । वाक्–कलालाई मस्काउँदै लगे ।
किशोर–युवावयमा राजनीतितिर हेलिएका थिए । शिक्षण पेशा जीवन–दर्शनजस्तो भयो । शिक्षक–विद्यार्थीसँग उठबस । समाजसँग साक्षात्कार । दर्शनभन्दा कुनै पनि अर्थमा भिन्न थिएन । त्यसपछि उनी अध्यात्मतिर समाहार भए । त्यसको पनि रमाइलो किस्सा छ—
०५६ वैशाख १ अगाडि उनी नास्तिक थिए । जनै–टुप्पी काटेका । मन्दिर देख्नेबित्तिकै लात्ती उचाल्न पछि पर्दैनथे । त्यसबेला कम्युनिस्ट पार्टीका नेता मोदनाथ प्रश्रितले ‘देवासुर संग्राम’ भन्ने कृति निकालेका थिए । त्यसलाई मिहिन अध्ययन गरेका उनले देवता होइन, दानव नै ठीक रहेछन् भन्ने निष्कर्ष निकालेछन् र धर्मकर्मलाई लिखुमै बगाए । उनको उग्र–कृत्यले बाबुलाई पिरोल्नुसम्म पिरोल्यो ।
०५५ चैतको पुछारतिर जीवनको उत्तराद्र्धमा आइपुगेका बाबुले बोलाएरै उनलाई भने, “म अन्तिम अवस्थामा आइपुगें । आजसम्म तैंले मैले भनेको कुरा खाइनस्, एउटा कुराचाहिँ मान्छस् ?”
यसो हेर्छन्, बाको आँखा निकै धमिलो देखे । अनुहारमा मृत्युको सग्लो अनुहार छमछमी नाचेको पो आभास भयो ।
“के बा ?” आत्तिँदै सोधे ।
“तँ धर्मकर्म मान्, देवता–पितृप्रति रुचि देखा !”
बाबुको अन्तिम वचन उनले काटन् सकेनन् । जीवनको पाइला अध्यात्मतिर मोडे ।
“अचम्म ! मैले हुन्छ के भनेको थिएँ, बाको प्राण गइहाल्यो,” भावुक हुन्छन् उनी ।
०६० मा शिक्षकबाट सेवानिवृत्त भएका उनी अध्यात्मको खोजी गर्दै विभिन्न ठाउँ चहारे । बालयोगश्वर (हाल गृहस्थी जीवनमा फर्किएपछि प्रेम राउत भएका छन्), ओशो, विकासानन्द, साईबाबाका आश्रम धाए । त्यतिले मात्रै ज्ञानको हुटहुटी शमन भएन । योग तथा प्राकृतिक चिकित्सा अध्ययनका लागि भारत पुगे र स्नातक बने ।
दर्शन, अध्यात्म र योगको तीन शीराले जीवन सिञ्चन गरिसकेपछि उनलाई संसार (देश) विहार गर्ने अनौठो रहर जागृत भयो, पैदलै ।
म्याग्दीसम्म गाडीमा र त्यसपछि पैदलै हुम्ला पुगेर त्यो पाइलालाई पचहत्तरै जिल्लाका सदरमुकामसम्म पुर्याए । १७ महिना २३ दिनको अवधिमा ७५ जिल्ला भ्रमण गरे । उनका पाइला यत्तिमै रोकिएनन् । भारतका ६ वटा प्रान्त, श्रीलंकासँग सिमाना जोडिएको कन्याकुमारीसम्म पैदलै नापे ।
“योग–साधनाको ठूलो प्यासन थियो । त्यसले पैदलै डोर्याएर त्यहाँसम्म पुर्यायो,” उनी अहिले सम्झन्छन् ।
बोलेर संसार जित्ने अभिलाषा
राजनीतिक, दर्शन, अध्यात्म, योग–प्राृकतिक चिकित्सका हाँगाबिँगा समात्नुको मूल तात्पर्य थियो– बोल्ने । फगत बोल्ने । २०६४ सालको वैशाखमा आएपछि उनमा अनौठो रहर जागृत भयो– बोलेरै संसार जित्ने ।
त्यतिबेलासम्म उनले जीवन पढिसकेका थिए । आफ्नो क्षमताको नाडी पनि छामिसकेका थिए । रहरका अनेक बाटामा पाइला बिछ्याए पनि आफूलाई खासै सफलता मिलेको आभास भइरहेको थिएन । आफू संसारमा बोल्नकै लागि पदार्पण गरेको हुँ भन्ने लागिसकेको थियो । दुनियाँलाई आफ्नो जीवन चिन्न उद्वेलित गराउने उनले आफू केका लागि जन्मिएको हुँ नठम्याउने कुरै भएन । योग, ध्यान, रेकी, मोटिभेसन, सुपरलर्निङ जति पनि विधा पछ्याएका थिए, ती सबैले उनलाई बोल्न नै हौस्याएका थिए ।
०६४ वैशाख १५ देखि उनले लगातार बोल्न थाले । शुरूमा १३ घण्टा अविच्छिन्न बोलेका अनन्तले त्यसको डेढ वर्षपछि ०६६ मा ३६ घण्टा ३६ मिनेट बोलेर राष्ट्रिय कीर्तिमान खडा गरे । त्यसपछि थाहा भयो— मुलुकमा बोल्ने स्पर्धामा उनी एक्लो होइनन् । सुने— कसैले ४५ घण्टाको रेकर्ड राखिसकेको छ । ६३ घण्टा लगातार बोलेर त्यो कीर्तिमान तोडे उनले ।
बोल्न नपाउँदाको छटपटी
“सपना त्यो होइन, जो निदाउँदा देखिन्छ । सपना त त्यो हो, जसले निदाउन दिँदैन !”
एपीजे अबदुल कलामको यो भनाइ उनको जीवनमा पनि लागू हुन्छ । बोल्न नपाउँदा उनमा तीव्र छटपटी पैदा हुन्थ्यो । मन बेचैन हुन्थ्यो । निधारमा चिटचिट पसिना आउँथ्यो । बोल्न पाउँदा भात, पानी, निद्रासमेत भुलेका छन् उनले । घर परिवार, इष्टमित्र, नातागोतासमेत बिर्सिएका छन् ।
०६६ मा पनौतीमा मकर मेला चलिरहेको थियो । आयोजकले कलाकार गौरी मल्ललाई मेलामा लैजान खोजेका रहेछन् तर उनीहरूले सम्पर्क–सूत्र पहिल्याउन सकेनन् । अनन्तरामले उनीहरूलाई सहयोग गरे– बोल्न पाउने लोभमा ।
तर, आयोजकले बदमासी गरे । वक्ता र परै जाओस्, अतिथिदीर्घामा राख्नसमेत उपयुक्त ठानेनन् । अपमानबोध भयो उनलाई । अन्तिममा नबोल्न मनले मानेन । “बोल्न दिन्छु भनेर ल्याएर अपमान गर्नुभयो तपाईंहरूले !” उनले मुख फोरे ।
आयोजकले गल्ती महसुस गरे । प्रमुख अतिथिले मन्तव्य राखिसकेका थिए । त्यसपछि उनलाई धन्यवाद व्यक्त गर्न दिइएको थियो तर उनले त्यहाँ धाराप्रवाह बोले ।
“मेरो प्रवचनबाट प्रभावित भएर अटोग्राफ पो माग्न आए स्रोताहरू ! त्यसपछि अरूले होइन, आफूले आफैंलाई वक्ता भनेर चिनें,” पुलकित हुँदै सुनाउँछन् उनी ।
र, गिनिज वल्र्ड रेकर्ड
बोलेरै संसार जित्ने ध्याउन्नमा लागेका अनन्तलाई ६३ घण्टाको राष्ट्रिय कीर्तिमानले चैन दिएन । यस्ता विधाहरूको अन्तर्राष्ट्रिय कीर्तिमान राख्ने ‘गिनिज वल्र्ड रेकर्ड’का बारेमा सुनेका थिए ।
