काठमाडौं । गत वर्ष यसै समयमा हामी ठूलो अन्योलमा थियौँ । लकडाउनको तयारी हुँदै थियो । त्यति बेला हामीलाई जीवन यति चाँडै लयमा फर्किएलाजस्तो लागेको थिएन । तर, आज हामी धेरैपछि यो जमघटमा उपस्थित हुन पाएका छौँ ।

सर्वसाधारणको अनुशासित जीवनशैली, प्रतिकूलताका बाबजुद् निजी क्षेत्रले उत्पादन र वितरणलाई दिएको निरन्तरता र सरकारको प्रभावकारी नेतृत्व एवं सहजीकरणले यो सम्भव भएको हो । आजको यस कार्यक्रममा म विशेषगरी प्रधानमन्त्रीज्यू र सरकारलाई विगत एक वर्षमा कोभिड नियन्त्रण र खोप वितरणमा गर्नुभएको उदाहरणीय कामका लागि धन्यवाद दिन चाहन्छुकक ।

विशेषगरी गत वर्षको बजेट र मौद्रिक नीतिले सार्वजनिक गरेका कार्यक्रमले व्यवसाय तंग्रिन सहज भएको हो । चार महिना लामो लकडाउन र एक महिनाको निषेधाज्ञाले गर्दा गत आर्थिक वर्ष र यस वर्षको पहिलो तीन महिना अर्थतन्त्र ऋणात्मक रह्यो । गत वर्ष दुई र यस वर्षको पहिलो त्रैमासमा करिब साढे ४ प्रतिशतले अर्थतन्त्र ऋणात्मक भयो ।

तर, दोस्रो त्रैमासदेखि अर्थतन्त्रमा सुधार भएको छ । हिजोसम्ममा लक्ष्यको ५८ प्रतिशत राजस्व उठेको छ । मेरो विचारमा यस वर्ष सरकारी लक्ष्यअनुसार नै राजस्व उठनेछ । बैंकहरुमा ऋणको माग बढेको छ । जसले तरलतामा चाप पर्न सुरु भइसकेको छ । यसले ब्याज बढाउने भए पनि यो अर्थतन्त्र सुधार हुँदै गएको संकेत पनि हो ।

सोधनान्तर बचत विस्तारै घट्न थालेको छ । यसको अर्थ हो, मुलुकमा उत्पादन र उपभोग बढ्न थालेको छ । औद्योगिक कच्चापदार्थ, इन्धन र अन्य उपभोग्य सामानको आयात अघिल्ला महिनाहरुको तुलनामा बढेकाले सोधनान्तर बचत घट्न थालेको हो । गत वर्षको सात महिनामा र यस वर्षको सोही अवधिमा पनि आठ खर्बको आयात भएको छ । रेमिट्यान्स १० र निर्यात ८ प्रतिशतले बढेको छ ।

विषम परिस्थितिमा पनि निर्यात र रेमिट्यान्स बढी नै रह्यो । यसले बैंक, वित्तीय संस्थामा तरलताको अवस्था सहज बनाइराख्न मद्दत पुग्यो र सस्तोमा उद्यमी–व्यवसायीले पुँजी पाउन सके र तंग्रिन सहज भयो । त्यसमा पुनर्कर्जा, पुनःसरचना एवं पुनर्तालिकीकरण आदिमा दिइएको सहुलियतको महत्वपूर्ण भूमिका छ ।

तर, लघु, घरेलु, साना तथा मझौला उद्यमलाई भने अझै व्यवसाय विस्तार गर्न कठिन छ । यस्ता उद्यमीहरुको अर्थतन्त्रमा २२ प्रतिशत योगदान छ । झन्डै २० लाखलाई रोजगारी दिएका छन् । निर्यातमा पनि ४० प्रतिशत हिस्सा छ । यो क्षेत्रमा परेको प्रभावबारे विभिन्न अध्ययन पनि भएका छन् । सबको फरक–फरक भनाइ छ । हाम्रो आँकलनमा अझै ४० प्रतिशत यस्ता उद्यमीलाई कुनै न कुनै प्रकारको सहयोगको खाँचो छ । कतिपय व्यवसाय त पूरै बन्द नै भइसकेका छन् ।

अब धेरै व्यवसाय बन्द नहोऊन् र जेनतेन चलिरहेका उद्योगहरु पनि विस्तार हुन सकोस् भन्नका लागि अझै सहयोग आवश्यक छ । जस्तो कि साना उद्यमलक्षित पुनर्कर्जा सहज रुपमा वितरण हुनुपर्यो । व्यवसाय निरन्तरता कर्जा पाउन कठिन भएको गुनासो आइरहेको छ । त्यो सहज हुनुपर्यो । यस वर्ष साना उद्यमीहरुलाई दिइएको कर छुटलाई निरन्तरता दिइनुपर्नेछ ।

यी र यस्तै विषय समेटेर साना तथा मझौला उद्यम पुनरुत्थान कार्यक्रम आवश्यक छ । जुन हामीले चैत २८ गते सार्वजनिक गर्न लागेको भिजन पेपरमा पनि समेटिएको छ । यसमा हामी सरकारसँग सहकार्य गर्न चाहन्छौँ । सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूलाई हामीले पहिले पनि जानकारी गराइसकेका छौँ । यहाँबाट कार्यान्वयनका लागि जनाउनुभएको प्रतिबद्धताका लागि सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूलाई हार्दिक आभार व्यक्त गर्दछु । यसले हामीलाई उत्साही बनाएको छ ।

भिजन पेपरमा हामीले सन् २०३० सम्ममा एक अर्ब डलरको अर्थतन्त्र पुग्ने आधार, प्राथमिकताका क्षेत्र र इनिसिएटिभ्स पहिचान गरेका छौँ । दोहोरो अंकको आर्थिक वृद्धिमार्पmत अतिरिक्त २२ लाख रोजगारी सिर्जना सकिने हामीले देखेका छौँ । त्यसका लागि तत्काल ४१ वटा इनिसिएसनमा भने काम थाल्नुपर्ने देखिन्छ । मैले माथि भनेको साना, मझौला उद्योगसँगै पर्यटन क्षेत्र पुनरुत्थान कार्यक्रम पनि आवश्यक पर्नेछ । पर्यटन क्षेत्रमा आश्रित उद्यमलाई पनि समस्या छ । व्यवसायमा थप विश्वास सिर्जना गर्न भ्याक्सिनको पहुँच विस्तार र निजी क्षेत्रलाई पनि उपलब्ध गराउने व्यवस्थाका लागि म आग्रह गर्दछु । यी विषय कोभिडपछिको पुनरुत्थानका लागि आवश्यक छन् भन्ने हाम्रो बुझाइ हो ।

सरकारले भ्याक्सिन ल्याउन देखाएको तदारुकता र यसको सहज वितरणका लागि म प्रधानमन्त्रीज्यू र अन्य संलग्न निकायलाई धन्यवाद पनि दिन चाहन्छु । आजसम्मको व्यवस्था उत्कृष्ट थियो । अब निजी क्षेत्रले पनि सहज रुपमा आयात गरी बिक्री–वितरण गर्न सक्ने वातावरण बनाउनुपर्छ । यसमा सरकारले सहजीकरण सुरु पनि गरिसकेकेको छ ।

कोभिडपछिको पुनरुत्थानसँगै १० वटा प्राथमिकताका क्षेत्रहरु पहिचान गरेका छौँ । जसमा नीतिगत सुधार, पूर्वाधार विकास, श्रम व्यवस्थापन, साना उद्यमको प्रवर्द्धनलगायतका विषय छन् । भिजन पेपर हाम्रो आगामी वार्षिक साधारणसभा तथा वाणिज्य दिवसका अवसरमा चैत २८ गते सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेका छौँ । विमोचनका लागि हामीले सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूसमक्ष पत्रमार्फत आग्रह गरिसकेका छौँ । अहिले म पुनः प्रधानमन्त्रीज्यूसमक्ष साधारणसभामा प्रमुख आतिथ्यता ग्रहण गरी भिजन पेपर विमोचन गरिदिन हुन विनम्र अनुरोध गर्दछु । सदा झैँ यहाँको सद्भाव रहने अपेक्षा गरेको छु । आजको यस कार्यक्रममा मलाई पनि बोलाइ दुई शब्द राख्ने अवसर दिनुभएकोमा म हार्दिक आभार व्यक्त गर्दछु । धन्यवाद ।
(शुक्रबार निजी क्षेत्रसँग प्रधानमन्त्रीले गरेको छलफलमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले राखेको मन्तव्य)