सत्तारूढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)को किचलो साम्य भएको छैन । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’बीच दूरी बढेपछि पूर्वमाओवादी केन्द्रका केही नेता र पूर्वएमालेका पनि केही नेता दुईजना अध्यक्ष मिलाउने कोसिसमा छन् । तथापि दुईजनाबीच संवाद हुन सकेको छैन । बुधबार संवाद हुने भनिए पनि सम्भावना नरहेको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाले जानकारी दिएका छन् ।

तर, सचिवालयका अरू नेताहरूको दुईजना बसेर संवाद–सहमतिलाई पार्टीको निष्कर्ष मान्न नसकिने बताउँदै आएका छन् । उनीहरूले बैठककै माग गरिरहेका छन् । दुईजना अध्यक्षको समझदारीमा पार्टी चल्न नसक्ने र समस्याको समाधान पनि ननिस्कने भन्दै पार्टी कमिटीमै छलफलको माग गरेका छन् ।

नेकपाको पछिल्लो विवाद र समाधानमा केन्द्रित रहेर वरिष्ठ नेता झलनाथ खनालसँग बाह्रखरीले गरेको सङ्क्षिप्त कुराकानी :–

नेकपाको विवादमा सचिवालयका धेरै नेताहरूको आवाज सुनिएको छैन, दुई अध्यक्षबीच कुरा नमिलेकाले समस्या देखिएको हो, समग्र पार्टीको अन्तरविरोध होइन भन्ने यहाँहरूको मत हो ?

पत्रपत्रिकामा पार्टीका अन्तरविरोध छारस्ट तुल्याएर, नेताहरूबीच दन्त बझान गरेर केही हुनेवाला छैन । पार्टी नीति र विधिमा चल्छ भने तीनका नेता कार्यकर्ताहरू पनि त्यहीअनुसार चल्नुपर्छ । पार्टी बैठकहरूले जे निर्णय गर्छन्, त्यही निर्णयअनुसार अगाडि बढ्नुको विकल्प छैन । पार्टी कमिटीको बैठक यो बीचमा हुन सकेको छैन । चाँडोभन्दा चाँडो बैठक बस्नुपर्छ । सतहमा अहिले पनि जति पनि अन्तरविरोध देखिएको छ, तिनको समाधान खोज्नुपर्छ ।

बैठककै निष्कर्ष कार्यान्वयन भएन भन्ने यहाँहरूको गुनासो छ, फेरि बैठकको के जरुरत ?

पार्टी कमिटीले गरेका निर्णय कार्यान्वयन गर्नुको कुनै विकल्प छैन । निर्णय कार्यान्वयन गर्न नसक्ने हो भने पार्टीका कुनै पदमा रहन योग्य हुन सकिँदैन ।

तपाईं पनि सचिवालय सदस्य हो । नीति अध्ययन प्रतिष्ठानको प्रमुख पनि । निर्णय कार्यान्वयन गराउने दायित्व यहाँको पनि हो । प्रष्ट भनिदिनुस् न को–को पार्टी कमिटीका निर्णय कार्यान्वयनमा बाधक भए ?

अहिलेसम्म जे निर्णय भएका छन्, प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नै निर्णय कार्यान्वयन गर्नु भएन । बैठकले पटकपटक निर्देशन दिएको छ, उहाँबाट त्यसको पालना भएको छैन ।

उहाँले त बैठककै निर्देशनअनुसार सरकार सञ्चालन गरेको बताइरहनुभएको छ, पार्टी सञ्चालनमा बढ्ता भूमिका त अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डकै छ नि !

पार्टीको नीति, निर्देशनअुनसार सरकार सञ्चालन भएको भए समस्या आउने नै थिएन । पार्टीको मार्ग निर्देशन एकातिर सरकार, अर्कोतिर भयो, त्यसैले समस्या सिर्जना भएको हो । तर, यी विषय पार्टीका एजेन्डा बन्नुपर्छ । बहुआयामिक छलफल गर्नुपर्छ । तब मात्रै निकास निस्कन्छ ।

कतिपय नेताहरूको चाहना दुईजना अध्यक्ष मिलुन् भन्ने छ । उहाँहरूबीच समस्या सिर्जना भएकाले उहाँहरू मिल्नेबित्तिकै समाधान निक्लन्छ भन्ने तर्क पनि गरिरहनुभएको छ, दुईजना अध्यक्षबीचको समझदारीले अहिलेका अन्तरविरोध हल होलान् त ?

दुईजना अध्यक्षको छलफल र सहमति पार्टीको सहमति बन्ने अवस्थाको अन्त्य भइसक्यो । अब त्यो कल्पना नगरौं ।

दुईजना अध्यक्षले छलफल गर्न सक्छन् । कतिपय विषय ल्याउन सक्छन् । तर, निर्णय पार्टीले गर्ने हो । दुईजना अध्यक्षको सोचका आधारमा पार्टी किमार्थ चल्न सक्दैन ।

अहिले प्रयत्न त त्यही भइरहेको छ ?

त्यही कारणले त पार्टी विधिभन्दा बाहिर गइरहेको छ । पार्टी विधि, नीतिमा पो चल्नुपर्छ । दुईजना अथवा तीनजना व्यक्तिको सहमति, इच्छाको आधारमा चल्दैन ।

यस्तै अन्तरविरोध रहिरहे, देखिइरहे चैतमा नेकपाको महाधिवेशन होला त ?

अन्तरविरोधको विधिसम्मत हल गर्न पनि एकता महाधिवेशन अनिवार्य छ । तोकिएकै समयमा हुनुपर्छ । हामीले एकता गरेका छौं, पार्टीको नयाँ कार्यदिशा, नीति, सिद्धान्त, पद्धति, विधान आएको छ, ती सबै कुरालाई अनुमोदन गरेर पार्टीलाई वैधता दिन पनि महाधिवेशन अत्यावश्यक छ । महाधिवेशन गर्ने भनेर कार्ययोजना बनाइसकेपछि तलतल विचारहरू बहस छलफल हुन्छ । त्यसको निचोडले हामीलाई अगाडि बढ्न पनि मद्यत पुर्‍याउँछ ।

नेकपाले एकवर्षदेखि सरकारको कामको समीक्षा गर्न सकेको छैन, यत्रो कोभिडको कहर पनि बैठकको कार्यसूचीमा परेका छैनन्, आवश्यकता नभएको कि, कमिटीले उपेक्षा गरेको ?

महाधिवेशनकै सन्दर्भमा सरकारको कामको समीक्षा पनि हुन्छ । पार्टी कामको समीक्षा हुन्छ ।

तपाईंलेचाहिँ सरकारको कामलाई कसरी मूल्याङ्न गर्नुभएको छ ?

सरकार पार्टीको कार्यदिशा, नीति, सिद्धान्त, आम पार्टीको इच्छा, आकाङ्क्षाअनुसार चल्न सकिरहेको छैन ।