काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्षमा दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्यवृद्धि अकासिँदा पनि गैरखाद्य तथा सेवा क्षेत्रको मूल्यवृद्धि न्यून हुँदा केही नियन्त्रित देखिएको छ । चालु आर्थिक वर्षको मंसिरमा वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति २.९३ प्रतिशत रहेको तथ्यांक नेपाल राष्ट्र बैंकले प्रकाशित गरेको छ ।

राष्ट्र बैंकले चालु आवको ५ महिना तथ्यांकका आधारमा सार्वजनिक गरेको मुलुकको आर्थिक तथा वित्तीय अवस्थामा प्रतिवेदनमा अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा भन्दा वार्षिक उपभोक्ता मुद्रास्फीति घटेको देखाएको छ । गत आर्थिक वर्षको मंसिरमा वार्षिक उपभोक्ता मुद्रास्फीति ६.५५ प्रतिशत थियो ।

यस अवधिमा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ५.२३ प्रतिशत र गैर-खाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति १.१६ प्रतिशत छ । गैरखाद्य तथा सेवा समूहको तुलनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मूल्यवृद्धि उच्च देखिएको छ । 

मुद्रास्फीतिमा हुने ५६ प्रतिशत भारमध्ये सबैभन्दा ठूलो हिस्सा बत्ती, घरभाडाको हुने र कोभिडको कारण यो वर्ष घरभाडा नबढेकाले पनि गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मूल्यवृद्धि कम देखिएको राष्ट्र बैंक आर्थिक अनुसन्धान विभाग प्रमुख गुणाकर भट्ट बताउँछन् ।

यस्तै शिक्षामा पनि शुल्क नबढेकाले गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मूल्यवृद्धि न्यून भएको उनको दाबी छ । २०७७ मंसिरमा घरभारको वार्षिक मूल्यवृद्धि ०.५१ प्रतिशत र शिक्षाको ३.८५ प्रतिशतले ऋणात्मक छ ।

तर नागरिकका लागि अति आवश्यक दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्यवृद्धि भने उच्च देखिएको छ । गत आवको मंसिरको तुलनामा चालु आवको सोही अवधिमा फलफूल, घिउ तथा तेल, तरकारी र दाल तथा गेडागुडी उपसमूहको मूल्यवृद्धि उच्च देखिएको छ । 

फलफूलको मूल्यवृद्धि  १४.७५ प्रतिशत, घिउ तथा तेलको मूल्यवृद्धि १३.०१ प्रतिशत, तरकारीको मूल्यवृद्धि ११.४४ प्रतिशत र दाल तथा गेडागुडी मूल्यवृद्धि १०.७४ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंक आर्थिक अनुसन्धान विभागको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । 

भुगोलका आधारमा हेर्दा हिमाली क्षेत्रमा मूल्यवृद्धि उच्च देखिएको छ । मंसिरको  वार्षिक उपभोक्ता मुद्रास्फीति काठमाडौं उपत्यकामा ३.७१ प्रतिशत, तराईमा २.३५ प्रतिशत, पहाडमा ३.९५ प्रतिशत र हिमालमा ४.२२ प्रतिशत छ । २०७६ मंसिरमा यी क्षेत्रहरुमा क्रमशः ७.६० प्रतिशत, ६.६६ प्रतिशत, ५.२७ प्रतिशत र ४.८३ प्रतिशत मुद्रास्फीति थियो ।

उपभोक्ता मुद्रास्फीति मात्रै नभएर थोक मुद्रास्फीति पनि घटेको छ । २०७६ मंसिरमा वार्षिक विन्दुगत थोक मुद्रास्फीति ८.९८ प्रतिशत रहेकामा २०७७ मंसिरमा ७.४६ प्रतिशत कायम भएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । यस अवधिमा मध्यवर्ती वस्तु र पुँजीगत वस्तुको थोक मूल्यवृद्धि क्रमशः १३.३३ प्रतिशत र ३.२६ प्रतिशत छ ।

उपभोग्य वस्तुको थोक मूल्य भने ०.६० प्रतिशतले घटेको छ । यस्तै  निर्माण सामग्रीको थोक मूल्यवृद्धि भने २.६४ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । 

कोभिड १९ ले अर्थतन्त्र प्रभावित हुँदा तलब तथा ज्यालादर सूचकांक पनि घटेको छ । गत आर्थिक वर्षको मंसिरमा वार्षिक तलब तथा ज्यालादर सूचकांक १०.०४ प्रतिशत रहेकामा २०७७ मंसिरमा ०.९९ प्रतिशत मात्रै छ । तर मंसिर महिनाको तलब तथा ज्यालादर सूचकांक भने १.२८ प्रतिशतले बढेको छ ।