बीबीसी । एक वर्ष नियन्त्रणको प्रयास बाबजुद यमन र पूर्वी अफ्रिकी क्षेत्रमा दोस्रो लहरको सलह प्रकोप आउन सक्ने संयुक्त राष्ट्र संघले चेतावनी दिएको छ जसले लाखौँ मानिसको जनजीवन प्रभावित गर्न सक्ने बताइएको छ ।

पूर्वी इथियोपिया, सोमालिया अनि केन्यामा सलह किराका लागि अनुकूल वातावरण सिर्जना भइरहेकाले पनि यी क्षेत्रहरु जोखिममा रहेको राष्ट्र संघले जनाएको छ । यो वर्ष अफ्रिकाले ७० वर्षकै सबैभन्दा खराब सलह अतिक्रमणको सामना गरिसकेको छ ।

संयुक्त राष्ट्र संघको खाद्य तथा कृषि संगठनका किथ क्रेसमन भन्छन्, “केन्याका लागि यो सबैभन्दा चुनौतिमय हुन सक्छ किनकि त्यहाँ सलह प्रकोप जतिबेला पनि भित्रिन सक्छ । र परिणाम स्वरुप अवस्था विगतमा भन्दा खराब हुन सक्छ । किनकी यो स्थलमा किराले कब्जा गर्न सक्ने क्षेत्र ३ लाख ५० हजार वर्ग किलोमिटर भन्दा धेरै छ । ”

यो वर्ष अगस्ट र जनवरीका बीचमा पूर्वी अफ्रिकाभर अरबौँका सङ्ख्यामा किराहरु आएर सम्पूर्ण अन्नबाली नष्ट गरेको थियो । उत्तरी केन्यस्थित खेतमा काम गर्ने गान्जोबा गुयो भन्छन्, “हामीले यस वर्ष सलहका कारण खेतबालीमा धेरै ठूलो क्षति बेहोर्नुपर्यो, धेरै गाईवस्तुहरु पनि गुमाउनुपर्यो । म एक्लैले मात्र १४ वटा बाख्रा, चारवटा गाई र दुई ऊँट गुमाउनुपर्यो । र फेरिपनि त्यस्तै परिणाम भोग्नुपर्ला भनेर अहिले सबैमा त्रास बढेको छ ।”

देशका एफएओ अधिकारीले बताएअनुसार अहिले मानिसहरु गतवर्षको भन्दा तुलनात्मक रुपमा बढी तयार भएर बसेका छन् । हाल त्यहाँ उच्च सर्तकता अपनाइ निगरानी बढाइ राखिएको छ र विमानबाट किटनासकहरु छर्किने काम पनि निरन्तर भइरहेको बताइएको छ ।

१० वटा देश पर्ने दश लाख एकड बराबरको जमिनमा यस्ता सावधानीका उपाय अपनाइएको छ ।  तर अझै पनि सलह अधिक ठूलो समुहमा एकैपटक आउँदा केही समुदाय धान्न नसक्ने अवस्थामा पुग्ने चिन्ता कायमै छ । विज्ञहरुका अनुसार गत सेप्टेम्बर र नोभेम्बरमा पूर्वी इथियोपिया र मध्य सोमालियामा वर्षायामको समयमा औसतभन्दा बढी पानी परेको हो । जसको अर्थ ती क्षेत्रमा वनस्तपतिहरु उल्लेनीय रुपमा विस्तार हुनेछन् र त्यही स्थल सलहका लागि अति अनुकूल प्रजनन क्षेत्र बन्न पुगेको छ ।

त्यस्तो वातावरणीय अवस्था पाएपछि सलह किराहरु केही महिनामै एउटा किराबाट सयौँ, हजारौँ अनि लाखौँको समुहमा यात्रा गर्न सुरु गनर्छन् । एफएओको र विश्व पर्यावरण संगठनका अनुसार मरुभूमीका सलह अत्यन्तै तीव्र गतिमा बढ्न सक्छन् र एक वर्षमै १ लाख ६० हजार गुणा बढी उत्पति हुन सक्छन् । यो वर्ष सलहका कारण सोमालियामा सबैभन्दा नराम्ररी क्षति पुगेको थियो । पहिले नै खडेरी, गरिबी र खाद्य असुरक्षा रहेका बेला सलहका कारण ८० करोड बराबरको २७ लाख टन अन्न गुमाउनु भनेको धेरै ठूलो चिन्ताको विषय हुनेछ ।