काठमाडौं । अहिलेसम्मको तथ्यांकअनुसार विश्वमा ७ लाख ४८ हजार ४४० जना व्यक्तिलाई कोरोना संक्रमण भएको छ । जसमध्ये ३७ हजार ७ सय ८१ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । १ लाख ६५ हजार ३ सय ८७ जना पूर्ण निको भएर घर फर्किएका छन् ।

बाँकी ५ लाख ५१ हजार ७ सय ८० जनामा कोभिड १९ पोजिटिभ देखिए पनि सामान्य लक्षण मात्र देखिएको छ । २९ हजार ४ सय ९२ जना अर्थात् ५ प्रतिशत मात्र गम्भीर अवस्थामा छन् । यो तथ्यांक केलाउँदा हामीहरु त्यति धेरै चिन्तित हुनु आवश्यक छैन ।

चीन सरकारले बुहानमा कोरोना संक्रमित बिरामीलाई अलग्गै अस्पतालमा राखेर Favilavir, Remdesivir लगायतका दर्जनौं एन्टी भाइरल औषधि, बाथमा प्रयोग हुने Hydrochloroquine र एन्टिबायोटिक azithromycin को कम्बिनेसन व्यापक रूपमा प्रयोग गरेको थियो । यसबाट अपेक्षित परिणाम नमिले पनि केहि व्यक्तिमा उपयोगी पाइएको थियो । ती मध्ये Lopinavir, Retenovir तथा Oseltamivir + Chloroquine धेरै प्रभावकारी देखिएका छन् ।

युरोपियन देशहरूले अहिले धमाधम Hydrochloroquine र azithromycin प्रयोग गरिरहेका छन् । यी औषधि भारतले पनि प्रयोग गरिरहेको छ । त्यस्तै अमेरिकाले Hydrochloroquine , azithromycin र Zinc को प्रयोग गरिरहेको छ ।  त्यस्तै मलेरियामा पहिले प्रयोग गरिने Chloroquine पनि ती राष्ट्रहरूमा व्यापक रूपमा प्रयोग भइरहेको छ । कतिपय राष्ट्रले नाम्ले जुका तथा फित्ते जुकामा प्रयोग गरिने Niclosemide पनि प्रयोग गरिरहेका छन् । 

WHO, CDC तथा FDA ले यी औषधिको प्रयोगमा लगाएको प्रतिबन्ध नखोले पनि आपतकालीन अवस्थामा धेरै राष्ट्रहरूले आफैं यी औषधि प्रयोग गरिरहेका छन् । केही गरि Hydrochloroquine तथा Chloroquine को धेरै साइड इफेक्ट भए पनि हानिभन्दा फाइदा बढी भएको चिकित्साको सिफारिसमा प्रयोग गर्न सकिने भन्ने औषधि विज्ञानको लुप होलको आधारमा यी औषधिहरू प्रयोग गरिएको छ । 

मलेरिया तथा बाथमा प्रयोग गर्ने औषधि एन्टी भाइरल मेडिसिन होइनन् । तर ती औषधिको छ दिन प्रयोग गर्दा हाम्रो शरीरको कोषमा कोरोना भाइरसको वृद्धि रोकिने भन्ने प्रयोगकर्ताहरूको दावी छ । यी औषधिको आँखा, मुटुलगायत अंगमा नकारात्मक असर भएकोले आफैं किनेर खानु घातक हुन्छ । भर्ना भएका कोभिड १९ का बिरामीलाई चिकित्सकको निगरानीमा चलाउनु पर्छ । नेपाल सरकारले पनि यी औषधिको न्युनतम मात्रा बनाउन लगाएर तयारी अवस्थामा बस्नुपर्दछ ।

त्यस्तै जेष्ठ नागरिक, दीर्घ औषधिसेवी तथा अन्य जोखिम बर्गलाई इम्युनिटी पावर बढाउनको लागि Vitamin C, E, B6, B12, Zinc को प्रयोग गरेर संक्रमणको गम्भीरता न्यून गर्ने विश्वव्यापी अभ्यास रहेको छ । यो बाहेक देशअनुसार उपलब्ध रातो च्याउ, जिन्सेन, जिंको बाइलोबा, गुडुची, अमला, यार्सागुम्बा, लसुन, च्याउ, ब्लु बेरी, अदुवा, बेसार, ब्रोकाउली, ग्रिन टि लगायतलाई प्रयोग गरिएको छ ।

औषधि तथा खोप बारे जे जस्ता हल्ला आए पनि ल्याब, गिनिपिग / मुसा, खरायो / बाँदर हुँदै मान्छेमा परीक्षण गरेर मात्र बजारमा आउने प्रक्रिया पूरा हुन घटीमा १ वर्षदेखि २ वर्षसम्म लाग्छ । त्यो बेलासम्म कोरोनाको प्रकोप पनि हटेर जानेछ । भाइरल रोगको एउटा राम्रो पक्ष के हुन्छ भने लामो समय भाइरस वातावरणमा रह्यो भने हाम्रो शरीरले उक्त भाइरस विरूद्ध लड्ने प्रणाली आफैं विकास गर्दछ । कोरोना संक्रमण तीव्र रूपमा फैलिने भएकोले घरमै सुरक्षित तरिकाले बस्नुको विकल्प छैन ।

(चिकित्सक पाण्डे जनस्वास्थ्य विज्ञ हुन्)