site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Prabhu Bank
Agni Group
NIC Asia
Global Ime bank

काठमाडौंमात्र हैन देशका सबैजसो सहरी क्षेत्रमा निर्माण कार्य अत्यन्त तीव्र गतिमा भइरहेको छ । भौतिक निर्माणमा देखिएको व्यापकता अर्थतन्त्र बिस्तार हुँदै गएको लक्षण पनि हो । निर्माणका साथै सेवा व्यवसायको पनि विस्तार भइरहेको छ । फलस्वरूप, दक्षमात्र हैन अर्ध दक्ष र सिकारु कामदारको माग पनि बढ्दो छ । कामको प्रकृति र प्रवृत्तिमा पनि ठूलो परिवर्तन भइरहेको छ । यही परिवर्तनसँगै जोखिमपूर्ण काम पनि बढ्दै गएको छ । तर, कामको प्रकृतिअनुसार जोखिमबाट जोगिने उपाय अपनाउन भने मजदुरमात्र हैन मजदुर संगठन, काममा लगाउने उद्यमीव्यवसायी तथा सरकार सबै पक्ष गैरजिम्मेवार देखिएका छन् । सोमबार काठमाडौंको बसुन्धरामा एउटा बोर्ड राख्ने क्रममा दुई जनाको मृत्यु भएको घटना यही लापरबाहीको दुःखद उदाहरण हो ।  
सोमबार साँझ बसुन्धारास्थित एउटा रेस्टुराँमा बोर्ड राख्ने क्रममा बिजुलीको नाङगो तारमा छोएपछि दुई जनालाई करेन्ट लग्यो । उनीहरुलाई उपचारका लागि अस्पताल लगिएको केही समयमै मृत्यु भएको प्रहरीले बताएको छ । ती कामदारलाई काममा लगाउनेले र उनीहरू स्वयंले पनि कार्यस्थलको सुरक्षामा ध्यान दिनुपथ्र्यो । ज्याला मजुरी गरेर पेट पाल्नेहरूलाई कार्यस्थलको जोखिम टार्न सकिन्छ भन्ने पनि हेक्का हुँदैन । कतिपय अवस्थामा त तिनीहरू जानीजानी जोखिमपूर्ण काममा लाग्छन् । अधिकांश निर्माण कार्यमा मजदुरहरू पर्याप्त सुरक्षा व्यवस्था नमिलाई काममा खटिएको दृश्य सहरमा जताततै देखिन्छ । तर, कार्यस्थलको सुरक्षाका सम्बन्धमा सरकारी निकाय र मजदुर संगठनहरू उदासीन रहने गरेका छन् । बसुन्धरा दुर्घटना यसैको उदाहरण हो ।   
ती मजदुर कुनै संगठनका सदस्य भएको भए सायद अहिले काठमाडौंका सडकमा आक्रोश पोखिने पनि थियो । त्यति बेला सरकारले पनि तिनका कुरा सुन्थ्यो र सहायताको घोषणा गथ्र्यो होला । कतै, ठूलै दबाब नपरीकन कुनै घटना भएकै भरमा नेपालको राज्य संयन्त्र अग्रसर हुँदैन । ती दुई जनाको ज्यान जाने गरी भएको दुर्घटनामा दोषी को हो भन्ने विषयमा प्रहरीले पनि खासै छानबिन नगर्न सक्छ । कारण भवितव्य भनेर फाइल बन्द गर्न सजिलो हुन्छ । तर, तिनलाई त्यस्तो जोखिमपूर्ण काममा लगाउने व्यक्ति, संस्था वा नगरिक प्रतिष्ठान यस दुःखद घटनाको जिम्मेवारीबाट सजिलै उम्कन भने नपाउनुपर्ने हो । काममा लगाउनेले मानवीय विवेक त प्रयोग गर्नुपथ्र्यो । जोखिमको आकलन गरेर सुरक्षाको प्रबन्ध मिलाएपछि मात्र काममा लगाउनुपर्थ्यो ।
नहुनु पर्ने दुःखद घटना भयो । यस घटनाबाट पाठ सिक्नु जरुरी हुन्छ । मजदुरलाई काम लगाउनेले कार्यस्थल सुरक्षाको न्यूनतम प्रबन्ध मिलाउन अनिवार्य गर्नुपर्छ । कार्यस्थल सुरक्षाका सम्बन्धमा भएका नियमहरू प्रभावकारीरूपमा लागु गर्ने र कानुन अभाव भएमा असंगठित क्षेत्रका मजदुरको पनि हित हुने गरी तत्काल व्यवस्था मिलाउने जिम्मेवारी सरकारको हो । सरकारलाई मजदुर संगठनहरूले दबाब दिनुपर्ने हो । तर, नेपालका मजदुर संगठनहरू राजनीतिक दलका भातृ संस्थाका रूपमा मात्र चिनिन्छन् । तिनले सामान्य मजदुरको हितमा पनि काम गर्लान् भनेर कसैले पनि पत्याउँदैनन् । यसैले मजदुर संगठनहरूले पनि मजदुरकै हितका लागि काम गरेर देखाउनु आवश्यक छ । विशेषगरी असंगठित क्षेत्रका कामदारको अवस्था निकै जोखिमपूर्ण र दयनीय छ । बसुन्धरा घटनामा मृत्यु भएका मजदुरको परिवारलाई उचित क्षतिपूर्ति दिलाउन मजदुर संगठनहरू अगााडि आउनुपर्छ । असंगठित क्षेत्रका मजदुरको पनि जीवन बिमा गर्न सकिएमा र लापरबाही गर्नेले सजाय भोग्नैपर्ने अवस्था उत्पन्न गर्न सकेमा यस्तो दुःखद घटना मजदुरको नियति बन्ने थिएन । नत्र, अधिनायकवादी शासनविरुद्ध सबैभन्दा पहिले विद्रोहको झन्डा उचाल्ने गौरवपूर्ण इतिहास भएको नेपालको मजदुर आन्दोलन प्रायः पार्टीहरूको जुलुसमा संख्या बढाउन, लेवी उठाउन र कुनै उद्यमीव्यापारीको सेखी झार्नु परेमा हड्ताल गराउने संगठनका रूपमा सीमित हुनेछ । त्यस अवस्थामा मजदुर संगठनहरूकै औचित्य पनि समाप्त हुनेछ ।
 
 

 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: बुधबार, असार २१, २०७४  १८:०१
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
cg detailcg detail
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC