पी. आर. आकाश

“सर, एक हप्तादेखि मेरो फाइल अड्किएर बसेको छ । के–के प्रक्रिया पुगेको रहेनछ, हेरिदिनुस् न ।” 

“त्यही त, तपाईंको फाइल अफिसमा अड्किने । अफिसका कर्मचारी घर गएका उतै अड्किने, कस्तो अचम्मको संयोग हगि !” हाकिमले ठट्टा गर्दैै भने ।

अनि थपे, “खासमा तपाईंको काम हुन नपाएको कर्मचारी नभएरै हो के...! भनेपछि तपाईं एक हप्तादेखि यतै हुनुन्छ । हाम्रो स्टाफजस्तै हुनुभएछ ! मैले पनि यी स्टाफहरूको दर्शन पाउने भनेको मुस्किलले महिनामा एक हप्ता न हो । अब तपाईं पनि एक महिनाको तलब...!” उनको अनुहारमा कुटिल हाँसो फैलियो ।

हाकिम मेरो कुरामा गम्भीर नभएको देख्दा मलाई औधी रिस उठ्यो । तर, पनि म केही बोलिनँ । चुपचाप बसिरहेँ । आफूलाई काम तुर्याउनु थियो । एक छिनको मौनता चिर्दै अलि गम्भीर भावमा उनले भने, “के गर्ने, बिदाका लागि अनेक बहाना बनाएर आउँछन् । नदिँदा छुच्चो भइने । दिनैप¥यो । दिँदा यी अफिसको हालत यस्तो ! देख्नुभयो क्यार ! ए साँच्ची, मेरो त खाजा खाने समय भएछ । हिँड्नुस् चिया खान । अनि। आएर हेरौँला फाइल ।”

मेरो नजर हाकिमको आडैमा टाँसिएको कागजमाथिको अक्षरमा पर्यो । त्यहाँ लेखिएको थियो, ‘खाजा खाने समय दिउसो १ः०० बजेदेखि २ः०० बजेसम्म’ । घडी हेरेँ । एक बज्न अझै १५ मिनेट बाँकी नै रहेछ ! मैले केही प्रतिक्रिया दिइनँ । बस्, हाकिमको पछि–पछि लागेँ ।

हाकिमसँगै म पनि क्यान्टिनमा छिरेँ । क्यान्टिनका साहुजी पैसा गन्नमै व्यस्त थिए । मैले उनलाई अफिसका फाँटहरूमा ओहोर–दोहोर गरेको धेरैपटक देखेको थिएँ । क्यान्टिनका ती साहुजीले मलाई एकटकले हेरिरहे ! 
“सर चिया ?” 
“अँ दुई कप ल्याऊ ।” त्यसै बेला हाकिमले देब्रे आँखा झिम्काएको मैले नोटिस गरेँ । लगत्तै साहुजीको नजर मतिर सोझियो । उनी मुसुक्क हाँसे !

हाकिमले फटाफट् चिया सके । त्यति बेलासम्म मैले दुई सुर्की पनि लगाएको थिइनँ । 
“मलाई हतार भो ! सेवाग्राही आए होलान् ? तपाईं विस्तारै आउनुहोला । साहुजी पैसा कति भो ?” 
“हैन सर, म तिर्छु ।” मैले हाकिमलाई रोक्न खोजेँ । तर, उनले पर्सबाट पैसा निकालेर दिए । र, बाहिरिए ।

हाकिम त्यहाँबाट हिँडिसकेपछि उनी बसेकै कुर्सीमा साहुजी विराजित भए । उप्रान्त, मेरो नालीबेली र तीनपुस्ते उठाए, उनले । कुरा गर्दै जाँदा उनीसँग म यतिसम्म खुलेछु कि आन्द्राभुँडी बाहिरै निस्किसक्दा पनि मैले भेउ पाउन सकिनँ ! त्योचाहिँ उनको खुबी पनि हुनसक्छ ।

