मुम्बई । फरकफरक पात्रलाई चलचित्रको पर्दामा जीवन्त उतार्ने अभिनेता इरफान खानको निधनले सबैलाई अचम्बित तुल्याएको थियो । हालै अप्रिल २९ मा उनको पहिलो पुण्यतिथि सकियो । उनको निधन भयो भनेर दर्शकले आजसम्म पनि स्वीकार्न सकेका छैनन् । हालै नवभारत टाइम्सले इरफानसँग पत्रकार अजय ब्रह्मात्मजले ‘मदारी’ (२०१६) चलचित्र रिलिजको समयमा गरेको विशेष कुराकानी उतारेको छ । जहाँ इरफानले जयपुरको गल्लीदेखि दिल्ली हुँदै मुम्बईसम्मको यात्रा, संघर्ष र हलिउडसम्मको सफलताको बारेमा कुरा गरेका छन् ।

 ० ० ०

जयपुरको साँघुरो गल्लीबाट दिल्ली हुँदै मुम्बईसम्मको अभिनय यात्रालाई तपाईं कसरी हेर्नुहुन्छ ?
सिक्दै–सिक्दै यहाँसम्म त आइपुगेँ । मैले छानेको प्रोफेसन, मेरो लक्ष्यको नजिक पुग्नका लागि हो । त्यसमा सहयोग मिले ठिकै हो । बाँकी ख्याति, पैसा, नाम भनेको बाइप्रोडक्ट्स मात्रै हुन् । यी सबै भनेको पाउने कुरा नै हो । जयपुरबाट निस्किँदा गन्तव्यका बारेमा कहाँ थाहा थियो र ! अहिले पनि पुगिसकेको त कहाँ पो छु र ! यात्रा निरन्तर छ । मलाई याद छ, एकदिन मैले यत्तिकैमा आमालाई केही भनेको थिएँ । थिएटर गर्दैथिएँ त्यसैले आमाले चिन्तित हुँदै मलाई गाली गर्नुभयो– यसले कहीँ काम दिन्छ र ? मैले भनेँ तपाईं हेर्दै जानुहोस् यसबाटै म केही गरेर देखाउँछु । आमाले मेरो कुरा सुनिरहिन् मात्र, तर थाहा थियो उनलाई मेरो कुरामा विश्वास लागिरहेको थिएन । 

सुरुका दिन सम्झना गर्ने हो भने यहाँसम्म पुग्न तपाईंलाई लामो समय लाग्यो । यद्यपि, तपाईं आफ्नो लक्ष्यबाट कहिले डगमगाउनु भएन र कोशिस जारी राख्नु भयो...
यदि पहिलेकै जस्तो समय भैरहने हो भने त माहोल डरलाग्दो हुन्थ्यो । यसको साटो केही अरू नै सोच्नुपर्ने हुन्थ्यो । सिनेमा परिवर्तनको चक्रमा छ । निर्देशकहरूले नयाँ कुरा पस्किरहेका छन् । उनीहरु ताजा मनोरञ्जन पस्किरहेका छन् । दर्शकले पनि उनीहरूलाई स्वीकार गर्दैछन् । उनीहरूकै कारण हाम्रो पसल चलिरहेको छ । यदि यो परिवर्तन नहुँदो हो त हामी आजसम्म पनि क्यारेक्टर रोल नै गरिरहेका हुन्थ्यौँ । पुराना धेरै कलाकारहरू दैनिक ज्यालादारीमा काम गर्न थालिसकेका थिए । उनीहरूले दैनिक ज्यालादारीको आधारमा पैसा माग्न थालिसकेका थिए । कुनै कलाकारको लागि यो डरलाग्दो अवस्था हो ।
 
तपाईं अरूभन्दा फरक देखिनुभयो । तपाईंमा काम पाउनेभन्दा पनि काम गर्ने प्यास देखियो । यो फरक किन र कसरी आयो ?
यदि मैले स्वयं र दर्शकलाई केही सरप्राइज दिन सकिनँ भने त्यसमा मजा आउँदैन । विदेशमा हेर्ने हो भने क्रिस्टोफर नोलनजस्ता निर्देशकहरू इन्टरटेनिङ चलचित्र बनाउँछन् तर त्यसभित्र यस्तो कुरा समावेश गर्छन् जसबाट तपाईंले संसारमा के भैरहेको छ भनेर अनुमान लगाउन सक्नुहुन्छ । त्यहाँको जस्तो इन्टरटेन्मेन्ट हाम्रोमा छैन । मलाई आशा छ यहाँ पनि त्यस्तै चलचित्र बन्नेछन् । अहिले विश्वको मिलन तीव्र गतिमा भइरहेको छ । ‘लन्च बक्स’ त्यसकै उदाहरण हो । 

