site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Ghorahi CementGhorahi Cement

भूकम्पबाट भत्केका पुरातात्विक महत्त्वका सम्पदा नबन्ने डर बढ्दै गएका बेला पूरै नभत्केका केही ऐतिहासिक भवनहरू भत्काउने कि तिनलाई सबलीकरण (रेट्रो फिटिङ) गर्ने भन्ने विवाद सतहमा देखा पर्न थालेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक रहेको थापाथलीको भवन भत्काइसकिएको छ । अहिले काठमाडौं महानगरपालिका रहेको सुन्धाराको भवन पनि भत्काउने तयारी भएको सुनिएको छ । त्यसो त सिंहदरबार पनि भत्काउने तयारी भइसकेको थियो । राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्रधिकरणमा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत फेरिएपछि सिंहदरबारलाई सबलीकरण गरेर जोगाइने निर्णय भएको छ । यसैगरी केही राणाकालीन दरबार र महलहरूलाई सबलीकरण गरेर सदुपयोग गर्ने सोच पुनर्निर्माण प्राधिकरणले लिएको समाचार प्रकाशमा आएको छ । समाचार सही हो भने यसलाई पुनर्निर्माणका सन्दर्भमा अहिलेसम्म लिइएको सबैभन्दा उचित र दूरदृष्टियुक्त निर्णय भन्न हिचकिचाउनु पर्दैन ।   

आधुनिक नेपाल निराशाजनक भए पनि कलात्मक संरचना निर्माणका दृष्टिबाट हाम्रो अतीत निकै गौरवमय रहेको छ । कला र संस्कृतिका दृष्टिबाट काठमाडौं उपत्यका संसारका कुनै पनि प्राचीन सहरभन्दा कम छैनन् । दुर्भाग्य, नेपालमा यी विश्वस्तरमा कलात्मक सम्पदाको महत्त्व बुझ्ने प्रयाससम्म पनि गरिएन । कला, संस्कृतिलाई नै सभ्यताको दिगो मानक मानिन्छ । त्यस दृष्टिले हेर्दा नेपाली समाज मध्ययुगभन्दा पनि पछि परेको देखिन्छ । थुप्रै अमूल्य सम्पदा लोप भएर गएका छन् । भूकम्पपछि त झन् संसारकै केही अद्वितीय सम्पदाहरूसमेत सधैँका लागि लोप हुने डर देखिन थालेको छ । सातौं शताब्दीको काष्ठमण्डपको पुनर्निर्माण थालिने सुरसार छैन । गलत निर्माण प्रविधि अपनाइएपछि सत्रौं शताब्दीको रानीपोखरीको निर्माण पनि स्थानीय समुदायको विरोधपछि अलपत्र परेको छ । यस्तो अवस्थामा राणाकालीन भवनहरू जोगाउने र तिनलाई होटल वा संग्रहालयका रूपमा प्रयोग गर्ने सोच राज्यले लिएको हो भने त्यो सराहनीय विषय हो ।   

Agni Group

यथार्थमा नेपालमा शासकहरूको बुद्धिहीनताबाहेक अरू केहीले पनि प्रगतिको बाटो छेक्तैन । सही सोच हुने हो भने भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण पनि कठिन हुनेछैन । सिंहदरबारमा २०३० सालमा आगलागीबाट संसारकै एउटा भव्य महल ध्वस्त भयो । विश्वकै भव्य आवासमध्ये मानिएको यस दरबारमा १ हजार ७०० कोठा थिए र ७ वटा त चोकमात्रै थिए । त्यस भवनलाई पहिलेजस्तै बनाइएको भए अहिले त्यो अद्वितीय हुनेथियो । अहिले खडा गरिएको ’कंक्रिट जंगल’ले त्यसको भव्यताको झल्को पनि दिनसक्तैन । अहिले बनाइएका भवनहरूले काठमाडौं सौन्दर्य बढाएका छैनन् बरू घटाएका छन् ।

राष्ट्रबैंकको थापाथलीस्थित भवन भत्काइयो । त्यसरी भत्काउँदा र त्यहाँ अर्को आधुनिक भवन बनाउँदा निर्णयकर्ताहरूले कमिसनका रूपमा ठूलो रकम त हात पार्लान् तर अब त्यस्तै भवन कहिल्यै बन्नेछैन । त्यस भवनसँग जोडिएको कलात्मक वैभवमात्र हैन ऐतिहासिक गौरव पनि सधैँका लागि समाप्त भयो । यो मूर्खतामात्र हैन इतिहास र भविष्यप्रति गरिएको अपराध पनि हो । यसैले राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले मुगल, रोमन र नेवारी वास्तुकलाकाे अपूर्व मिश्रण भएका राणाकालीन दरबारहरूलाई भत्काउन नदिएर संरक्षण गर्ने नीति अपनाएको हो भने त्यो राष्ट्रको दीर्घकालीन हित हुने गरी लिइएको सही निर्णय हो । कर्मचारीलाई खासै मन नपर्ने यस्ता निर्णय कार्यान्वयन गर्न भने सहज हुनेछैन । यसमा निजी क्षेत्रको साझेदारी आवश्यक र उपयोगी हुने देखिन्छ । प्राधिकरणले विशेष प्राथमिकता दिएर यस निर्णयलाई कार्यान्वयन गराओस् । ढिलो भयो भने कमिसनको लोभमा नीति निर्माताहरूको नियत बिग्रन बेर लाग्नेछैन । 

Global Ime bank

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ २७, २०७४  १७:००
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC