बीबीसी । म्यानमारका नागरिकहरुले प्रत्येक दिन बढ्दो रुपमा हिंसात्मक बन्दै गएको जनआन्दोलनमा सहभागी हुनेबारे कठिन निर्णय लिनु परिरहेको छ । देशमा लोकतन्त्र पुनःस्थापित होस् भन्ने सबैको चाहना भए पनि क्रान्तिको यो मार्गमा अनेकौँ व्यक्तिगत चुनौती र त्याग गर्नु परिरहेको उनीहरु बताउँछन् । 

न नाम गरेकी ‘जेनेरल स्ट्राइक कमिटी अफ नेस्नालिटिज’ कि एक नेतृले आफ्नी एक वर्षीया छोरीको उज्जवल भविष्यका लागि भनेरै सेनाविरुद्ध लडिरहेको बताउँछिन् । आफ्नो सघर्षको कथा उनले बीबीसीलाई यसरी सुनाइन् :

म म्यानमारको एक जातीय अल्पसङ्ख्यक वर्ग ‘करेन’ मा पर्दछु । त्यसैले पनि आन्दोलन मेरा लागि नयाँ कुरा होइन । 

अहिलेको प्रदर्शनमा प्रजातन्त्रवादी नेतृ आङ सान सु की र राष्ट्रपति विन मिन्टलाई रिहा गर्न र २०२० को चुनाव नतिजा स्वीकार गर्न माग गरिएको छ । 

तर हामीजस्ता जातीय अल्पसङ्ख्यकका माग त्योभन्दा धेरै गहिरो छ । हाम्रो दृष्टि भनेको म्यानमारमा रहेका सबै राष्ट्रियतासहितको संघीय लोकतान्त्रिक युनिअन स्थापित गराउनु हो । सेनाले धेरै वर्षसम्म हामीलाई विभाजित गराइ पराजित गर्ने रणनीतिले शासन गर्‍यो तर अहिले सबै राष्ट्रियता एक भएर उठेका छन् । 

मेरी एउटी छोरी पनि छन् जो भर्खर एक वर्षकी भइन् । मेरा कदमको नराम्रो परिणाम उसले भोग्नु नपरोस् भन्ने म सधैँ प्रार्थना गर्छु । तर वास्तवमा म उसैका लागि यो आन्दोलनमा संलग्न भएकी हुँ किनकि म पछि गएर उसले पनि मैले जस्तै तानाशाही शासनमा हुर्किनु नपरोस् भन्ने चाहन्छु । मैले आन्दोलनमा सहभागी हुनुअघि पतिसँग पनि छलफल गरेँ । 

मैले उनीसँग मलाई केही भएमा, पक्राउ परेमा या आन्दोलनका क्रममा मारिएमा, हाम्री छोरीको राम्रो ख्याल राख्न अनि आफू पनि जीवनमा अगाडि बढ्न भनेकी छु । 

हामी यो क्रान्तिको लडाईँ आफूहरुमै सिध्याउन चाहन्छौँ आफ्ना बच्चाहरुसम्म पुर्‍याउन चाहँदैनौँ । 

मियेक सहरको अस्पतालमा काम गर्ने अर्का एक नन्द नामक स्वास्थ्यकर्मीले पनि आफ्नो दुःख सुनाए । स्वास्थ्यकर्मीहरुले म्यानमार आन्दोलनमा प्रमुख भूमिका निर्वाह गर्दै आएका छन् तर नन्दका अनुसार मियेकका सबैजना सेनाबाट पक्राउ पर्ने डरले यतिबेला लुकेर बस्न बाध्य भएका छन् । 

उनले भनेका छन्, ७ मार्चको रात कर्फ्यु सुरु हुनै लाग्दा म गाडी चलाइरहेको थिएँ । यसपछि बाटोमा मैले एक ओर्थोपेडिक सर्जन उनकी पत्नी, एक फिजिसियन र उनका परिवारसहितलाई रातको अँध्यारोमा सुरक्षित स्थल पुर्‍याएँ । केही दिन अगाडि मात्र सरकारी अधिकारीहरुले मियेकको अस्पतालका विज्ञ, मेडिकल अधिकारी अनि नर्सहरुको नाम माग गरेका थिए जो जनआन्दोलनमा सहभागी भएका थिए । 