विश्व नै मोबाइल, कम्युटरमा साँघुरिइसकेको आजको जमानामा विश्व कीर्तिमानबारे जिज्ञासा मेटाउन ठूलो धामा गर्नै पर्दैन । गुगलको सर्च इन्जिन दबाए पुग्छ ।
उनले ‘गिनिज वल्र्ड रेकर्ड’बारे बुझे । ‘लङ्गेस्ट स्पिकिङ म्याराथन’ शीर्षक राखेर सर्च इन्जिन दबाएको त भारत, गुजरात प्रान्तका अस्विन भाइ सुदानीको नाममा ७५ घण्टा ३२ मिनेटको विश्व कीर्तिमान पो रहेछ ।
क्युबाका तत्कालीन राष्ट्रपति फिडेल क्यास्ट्रोको २७ घण्टा ३२ मिनेटको भाषण पहिलो लामो भाषण/प्रवचनको सूचीमा दर्ज छ । कीर्तिमानको पछिल्लो संस्करण थिए सुदानी ।
त्यसयता लामो समय बोलेर कीर्तिमान राख्नेको सूचीमा भारतीय योग–अध्यात्म–साधक र धर्म गुरुहरूकै आधिपत्य छ । दुई जना पास्चरले बाहेक कसैले पनि भारतीय–साधकलाई उछिन्न सकेका छैनन् । ७५ घण्टा ३२ मिनेटको कीर्तिमान भंग गर्ने ध्याउन्नमा लागे उनी ।
भारत केरलाका भाल साराजानले ८१ घण्टा १६ मिनेट बोलेर ७५ घण्टा ३२ मिनेटको कीर्तिमानलाई पछि पारे । अघिल्लो वर्ष नै अनन्तले ८० घण्टा ४ मिनेट लगातार बोलेका थिए तर विश्व कीर्तिमान कायम गर्न उनी असफल रहे । प्रमाणीकरणलगायत प्राविधिक पाटोमा दृष्टि नपुर्याउँदा त्यतिबेलै कीर्तिमान राख्न विफल भए भनौं ।
यसपटक भदौ ११ देखि १४ गते मध्यरातसम्म ९० घण्टा २ मिनेट लगातार बोलेरै विश्व जित्ने सपनाको अध्याय पूरा गरे ।
‘गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस्’ले स्पटमै आएर भेरिफिकेसन (प्रमाणीकरण) गरी प्रमाणपत्र दिइसकेको छ । केही दिनपछि प्रमाणपत्र पठाएर कीर्तिमानलाई थप आधिकारिकता दिनेछ ।
गिनिजमा त्यस्तै ४७ हजार कीर्तिमान दर्ता भइसकेका छन् । विश्वकै होचो व्यक्ति चन्द्रबहादुर डाँगी (हाल दिवंगत भइसके र उनको कीर्तिमान पनि भंग भइसक्यो) देखि अनन्तसम्म आइपुग्दा नेपालकै नाममा पनि झन्डै १७ वटा त्यस्ता रेकर्ड छन् ।
“तथापि ६२ घण्टा ‘लङ्गेस्ट म्याराथन टेलिभिजन टक शो’ चलाएर कीर्तिमान खडा गरेका रवि लामिछाने र मैले मात्रै स्पट भेरिफिकेसन पाएका छौं,” सगर्व सुनाउँछन् उनी ।
सपनाको रथारोहण
सफलता लगावको परिणती हो । अनवच्छिन्न मेहनत र तिलस्मी लगाव नभइदिएको भए न उनका पैताला लक्ष्यमा पुग्थे न बोलेर विश्व कीर्तिमान खडा हुन्थ्यो ।
तथापि यसको श्रेय आफैंमात्रै लिन चाहँदैनन् उनी । गोकर्णेश्वर नगरपालिका, न्यु माइन्ड्स एकेडेमी, इस्टपोल स्कुल, तमाम योगगुरु, खेलाडी, वकिल, प्राध्यापक, शिक्षकको साझा सहयोग सफलताको द्योतक बन्यो ।