थिएटरबाट आएको कलाकार पनि हिन्दी फिल्म इन्डष्ट्रिको मुख्य धारमा बग्छन् है ? तपार्इंकै बाटो पछ्याएर अरू अभिनेताहरू पनि आउँछन् जस्तो तपाईंलाई लाग्छ ?
धेरै कलाकारहरू अब आउनेछन् । यो संख्या चाँडै बढ्नेछ । हाम्रा कलाकारहरूले हलिउडमा पनि काम गर्नेछन् । दुःखको कुरा, हिन्दीको व्यावसायिक चलचित्रले यी प्रतिभाहरूलाई आजसम्म पनि प्रयोग गर्न सकेका छैनन् । आजसम्म हिन्दी चलचित्रहरू एकतर्फी र चर्को मेलोड्रामिटिक छन् । सबै स्टेरियोटाइप छन् । राम्रो कुरा के भने कम नैै भए पनि अन्य प्रकारको चलचित्रहरू पनि बनिरहेका छन् ।
 
तपाईंको करिअरमा ‘वारियर’ले महत्त्वपूर्ण मोड लिएर आयो, यसको संयोग कसरी बन्यो ?
मैले उपहारको रूपमा ‘वारियर’ पाएँ । ती दिनमा म निराश भैसकेको थिएँ । केही चलचित्र गरिसकेको थिएँ तर नोटिसमा आउन सकेको थिइनँ । टिभी र चलचित्रलाई लिएर मेरो असन्तुष्टि उग्र थियो । मलाई लाग्छ त्यो भनेको केही नयाँ हुनु अगाडिको उकुसमुकुस थियो । ‘वारियर’ मेरो बाटोमा आयो । म अडिसनका लागि जान तयार थिइनँ । तिग्मांशु धुलियाले कर गरे । उनले मलाई गएर एकफेर भेट्न मात्रै भने । म गएँ । कोठा भित्र पसेँ । भित्र छिर्ने बित्तिकै मलाई महसुस भयो कि केही विशेष हुँदैछ । निर्देशक आसिफ कपाडियासँग मनपर्ने चलचित्रहरूका बारेमा कुराकानी हुँदैथियो । त्यसैबेला तारतम्य मिल्यो । उनले मलाई फिल्मको एउटा सिन पढ्न दिए । त्यसले मलाई हल्लाई दियो । मैले यति मात्रै भनेको थिएँ कि यस चलचित्रमा केही जादू छ । ‘वारियर’ पछि मीरा नायरको ‘नेमसेक’ आयो । त्यस चलचित्रमा मैले प्रौढ बंगालीको पात्र निभाउनुपर्ने थियो । मैले त्यो मौका पाएँ । सुरुमा मलाई अनुमान थिएन कि मेरो पात्र प्रमुख हुनेछ । 

त्यसपछि तपाईंको लागि हलिउडको ढोका खुल्यो । हिन्दी फिल्ममा के गरिरहनु भएको छ र कतिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?
यहाँको कुरा गर्ने हो भने २०१४ पूरा वर्ष स्पेशल अपेरियन्समै बित्यो । पहिला ‘गुन्डा’ गरेँ त्यसपछि ‘हैदर’ । अहिले ‘पिकु’ गरिरहेको छु । मलाई थाहा छ दर्शकले मलाई मन पराउनेछन् । आर्ट फिल्ममा मलाई विश्वास छैन, जसमा निर्देशकको तीव्र संलग्नता हुन्छ । त्यस्ता चलचित्रहरू आत्ममुग्धताको शिकार हुन्छन् । म सम्पूर्णतः व्यावसायिक चलचित्र पनि गर्न चाहन्नँ । तर, पनि परिवर्तित चलचित्रको यात्रामा आफ्नोतर्फबाट केही योगदान दिइनै रहनेछु । ‘पिकु’ पछि तिग्मांशु धुलियासँग मिलेर एउटा चलचित्र गर्नेछु । सञ्जय गुप्तासँग पनि कुराकानी भैरहेको छ । त्यो ऐश्वर्या राय बच्चनसँग हो । म चालुु प्रकारको चलचित्र गर्न सक्दिनँ ।
 
माग हुँदाहुँदै पनि तपाईं कम चलचित्र गर्नुहुन्छ । किन धेरै काम गर्ने र पाउने तृष्णा छैन ?
म जिन्दगीमा हरेक प्रकारको कामबाट चाँडै नै आजित हुन्छु । यो क्षेत्रमा आउनुको कारण भनेकै फरक–फरक काम गरिरहन सकुँ भन्ने हो । मलाई कुनै पनि चलचित्र वा सम्बन्धमा संलग्न हुन समय लाग्छ । मैले महसुस गरेको छु सबै सम्बन्धहरूले एक समयपछि तपाईंलाई एक्लो छोडिदिन्छ । म मेरो एकाकीपनबाट आत्तिन्छु । पैसाबाट पनि थाक्छु । मेरा छोराछोरी अर्को गाडी नकिनेकोमा गाली गरिरहन्छन् । मलाई लाग्छ, महँंगो कार किनेर पैसा किन बर्बाद गरूँ !