त्यसैले पनि हामी अहिले धेरै त्रासमा छौँ । उनीहरुलाई हाम्रो नाम किन चाहियो ? नाम थाहा पाएर हामीलाई बोलाए भने के हुन्छ, कहाँ लगिन्छ ? कारमै बसिरहँदा हामीबीचको माहोल विश्वास गर्नै कठिन भयो । ती फिजिसियन सोध्दै थिए, “हामी डाक्टर, मेडिकल स्टाफहरु भएर पनि किन अपराधीजस्तो लुकेर बस्नुपर्ने ? जब कि उनीहरु चाहिँ आफूखुसी जे पायो त्यही गरिरहेका छन् ।”

म आफैँलाई पनि यो कुरा सम्झेर वाक्क लाग्छ । बिना कुनै गल्ती मैले यसरी लुकेर हिँड्नुपर्ला भन्ने कहिल्यै सोचेको थिइनँ । 

भोलिदेखि मियेकमा बिरामीहरुको ख्याल राख्न एकदम कम स्वास्थ्यविद्हरु बाँकी रहनेछन् । सेनाबाट कुटपिट हुँदा हात, औँला भाँच्चिने र प्रदर्शनका क्रममा टाउको फुट्नेहरुको उपचार गर्न पर्याप्त सर्जन हुने छैनन् । मियेकमा गर्भवती महिलाहरुलाई बच्चा जन्माउन मद्दत गर्ने स्त्रीविद् र ओब्सट्रेटिसियन पनि छैनन् । स्वास्थ्यकर्मीहरु यस आन्दोलनको महत्वपूर्ण हिस्सा रहँदै आएका छन् तर अब उनीहरु पनि बाँकी रहेनन् । 

अर्का पीडित, यानगोनस्थित फिल्म निर्माता मौङले म्यानमार जनआन्दोलनको सुरुवातदेखि नै प्रत्येक दिनका घटनाहरु क्यामरामा कैद गर्ने निर्णय गरेका थिए । प्रदर्शन के कसरी अगाडि बढिरहेको छ भन्ने देखाउन आफू आन्दोलनमा सहभागी हुँदै तस्बिर र भिडियोहरु पनि लिनेगरेको उनले बताए । आफ्नो कथा उनी यसरी सुनाउँछन्– 

त्यो दिन मैले सायदै कहिले बिर्सन सक्छु होला । म यानगोनको बरगाया सडकमा फ्रन्टलाइनमा थिएँ, ब्यारिकेडको पछाडि उभिरहेको थिएँ । सयौँ प्रदर्शनकारीहरुले लोकतन्त्रका स्लोगन चिच्याउँदै बोतल र क्यानहरु ठटाउँदा म मेरो मोबाइल फोनले सबै खिचिरहेको थिएँ । 

यसपछि झन्डै एकसयको सङ्ख्यामा सुरक्षाकर्मीहरु हामीतर्फ आए । त्यसपछि बिना कुनै चेतावनी उनीहरुले गोली चलाउन थाले । म भागेँ र भिडियो खिच्दै सुरक्षित स्थलतर्फ दौडिएँ । हामीमध्ये अधिकांश त्यसबाट छलेर भाग्न सक्यौँ ।

तर अहिले भने म आन्दोलनमा जाँदा हेल्मेट र तातो प्रतिरोध गर्ने पन्जा अनिवार्य लगाउनैपर्छ । हामी मौका पाउँदा आफूमाथि फालिएको टियर ग्यास उनीहरु तिरै फर्काउने प्रयास गर्छौँ । ग्यासयुक्त क्यानिस्टरलाई निस्क्रिय गर्न हामीले त्यसलाई चिसो कपडाले छोप्ने या पानी खन्याउने गर्छौँ । 

तर धेरैले लगाएको ग्यास मास्क सस्तो खालको हुने हुँदा पूर्ण रुपमा सुरक्षा दिन सक्दैन । त्यसैले मुखबाट ग्यास हटाउने सबैभन्दा प्रभावकारी तरिका भनेको पेय पदार्थ कोकाकोला मुखमा खन्याएर धुनु हो । 

निर्माता र प्रदर्शनकारी दुवै भएकाले मैले प्रत्येक दिन यस्ता घटनाका ससाना फिल्म बनाइरहने गरेको छु । अहिले तिनै भिडियोहरुलाई हेर्दा आन्दोलनमा कति ठूलो परिवर्तन आइसक्यो भन्ने मलाई आभास हुन्छ । 

कुनैबेलाको शान्तिपूर्ण प्रदर्शनमा अहिले हामीले ज्यानै गुम्ने जोखिम मोलेर सहभागी हुनु परिरहेको छ । दुनियाँको कुनै फिल्मले यसको वास्तविकतालाई जित्न सक्दैन । बीबीसीबाट