निजी क्षेत्रको शुभतारा गुणस्तरीय शिक्षाको सन्दर्भमा प्रतिष्ठित विद्यालय हो । कुनैबेला यस विद्यालयमा छोराछोरी भर्ना गर्न अभिभावकहरूले फारम लिन लामो लाममा उभिनुपर्थ्यो, नाम निकाल्न निकै कठिन हुन्थ्यो, र त्यसका लागि देशका ठूलाठालुको भनसुन गराइन्थ्यो |
आधुनिक शिक्षा, बालबालिका केन्द्रित शैक्षिक क्रियाकलाप, बालमैत्री वातावरण, वैज्ञानिक शिक्षासँगै नैतिक, व्यावहारिक, सामाजिक शिक्षा, नयाँ शैक्षिक प्रणाली र प्रविधि, अत्याधुनिक र आकर्षक पूर्वाधारले शुभतारालाई उत्कृष्ठ बनाएको थियो । यस्तै, पारिवारिक संरचना र गुणस्तरीय शिक्षासँगै त्यही अनुरूपको सेवा आदि धेरै कारणले शुभतारा उचाइमा पुग्न सफल भएको थियो । अबको पुस्ताले आफ्नै आँखाले यो देख्न पाउनेछैन |
यो विद्यालय बन्द हुनु आफैँमा दुःखद घटना त हुँदै हो यसले शैक्षिक क्षेत्रमा काम गरिरहेका मानिसहरूका सामु गम्भीर प्रश्नहरू खडा गरिदिएको छ |
यस विद्यालयमा पढ्ने र पढेका विद्यार्थीहरूलाई के असर होला ?
अहिले त्यहाँ पढिरहेका विद्यार्थी विद्यालय बन्द भएको थाहा पाउँदा पक्कै निराश हुनेछन् | उनीहरूको साथीहरूसँग बिछोड हुनेछ | शिक्षकहरू फेरिनेछन् | नयाँ स्कुल, नयाँ शिक्षक अनि नयाँ वातावरणमा घुलमिल हुनुपर्ने चुनौतीको सामना गर्नु पर्नेछ | केही वर्षपछि म शुभतारा नाम गरेको विद्यालयमा पढेको थिएँ भनेर सम्झिनेछन् र कोही कसैलाई सुनाउनेछन् | तिनको कथा सकिनेछ |
यस विद्यालयबाट प्रवेशिका वा माध्यमिक परीक्षा उत्तीर्ण गरी देश विदेशमा छरिएर बसेका पूर्वविद्यार्थीको कथा अलिक फरक हुनेछ | तिनलाई आफ्नो स्कुले जीवन फर्केर हेर्दा मेरो विद्यालय यो हो भनेर भन्न पनि गाह्रो हुनेछ | मेरो विद्यालय भनेर फर्केर जाने ठाउँ हुनेछैन | साथीहरूसँग म यही स्कुलबाट माध्यमिक शिक्षा हासिल गरेको हुँ भनेर गर्वका साथ भन्न पाउनेछैनन् |
यतिसम्म त सहलान् तर आफ्नो चारित्रिक प्रमाणपत्र, माध्यमिक परीक्षाको लब्धाङ्क पत्र र प्रमाणपत्र हराएमा वा नयाँ बनाउनु परेमा जिल्ला शिक्षा कार्यालयको कुनै दराजको कुनामा आफ्नो अभिलेख र विद्यालयको छाप खोज्नुपर्नेछ | लाज मान्दै त्यहाँको हाकिमलाई निवेदन गर्नुपर्ने स्थिति सहन कठिन पर्नेछ | विद्यालय जीवितै भएको भए यही काम गर्न खसी हुँदै विद्यालयमा जाने थिए र गुरुजनको प्रेमसहित प्रमाणपत्र प्राप्त गर्ने थिए |
शिक्षक, कर्मचारीलाई के होला ?
देशकै एउटा प्रतिष्ठित विद्यालयमा काम गरेको छु भन्ने आत्मसम्मानका साथ कार्यरत शिक्षक तथा कर्मचारीको रोजगारी गुम्नेछ | उनीहरूमा आश्रित परिवारका सदस्यहरू असुरक्षित हुनेछन् | लामो समयदेखि शुभताराको इतिहाससँगै हुर्केबढेका शिक्षक कर्मचारीलाई भावनात्मक चोट पर्नेछ | समयको मलमले त्यो चोट त बिस्तारै निको पार्ला तर विद्यालय ढल्नुका अनेक कारणमध्ये जानीनजानी आफू पनि भएको बोध भएमा आजीवन आत्मग्लानि हुनेछ |
अभिभावकहरूलाई के होला ?
छोराछोरी पढ्ने विद्यालय आफ्नै सन्तानजत्तिकै प्यारो ठान्ने अभिभावलाई शुभताराको अवसानले पक्कै दुःख लाग्ने छ । सञ्चालन भइदिए सकेको साथ सहयोग गर्ने थिएँ भन्ने पनि लाग्नेछ |
विद्यालयले आफ्नो सन्तानलाई आफूलेभन्दा धेरै हेरचाह र सुरक्षा गरिदियोस् भन्ने चाहने तर विद्यालय बन्दै हुन लाग्दा पनि सहयोगी हात अगाडि बढाउनुपर्छ भनेर नसोचच्ने अर्काथरी अभिभावक पनि छन् । उनीहरू विद्यालयका ससाना कमी कमजोरी केलाई केलाई ठूला आँखाले हेर्छन् । तर, विद्यालय दुःखमा परेको घडीमा भने आँखा चिम्लेर बस्छन् । रोजीरोजी, खोजीखोजी, साम, दाम, दण्ड, भेद सबै नीति अपनाएर छोराछोरी भर्ना गराउने अनि, भर्ना गरिसकेपछि विद्यालयलाई सकारात्मक बल पुग्ने काम गर्नुको सट्टा शिक्षक तथा विद्यालयलाई कमजोर बनाउने व्यवहार गर्छन् । तिनलाई भने यस घटनाले पिन खासै नछोला ।
के कारणले बन्द हुन्छन् शुभताराजस्ता विद्यालयहरू ?
• अधिकांश अभिभावलाई निजी विद्यालय नै चाहिने तर सधैँ निजी विद्यालय मास्नुपर्छ भनेर वकालत गर्ने अनि गाली गरेर कहिल्यै नथाक्नेहरू !
• निजी विद्यालयले काम गरेको, पूर्वाधार बनाएको, विद्यार्थीका लागि खर्च गरेको नदेख्ने तर कमाएको मात्रै देख्ने, निजी विद्यालयहरू वैरी नै हुन् कि झैँ गरी जहिले पनि नकारात्मक नजरले हेर्ने पूर्वाग्रहीहरू !
• ठूला भवन, राम्रा गाडी, आधुनिक प्रविधि, सरसामान र पैसा भएपछि विद्यालय बनिहाल्छ नि भनी ठान्ने उपवुज्रुगहरू !
• मानव संसाधन पनि संस्थाको पुँजी र बलियो पूर्वाधार हो भन्ने यथार्थलाई मनन गर्न नसक्ने अज्ञानीहरू !
• चन्दा र सहयोगको नाममा निजी विद्यालयलाई जतिखेर पनि आतङ्कित बनाइरहनेहरू
• शिक्षणजस्तो पवित्र सेवा अंगालेका शिक्षकलाई विभिन्न दलीय संघ संगठनमा बाँधेर विद्यालयमा व्यवस्थापनविरुद्ध राजनीति गर्न सिकाउने तर कर्तव्य, दायित्व र अनुशासन कहिल्यै नसिकाउने राजनीतिक दलका नेताहरू !
जति कारणहरू केलाए पनि नहुनुपर्ने भइसक्यो | सबै सरोकारवाला आआफ्नो ठाउँमा सकारात्मक, इमानदार र जिम्मेवार बन्न सकेको भए देशले राम्रो शैक्षिक संस्था गुमाउनु पर्दैन थियो | यो दुःखद अवस्था उत्पन्न हुनुमा समाजका सबै पक्षको धेरथोर भूमिका छ ।
जेहोस्, देशमा अघि बढिरहेका र चलिरहेका सफल शैक्षिक संस्थाहरूमा हातेमालो गर्ने सबै विद्यार्थी, शिक्षक तथा कर्मचारी, अभिभावक वर्ग र अन्य सबै सरोकारवालाहरूप्रति मेरो सम्मान छ | शुभतारा स्कुलको असामयिक अवसानजस्तो घटना हाम्रो शैक्षिक जगतमा नदोहोरियोस् भन्ने |
(प्रधानाध्यापक, निर्भाणा एकेडेमी, स्वयम्भू)