काठमाडौं । आजदेखि अनिवार्य क्लिनफिड लागु भएको छ । नेपालमा प्रसारण हुने विदेशी च्यानलमा विदेशी विज्ञापन प्रसारण गर्न नपाइने कानुनी व्यवस्थाको कार्यान्वयन भएको हो ।

सरकारले शुक्रबार राति १२ बजेदेखि विदेशी टेलिभिजन च्यानलहरु विज्ञापनरहित (क्लिनफिड) प्रसारण गर्नुपर्ने नियम लागु गरेको हो । यससँगै मध्यरातबाट स्थानीय भाषामा विज्ञापन नबनेसम्म नेपालमा प्रसारण हुने विदेशी च्यानलले विज्ञापन प्रसारण गर्न पाउने छैनन् ।

सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयले क्लिनफिड लागु गर्न केबल तथा सेटेलाइट अपरेटरहरुलाई निर्देशनसमेत दिइसकेको छ । सरकारको सोही निर्देशनका कारण केबल तथा सेटेलाइट अपरेटहरुले सरकारले क्लिनफिड लागु गर्न लागेको हुनाले केही विदेशी च्यानल प्रसारण नहुने जानकारी आफ्ना ग्राहकलाई गरिसकेका छन् ।

सुबिसु केवलले आफ्ना ग्राहकलाई सूचित गर्दै भनेको छ, “सरकारले कात्तिक ७ गते राती १२ बजे पश्चात क्लिनफिड नीति लागु गर्न लागेको हुनाले केही विदेशी च्यानलहरु प्रसारण गर्न असमर्थ छौं । हाललाई १६० च्यानलहरु उपलब्ध रहनेछन् ।”

डिशहोमले पनि सूचना सार्वजनिक गर्दै भनेको छ, “यही कात्तिक ७ गतेदेखि नेपाल सरकारले अनिवार्य रुपमा क्लिनफिड नीति लागु गरेको र विदेशी ब्रोडकास्टरहरुले क्लिनफिड च्यानलहरु उपलब्ध गराउन नसकेको कारणले यो च्यानल क्लिनफिडमा उपलब्ध नहुन्जेलसम्मका लागि केही दिन अवरुद्ध हुन सक्ने” भनेको छ ।

डिशहोमका प्रबन्ध निर्देशक सुदीप आचार्यका अनुसार हालसम्म भारतीय टेलिभिजन नेटवर्क ‘जी’ को प्याकेजअन्तर्गत  च्यानलहरु मात्र विज्ञापनरहित कन्टेन्टमा आएका छन् । उनले ‘सोनी’को प्याकेजअन्तर्गतका च्यानल पनि विज्ञापनरहित आउन खोजिरहेको तर आउन नसकिरहेको बताए ।

स्पोर्टस् च्यानलहरु प्रसारण भएका छैनन् । ’स्टार’ को प्याकेजअन्तर्गतका कुनै पनि च्यानल नेपालमा विज्ञापनरहित भएर आएका छैनन् । स्टार स्पोर्टस्, स्टार स्पोर्ट सेलेक्टलगायत च्यानलसमेत प्रसारण नहुने भएपछि नेपाली दर्शकहरुले इंग्लिस प्रिमियर लिग, इन्डियन प्रिमियर लिग (आईपीएल) लगायत फुटबल तथा क्रिकेटका चर्चित लिगहरु पाएका छैनन् । सीएनएन प्रसारण भए पनि बीबीसी भने प्रसारण भएको छैन ।

क्लिनफिड कडाइका साथ लागु गर्दै पालना नगर्नेलाई कारबाही गर्ने चेतावनी मन्त्रालयले दिएको थियो । नेपालमा प्रसारण हुने अधिकांश विदेशी च्यानलहरुको स्वामित्व भारतीय टेलिभिजन नेटवर्क कम्पनीहरुसँग छ । तर नेपालमा प्रसारण हुने सीमित विदेशी च्यानलहरु मात्र क्लिनफिडमा उपलब्ध रहेको व्यवसायीले बताएका छन् ।

अब महँगो हुनेछ टीभी
भारतीय टेलिभिजन प्रसारण संस्थाहरुबाट विज्ञापनरहित च्यानलहरु खरिद गर्दा तिनै च्यानलको शुल्क अहिलेको भन्दा महँगो तिर्नुपर्ने व्यवसायीले बताएका छन् । डिशहोमका प्रबन्ध निर्देशक आचार्यले क्लिनफिड लागु भए पनि उपभोक्ताका लागि टेलिभिजन हेराई महँगो पर्ने बताए । उनीहरुले विज्ञापन पनि प्रसारण गर्दा सस्तो प्याकेज दिएका थिए । अब विज्ञापन प्रसारण गर्न नपाएपछि प्याकेज महँगो पर्ने उनले बताए ।

विज्ञापन (नियमन गर्ने) ऐन, २०७६ को दफा ६ (१) अनुसार नेपालमा प्रसारण हुने विदेशी टेलिभिजन च्यानलहरुले विज्ञापनरहित (क्लिनफिड) प्रसारण गर्नुपर्ने र ऐन प्रारम्भ हुँदाको बखतमा विदेशी च्यानलसँग डाउनलिङ्‍क गरी प्रसारण गर्ने सम्झौता गरिसकेका संस्थाहरुले ऐन प्रारम्भ भएको मितिले १ वर्षभित्र अर्थात २०७७ कात्तिक ७ गतेभित्र विज्ञापनरहित प्रसारण गर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ । सोही व्यवस्था अनुसार आजदेखि नेपालमा प्रसारण हुने कुनै पनि विदेशी च्यानलमा विज्ञापन प्रसारण गर्न पाइनेछैन ।

यो ऐनले डबिङ गरिएका विज्ञापन पनि प्रसारण गर्न नपाइने भने पनि डबिङ गरिएका विज्ञापन नेपाली टेलिभिजन च्यानलहरुमा प्रसारण भइरहेको टेलिभिजन अपरेटरहरुले गुनासो गरेका छन् ।