उनले अगाडि थपे, “अहिले अफिसमा स्टाफहरूको कमी छ । त्यही भएर सेवाग्राहीको काम समयमा हुन सकिरहेको छैन । टुंग्याउनुपर्ने फाइलहरू त कति छन् कति ? तपाईंको फाइलको पालो आउन त अझै एक महिनाभन्दा बढी कुर्नुपर्छ होला ।”

मलाई चिट्चिट् पसिना आउन थाल्यो । मैले सिलिङमा झुन्डिएको पंखातिर हेरेँ । पंखा पनि अफिसजस्तै चिर निन्द्रामा थियो । के गरौँ र कसो गरौँ भो मलाई । उनले मलाई असहज महसुस भएको देखेर मौका छोपिहाले र भने, “हजुरलाई चाहिए चाडैँ नै होला ! चिन्ता नलिनुस् । म सहयोग गर्छु ।”
मैले लामो सास फेरेँ । शरीर हल्का भएजस्तो भयो ।

उनी काउन्टरमा गए । केही लेखिएको चिट मेरो हातमा थमाए । “के हो यो ?,” मैले उनलाई सोधेँ । 
“काम छिटो हुने ‘सटकट् फर्मुला’ ।” 
“मैले बुझिनँ, स्पष्ट भन्नुस् न ! के हो यो ?” 
“कस्तो बुद्धू तपाईं ? त्यहि भएर त सानो कामका लागि पनि यतिका दिनसम्म अफिसको चक्कर लाउँदै हुनुहुन्छ !” उनी रन्किए ।

त्यस लिस्टमा बैंकको नाम, शाखा, एकाउन्ट होल्डरको नाम र एकाउन्ट नम्बर लेखिएको थियो । म एक छिन लिस्टमा घोरिएँ । उनले सोधे, “अब त बुझ्नु’भो होला नि ! त्यहाँ एक चिज छुटेको छ । त्यो हो रकम ! त्योचाहिँ भरे...। त्यसका लागि तपाईंको सम्पर्क नम्बर छोडेर जानुस् ।”

उनको कुराले म झसंग भएँ । जमिन भासिएजस्तो अनुभूत भयो । मेरा आँखामा अफिसको मूलगेटबाट छिरिसकेपछि ठूलो अक्षरमा स्पष्ट देखिने गरी राखिएको कार्यालयको बडापत्रमा भएका अक्षरहरू घुम्न थाल्यो । त्यहाँ ‘यति समयभित्र यो सेवा निःशुल्क’ भनेर पनि लेखिएको थियो ।

मैले काँपेको स्वरलाई नियन्त्रण गर्दै केही चर्को स्वरमै उनीसँग कुरा गर्ने साहस बटुल्न थालेँ । “के तपाईंले मसँग घुस माग्नुभा’को ?” 
“किन च्याँठिनु’भा तपाईं । विस्तारै बोल्नुस् न ! यो तपाईंको घर त होइन नि । अरूलाई डिस्टर्ब होला भन्ने कुराको पनि ख्याल राख्नुस् ।” उनी आफूले अघि टेबुलमा राखेको लिस्टमाथि झम्टिए र गोजीमा हुले ।

“तपाईंले मलाई सोझो देखेर हेप्ने ? अख्तियारलाई बोलाऊँ ?” 
“केही फरक पर्दैन हजुर अख्तियारलाई बोलाएर । तपाईंजस्तै एकजना बुद्धि भ्रष्ट भा’का सेवाग्राही आएका थिए । सुरुमा यस्तै धम्की दिए । अख्तियारलाई पनि बोलाए । तर पनि तिनले केही लछारपाटो लाउन सकेनन् । बरु, उल्टै ‘आइन्दा हामीलाई यसरी दुःख दिनुभयो भने कारबाहीमा पर्नुहुन्छ नि !’ भन्ने अख्तियारकै चेतावनी खाएर गए । हाम्रा हाकिम सा’प यस्ता कुरामा माहिर छन् । कसैले भेट्न सक्दैन उनलाई । वास्तविक घटनालाई घुमाइफिराइ उल्टो बनाइदिन्छन् ! तपाईं पनि त्यही फन्दामा पर्न चाहनुहुन्छ कि मेरो आइडियालाई ‘फलो’ गर्नुहुन्छ ? बाँकी तपाईंको मर्जी ।”

उनको कुराले मलाई केही सोच्न बाध्य बनायो । म केही बोलिनँ । जुरुक्क उठेँ र त्यहाँबाट हिँड्न लागेँ । त्यही बेला उनले मलाई भने, “सर, यो लिस्ट लैजानुस् । काम आउन सक्छ ।”

हातमा गुजमुज्याएर राखिएको कागजको पोको फुकाएर उनले टेबलमा राखिदिए । “अनि, तपाईंको सम्पर्क नम्बर पनि छोडेर जानुस् न !” 
मैले लिस्टमा सम्पर्क नम्बर लेखी दिएँ र टेबुलमै छाडेर हिँडे । 
“सर, यो कागज लैजानुस् न !” उनी भन्दै थिए । म पछाडि नफर्की सरासर अघि बढेँ ।

“काम बन्यो त आज ?” ढोका खोलेर भित्र पस्न नभ्याउँदै बूढीले सोधी । मैले ‘अहँ’ को भावमा मुन्टो हल्लाएँ । 
“एक हप्ता भइसक्यो । एउटा काम पनि पूरा गर्न नसक्ने । के हो तिम्रो पारा । हे भगवान !” अब यहाँ पनि सुरु भयो कचकच...! जसको अन्त्यको ठेगान छैन ।
    
बेलुका खाना खान मन लागेन । बूढीको मन राख्नै भए पनि भाग बसिदिएँ । मनमा एकोहोरो कुरा खेल्न थाल्यो । लामो प्रक्रिया लाग्ने काम पनि त हैन यो । गरिदिएको भए पन्ध्र मिनेटमा सकिने थियो । एक हप्तासम्म चक्कर लाउँदा’नि आखिरीमा हात लाग्यो शून्य !

ओछ्यानमा पल्टिएँ । के को निन्द्रा लाग्नु ! त्यसै बेला फोन आयो । फोन रिसिभ गरेँ । आवाज सुनियो, “सर, के विचार गर्नुभयो त ?” 

“को बोल्नु’भा, मैले त चिनिनँ नि !” मैले सोधेँ ।     

“उही के, क्यान्टिनको साहुजी । हाकिम सा’पले त पचास हजारभन्दा कम हुँदैन भन्नुभाथ्यो । मैले बल्ल–बल्ल घटाएर तीसमा झारेको छु । के छ यसमा हजुरको विचार ?” मैले केही नबोली फोन राखिदिएँ ।

अर्को दिन पनि त्यही समयमा फोन आयो । मैले फोन रिसिभ गरेँ । “...सर, बीससम्म भए पनि...।” यसपटक पनि मैले कुनै प्रतिक्रिया नदिई फोन काटिदिएँ । दोस्रोपटक फोन आएपछि अर्को तीन दिनसम्म उनले मलाई सम्पर्क गरेनन् ।

चौथो दिन बिहानै फोन आयो । “सर, दससम्ममा हो भने आउनुस् है !” मैले कुनै प्रतिक्रिया दिइनँ ।

यही कारणले होला, उनले फोन नगरेको आज ठ्याक्कै एक हप्ता भयो । मेरो फाइल त्यो अफिसमा थन्किएको पनि लगभग बीस दिन हुन लाग्यो । हुन त उनले कर्मचारी अभावको कारणले फाइलको काम बढ्न एक महिना लाग्छ भनेका थिएँ । अब दश दिन हेरौँ न !