बीबीसी । जम्मू–कश्मीरमा भारत र पाकिस्तानबीच ७७६ किलोमिटर क्षेत्रलाई लिएर विवाद चल्दै आएको छ । सीमांकन समेत हुन नसकेको उक्त क्षेत्रलाई नियन्त्रण रेखा भनिदै आइएको छ ।

सोही क्षेत्रमा भारत र पाकिस्तानका दुई लाखभन्दा बढी सैनिकहरु ठल्ठूला पहाडमा राईफल, मेसिनगन, मोर्टार तथा तोपका साथ एक–अर्काका अघि उभिइरहन्छन् ।

सन् २००३ मा भारतका तत्कालिन प्रधानमन्त्री अटल बिहारी वाजपेयी र पाकिस्तानका तत्कालिन राष्ट्रपति जनरल परवेज मुशर्रफले अलिखित शान्ति सम्झौता गर्नुअघि नियन्त्रण रेखा भनिँदै आइएको क्षेत्रमा तैनाथ दुबै मुलुकका सैनिकहरु बीच गोली चल्नु तोप प्रयोग हुनु सामान्य मानिन्थ्यो ।

उक्त शान्ति सम्झौता सम्झौता सुरु भएबाटै दबावमा थियो । तर सन् २०१३ पछि दुबै पक्षले नियन्त्रण रेखामा घातक खेल खेल्न सुरू गरे र ट्रफी प्राप्त गर्न दुश्मन सैनिकहरुलाई मार्ने तथा उनको शरिरका टुक्रा–टुक्रा गर्नमा लिप्त भए ।

आरोप–प्रत्यारोप

भारतले पाकिस्तानी सेनामाथि बिखण्डनबादी कश्मीरी र पाकिस्तानी चरमपन्थी समुहलाई सीमा क्षेत्रमा अवैध रुपमा प्रवेश गर्नका लागि संघर्ष विरामको उल्लंघन गर्ने गरेको आरोप लगाइरहन्छ ।

पाकिस्तानी सेनाले कश्मिरी विखण्डनवादीहरुलाई भारतीय सीमाबाट पाकिस्तान प्रवेश गराएर पाकिस्तान प्रशासित कश्मीरमा हतियार चलाउने प्रशिक्षण दिने गरेको भारतको दाबी छ । प्रशिक्षणपछि प्रशिक्षित चरमपन्थीहरुलाई भारतीय सुरक्षा बलसँग युद्ध लड्न कश्मीर घाटीमा पठाइने गरिएको भारतको भनाई छ ।

सीमाक्षेत्रमा घुसपैठ गराउनका लागि पाकिस्तानी सैनिकले भारतीय सीमा चौकीहरुमा अन्धाधुन्ध गोली चलाउँदा चरमपन्थीका साना–साना समुहहरुलाई नो मेन्स ल्याण्डमा भारतीय सीमापार गर्ने मौका मिल्ने गरेको भारतको दावी छ ।

भारतीय सेनाले सन् २०१७ मा पाकिस्तानले पटक पटक संघर्षविराम तोडेको बताएको छ । सन् २००३ नोभेम्बरपछि संघर्ष विराम उल्लंघन भएको यो सबैभन्दा ठूलो आंकडा हो ।

भारतको आधिकारिक तथ्यांक अनुसार संघर्ष विराम तोडीको आंकडा पछिल्लो वर्षको तुलनामा दुई गुणा बढी हो । २०१६ मा ४४९ पटक संघर्ष बिराम उल्लंघन भएको थियो भने २०१५ मा यो आंकडा ४०५ थियो । नयाँ वर्ष सुरुवात भएपछि पनि सीमा क्षेत्रमा गोली प्रहारका घटनाहरु जारी छन् ।

उता पाकिस्तानले भारतले गर्दै आएको दावी ठिक विपरित दाबी गरेको छ । पाकिस्तानले संघर्ष विराम उल्लंघनका लागि भारतीय सुरक्षा फौज जिम्मेवार रहेको दाबी गरिरहेको छ । पाकिस्तानका अनुसार भारतीय सैनिकले गतवर्ष १९ सयभन्दा बढी पटक संघर्ष विरामको उल्लंघन गरेको छ । यसवर्ष जनवरीमा नियन्त्रण रेखामा हिंसाका यस प्रकारका ७५ भन्दा बढी घटना भएको पाकिस्तानको भनाई छ ।

आरोप–प्रत्यारोपका बीच नियन्त्रण रेखामा संघर्ष विराम उल्लंघनका लागि कुन पक्ष जिम्मेवार छ भन्ने बारेमा छुट्टयाउन कठिन देखिएको बीबीसीले जनाएको छ ।