१०–१५ मिनेटको भाषण नै पट्यारलाग्दो हुन्छ । ९० घण्टासम्म दर्शक–स्रोता अड्याउनु चानचुने कुरा होइन । प्रत्येक एक घण्टा पूरा बोलेपछि पाँच मिनेट आराम पाइन्छ । दिसा–पिसाब, खाना खाने समय त्यही हो । प्रत्येक घण्टामा चार जना साक्षी (वकिल) र १० जना दर्शक घट्न मिल्दैन । अन्यथा प्रक्रिया नै रद्द हुन्छ । एकपटक प्रयोग गरेको साक्षीलाई बढीमा चार घण्टा राख्न पाइन्छ । त्यसपछिको समयलाई अरू वकिल नियुक्त गर्नुपर्छ । ४० जनाभन्दा बढी वकिल साक्षीका रूपमा वर्ल्ड रेकर्डमा प्रयोग भए ।
त्यसबाहेक उनले १२ वटा मुख्य शीर्षक र ८४ वटा उपशीर्षक पहिल्यै गिनिजसँग अनुमोदन गराइसकेका थिए । त्यही विषयमा आधारित भएर प्रवचन दिए उनले ।
दिनरात ९० घण्टा एउटै थलोमा बसेर बोल्ने, मानवीय काबुभन्दा निकै परको कुरा हो । भक्ति, साधना, निष्ठा, मस्तिष्क व्यवस्थापनादि सूत्रले सपनाको कोर्स पूरा भयो ।
त्यसक्रममा केही अविस्मरणीय घटना भए । बोल्दै थिए, २४ मिनेट नपुग्दै स्वर भासिन थालिहाल्यो । घाँटी चरचर गरेर बोल्नै नसक्ने हालतमा पुगे ।
“धन्न दर्शकदीर्घामा बस्नुभएकाले जेठीमधु (जटिबुटी) ल्याउनुभएको रहेछ र तातोपानीमा मिसाएर खाएपछि स्वर फर्कियो,” सम्झन्छन् उनी ।
पाँच मिनेट आराम पूरा गरेको भर्खर ३५ मिनेट भएको थियो, ६० मिनेट पूरा नहुन्जेल विश्राम लिन पाइँदैन, पिसाबले च्यापिहाल्यो । त्यस्तो दुई पटक भयो उनलाई । त्यसैले पनि प्रवचन लम्बिएर ९० घण्टा २ मिनेट पुग्यो ।
बोल्ने क्रममा बेलाबखत ‘ह्यालुसिनेसन’ पनि हुन्थ्यो । विद्यालयको सभा कक्षामा प्रवचन दिइरहेको छ, जोरपाटी चोकमा उभिएर भाषण गरिरहेको जस्तो लाग्ने । आफैं हो कि अरू कोही बोलिरहेको छ, ठम्याउनै मुस्किल हुने ।
तर, धेरैबेर रहिरहेन त्यो । मस्तिष्क–व्यवस्थापनको अनेक सूत्र पहिल्याएर उनी आफूलाई पूर्ववत् मुद्रामा फर्काइहाल्थे ।
मध्यरात झुपुक्क निद्राले सताउँथ्यो । कहिले त तन्द्रामा पुग्थे र बर्बराउन थाल्थे । “त्यस्तो बेला एकदेखि सयसम्म उल्टो गन्न थाल्थें र आफू स्फूर्त रहेको भान पार्थें,” हाँस्दै सुनाउँछन् ।
“कदाचित् तपाईंको नाममा रहेको कीर्तिमान तोडियो भने अर्को कीर्तिमान खडा गर्ने तपाईंको प्रयास रहन्छ कि रहँदैन ?”
प्रश्न उनलाई अस्वाभाविक लागेन । आफ्नो कीर्तिमान आफैं भंग गर्दै विश्व रेकर्ड राखिसकेकाले उनी बोलेर थाक्छन् भनी कल्पना गर्नु पनि बेकारकै कुरा हो ।
“बोलेरै विश्व जितूँला भन्ने हिजो लागेन, के थाहा भोलि बोलेरै सय घण्टा व्यतीत पो गर्न मन लाग्छ कि !” थप महत्त्वाकांक्षालाई भविष्यकै गर्भमा छाडेर बिदा भए उनी ।
