site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Prabhu Bank
Agni Group
NIC Asia
Global Ime bank

सडकमा थुपारिएको फोहोर तह लगाउन नसक्ने काठमाडौं महानगरपालिकाले पुरातात्विक महत्त्वका वस्तुलाई भने फोहोर भन्दै फाल्न हतार गर्नु कुनै रहस्य हैन भने मूर्खता हो । केही दिन यता काठमाडौंका सहरमा जताततै फोहोर थुप्रिएर दुगन्ध पैmलिएको छ । भित्री गल्ली वा चोकमा मात्र हैन नयाँ सडक, हनुमानढोकाजस्ता अत्यन्त व्यस्त र महत्त्वपूर्ण ठाउँमा समेत फोहोरको डंगुरले वरपर बसिनसक्नु भएको देखिन्छ । केही दिन बिराएर सहरमा यस्तो दृश्य र दुर्गन्ध नियमितजस्तै हुनलागेको छ । अर्कातिर, टुँडीखेलको छेउमा थुपारिएका पुरातात्विक वस्तुको भग्नावशेष ‘तह‘ लगाउन भने काठमाडौं महानगरपालिकाले निकै हतार गरेको देखियो । केही दिन पहिले पुरातात्विक अवशेषहरू डोजरले उठाएर ट्रकमा हालेर अन्यत्र लगेर मिल्काउने काम भएको देखिएको थियो । त्यसरी डोजर चलाएर फालिएको फोहोरमा थाम राख्ने ढुंगालगायत मूर्तिसमेत भेटिएको र कबाडी बटुल्नेहरू त्यहाँ खुलारूपमा घुमिरहेको तस्बिर सामाजिक सञ्जालमा देखिएका छन् ।  
अर्थात्, काठमाडौं महानगर तुरुन्तै फाल्नु पर्ने फोहोर कैयौँ दिन थुपारेर राख्छ तर सँगालेर राख्नुपर्ने पुरातात्विक अवशेष भने मिल्काउन हतार गर्छ ।

फाल्नु पर्ने फोहोर थुपार्ने र जोगाउनुपर्ने वस्तुहरू मिल्काउने गर्नुको कारण र नियत भने बुझ्न कठिन हुन्छ । फोहोर सहरमा थुप्रिँदा जनस्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्नसक्छ । विदेशी स्वदेशी सबैले फोहोर व्यवस्थापन नगर्नेहरूलाई धिक्कार्छन् । यसैले यस्तो फोहोर तत्काल तह लगाइहाल्नु पर्थ्यो । अर्कातिर पुरातात्विक अवशेषलाई यसरी फोहोर सहर मिल्काउँदा कतिपय महत्त्वपूर्ण कलात्मक एवं धार्मिक महत्त्वका वस्तुहरू सधैँका लागि नष्ट हुन्छन् । भूकम्पलगत्तै पुरातात्विक अवशेषहरू यसरी जथाभावी थुपार्नु हुनेथिएन । उतिबेला विपत्तिका कारण बुद्धि पुगेन । तर, अब त टुँडिखेलको एउटा छेउमा थुपारिएका वस्तुलाई बिस्तारै केलाएर महत्त्वपूर्ण वस्तुको उचित संरक्षण र पुनःस्थापन, पुनःप्रयोग गर्न मिल्ने वस्तुको सदुपयोग गर्ने र काम नलाग्ने वस्तुमात्र अन्यत्र लगेर तह लगाउने गर्नुपथ्र्यो । दुर्भाग्य, काठमाडौं महानगरपालिकालगायत सम्बन्धित सरकारी निकायले लापरबाही गरे । काठमाडौं महानगरका नवनिर्वाचित प्रतिनिधिहरूले फोहोर व्यवस्थापन र सरसफाइलाई प्राथमिकता दिने घोषणा गरेका थिए । यसैगरी योे प्राचीन सहरको सांस्कृतिक गौरव कायम राख्ने विषय पनि उनीहरूको प्राथमिकतामा परेको थियो । निर्वाचित भएपछिका करिब ५ महिनाको काम गराइ हेर्दा भने ठीक उल्टो भएको देखिन्छ ।

काठमाडौं महानगरपालिकाका निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरू सहरभित्रको फोहोर व्यवस्थापन गर्न असमर्थमात्र हैन पुरातात्विक वस्तुको संरक्षणमा अनिच्छुक र लापरबाह पनि देखिएका छन् । पुरातात्विक महत्त्वको वस्तु भएकाले त्यसको संरक्षणमा पुरातत्व विभाग पनि पूर्व क्रियाशील हुनुपर्ने हो । तर, भूकम्पपछि पुरातत्व विभागले अस्तित्वसमेत देखाउन सकेन । भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त पुरातात्विक सम्पदाको पनि पुनर्निर्माणको जिम्मेवारी राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणको भएकाले पुरातत्व विभाग शिथिल र उदासीन भएको हुनसक्छ । त्यसो हो भने प्राधिकरणले यस्ता वस्तुको संरक्षणमा चासो र अग्रसरता देखाउनु आवश्यक छ । पुरातात्विक महत्त्वका यस्ता अमूल्य वस्तुहरू नष्ट भए भने त्यस्तो क्षति अपूरणीय हुन्छ । त्यस अवस्थामा अहिलेका जिम्मेवार व्यक्तिहरूमाथि नेपालको पुरातात्विक सम्पदा नाश गर्ने षड्यन्त्रमा सामेल भएको कलंक लाग्नेछ । आफ्नो टोलको देवताको मूर्ति वा कलात्मक, सांस्कृतिक एवं धार्मिक महत्त्वको कुनै वस्तु सम्बन्धित अधिकारीहरूको लापरबाहीले नष्ट भएको थाहा पाउँदा सरोकारवाला समुदायमा विस्फोट हुने आक्रोश धान्न कठिन हुनेछ । महानगरपालिका वा सरकारका अन्य निकायसँग पुरातात्विक महत्त्वका वस्तु केलाउने सीप र जनशक्ति नभए स्वयंसेवीहरूको सहयोग लिए हुन्छ तर जनताकाे अास्था जोडिएका वस्तुमा हेलचेक्य्राइँ गर्नु हुँदैन । 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, असोज ८, २०७४  १४:२५
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
cg detailcg detail
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
नबिर्सौँ भूकम्पले सिकाएको पाठ !
नबिर्सौँ भूकम्पले सिकाएको पाठ !
ICACICAC