सत्याग्रही प्राध्यापक डाक्टर गोविन्द केसीलाई कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानबाट बलजफ्ती काठमाडौं ल्याउने क्रममा जुम्लामा प्रहरीले गरेको व्यवहारको चौतर्फी निन्दा भएको छ । राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगलगायतले घटना प्रहरीले अस्पताल हाताभित्र अश्रुग्यास हान्नेदेखि डा. केसीको समर्थनमा प्रदर्शन गर्नेहरूमाथि अत्यधिक बल प्रयोग ग¥यो । कर्णाली स्वासथ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको अस्पताल हाताभित्र प्रहरी प्रवेश गरेपछि त्यहाँका विद्यार्थी र जुम्लाका सर्वसाधारण जनताले प्रतिवाद गरे । त्यस क्रममा झडप भयो । प्रहरीलगायत थुप्रै जना घाइते भए । यही क्रममा घाइते प्रहरीको मृत्यु भएको झुटो समाचार प्रहरीले नै फैलायो । उनलाई गोली लागेको आधिकारिक पुष्टि नभए पनि चिकित्सकहरू प्रहरीले दाबी गरेजस्तो प्रदर्शनकारीले प्रहार गरेको किला वा सिसाको टुक्राबाट मात्र घाइते भएको मान्न तयार छैनन् । अस्पताल परिसरमै बल प्रयोग गर्ने प्रहरीले थप दमन गर्ने सन्देह जुम्लावासी बढी नै त्रस्त देखिएका छन् ।
सामान्यतः प्रहरीले अस्पतालभित्र प्रवेश गरेर बल प्रयोग गर्दैन । अस्पताल क्षेत्रमा बल प्रयोग युद्धमा समेत वर्जित छ । यसैले अस्पतालभित्र गरिएको कुटपिट र तोडफोडलाई राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले ‘निन्दनीय कार्य’ भनेको हुनुपर्छ । नेपाल चिकित्सक संघले पनि प्रहरी ज्यादतीको विरोध र निन्दा गरेको छ । काठमाडौं सहरभित्र यस्तो परिस्थिति भए प्रहरीले जुम्लामा जति नै निर्धक्कसँग ज्यादती गर्ने आँट गर्ने थियो कि थिएन होला भन्ने प्रश्न सम्भवतः अहिले जुम्लाका सचेत जनताका मनमा उठेको होला । यही प्रश्न नेपाल प्रहरीका अधिकारीको मनमा पनि उठ्नु जरुरी हुन्छ । यस त्रासद घटनाले सामान्य जुम्लावासीका मनमा पनि प्रहरी र राज्यप्रति वितृष्णा उत्पन्न भयो भने त्यसलाई अन्यथा भन्न मिल्दैन । त्यस अवस्थामा जनताले विद्रोहको बाटो रोज्न सक्छ । त्यस्तो विद्रोह हिंसात्मक भयो भने त्यसबाट कति ठूलो र भयावह क्षति हुन्छ भन्ने भुक्तभोगी त नेपाली नै हुन् । यसैले राज्यका सबै अंगले आआफ्नो कर्तव्य सम्पादन गर्दा बढी नै गम्भीर हुनु आवश्यक हुन्छ । लोकतन्त्रमा त के अधिनायकवादी शासनमा समेत प्रहरी स्वयंले झुटाे प्रचार गर्नु अपेक्षित र ग्राह्य हुँदैन ।
प्रहरी वा कुनै पनि सरकारी कर्मचारीले कर्तव्य सम्पादनका क्रममा व्यावसायिक धर्म पालना गर्नैपर्छ । प्रहरीले आफैँ कानुन बनाउने हैन प्रचलित ऐननियम पालना गर्ने गराउने हो । राजनीतिक वा प्रशासनिक नेतृत्वले दिएको आदेश पालन गर्दा राष्ट्रिय कानुन र अन्तर्राष्ट्रिय प्रावधान मिच्दा त्यसको सजाय भने सम्बन्धित प्रहरी अधिकारीले भोग्नुपर्छ । यसैले पनि व्यावसायिक धर्म छाड्नु हुँदैन । व्यक्ति विशेषलाई रिझाउन प्रहरीले व्यावसायिक धर्म उल्लंघन गर्दा सिंगो प्रहरी संगठनकै साख गिर्छ । सुन तस्करी प्रकरणमा संलग्नता पक्कै पनि व्यक्ति विशेषको रहेको होला तर बदनाम नेपाल प्रहरीको भएको छ । यस्तै, जुम्लामा गरिएको ज्यादतीबाट पनि नेपाल प्रहरीको छवि बिग्रेको छ । विशेषगरी जिउँदो प्रहरीलाई मरेको भनेर भ्रम फैलाउने र अस्पतालभित्र पसेर कुटपिट तथा तोडफोड गर्ने कार्य गरेकोमा प्रहरी निन्दाको पात्र भएको हो । डा. केसीलाई जुम्लाबाट बलपूर्वक काठमाडौं ल्याउन सकेको भन्दै प्रहरी अधिकारीहरूले सत्ताधारीबाट स्याबासी पाए होलान् तर त्यसले जनमानसमा प्रहरीप्रति वितृष्णा जन्माएको छ । यसैले जुम्लामा प्रहरीले गरेको ज्यादतीको सही र पारदर्शीरूपमा छानबिन गरेर दोषी प्रहरी अधिकारीलाई कारबाही गर्ने र आयन्दा यस्तो ज्यादती नगर्ने प्रतिबद्धता प्रकट गरेर नेपाल प्रहरीले आफ्नो साख जोगाउनु जरुरी छ । यस्तै, राज्यले जुम्लावासीलाई नहेपेको सुनिश्चत गर्ने अरू मानवीय प्रयास पनि हुनु आवश्यक छ ।
