चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको छाता संगठन नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्सको वार्षिक साधारण सभा यही फागुन १० गते हुँदैछ ।
साधारण सभाले दुईवर्षे कार्यकालका लागि नयाँ नेतृत्व पनि निर्वाचित गर्दैछ । १६ सय बढी सदस्यहरुले आगामी नेतृत्व चयन गर्नेछन् ।
आगामी नेतृत्वका लागि हालका उपाध्यक्ष दीपक पाण्डेले उमेदवारी दर्ता गराएका छन् । प्यानलसहित उमेवादवारी दिएका पाण्डेसँग उनका एजेण्डा, चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको आर्थिक पारदर्शितामा भूमिकालगायतका विषयमा बाह्रखरीका हिमाल पौडेलले गरेको कुराकानी :
अध्यक्षमा तपाईँको उमेदवारी के का लागि ? एजेन्डा के छन् ?
चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु देशको आर्थिक क्षेत्रका विज्ञ मानिन्छन् ।
उनीहरु ट्याक्स, एकाउन्ट, अडिटिङलगायतका विषयमा एकीकृत विज्ञको रुपमा अगाडि आएका छन् ।
एउटा विषयमा मात्रै होइन धेरै विषयका विज्ञ हुन् ।
उनीहरुले निजी संस्थाहरुमा आफ्नो प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गरिरहेकै छन् ।
नेपाल राष्ट्र बैंकमा उनीहरुको राम्रो भूमिका छ ।
अहिले नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष, लगानी बोर्डका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतसहित अन्य धेरै बैंक तथा वित्तीय संस्थाको अध्यक्ष, प्रमुख कार्यकारी अधिकृत चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स छन् ।
यति हुँदै गर्दा पनि राज्यले चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्सलाई जुन स्थानमा राख्नुपर्ने थियो, जुन भूमिकामा रहनुपर्ने थियो त्यो भूमिकामा नरहेको हामीले महसुस गरेका छौं ।
बजेट निर्माणमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्सको भूमिका खै ? राज्यले आज समृद्धिको नारा लगाइरहेको छ ।
यदी समृद्ध नेपाल खुसी नेपालीको अभियान नारामा मात्रै सीमित नबनाउने हो भने विकास निर्माणमा बजेट विनियोजन कहाँ गर्ने, सरकारी खर्च कत्ति प्रभावकारी भए, गरिएका खर्च मितव्ययी र पारदर्शी भए कि भएनन् ? अर्थात् सुशासन के रह्यो भन्ने विषयमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्सको प्रत्यक्ष भूमिका चाहिँदो हो ।
चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स अडिटर मात्रै होइनन् । यिनीहरुले नीति निर्माणमा राज्यलाई महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्न सक्छन् ।
त्यसैले अब राज्यको समृद्धिको सवालमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टको भूमिका अग्रणी हुनुपर्दछ ।
र, चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्लाई अग्रणी भूमिकामा राख्नुपर्छ भन्ने नै मेरो मुल मुद्दा हो ।
हामी करका विज्ञ मानिन्छौं । तर आज पनि हाम्रो भूमिका करका नीति बनाउनेमा छैन ।
करको व्याख्या गर्नेमा मात्रै छ । आज पनि आन्तरिक राजस्व विभागमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट छैनन्, जबकी हुनुपर्ने थियो ।
करमा मुद्दामा कमसेकम चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्ले बोल्न पाउनुपर्ने थियो, किनभने हामी त्यसका विज्ञ हौं ।
एक तिहाई हाम्रा विज्ञ कर्पोरेट कानुनमा हुन्छन् । तर कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालयमा हाम्रो भूमिका देखिँदैन ।
उद्योग विभागमा हाम्रो भूमिका देखिँदैन । अर्थ मन्त्रालयमा हाम्रो जुन भूमिका हुनुपर्ने हो, त्यो भूमिका देखिँदैन ।
राज्य संघीय संरचनामा गएको छ । स्थानीय सरकार छ । त्यहाँ अर्बौंको बजेट गएको छ ।
स्थानीय जनप्रतिनिधिले खर्च गरेका छन् । त्यो खर्च कसरी भइरहेको छ ? त्यो भएको खर्च सही हुन् कि गलत, कसैले त भन्नुपर्ला नि ? खर्च गरेअनुसार काम भए–नभएको अडिट गर्नुपर्ने होला नि ! हो, यी सबैमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको अहम भूमिका रहन्छ ।
र, राज्यले आफ्नो समृद्धिको नारामा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टलाई महत्वपूर्ण भूमिका दिनुपर्छ भन्ने नै मेरो मुल मुद्दा हो ।
अर्को, नयाँ चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु जो भारतबाट वा नेपालमै पास भएर आएका छन्, उनीहरुलाई क्याम्पस प्लेसमेन्ट गर्ने संस्थाको रुपमा संघलाई विकास गर्न सकियो भने चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुले ‘रेजुम’ बोकेर संघ संस्थामा जान पर्दैन ।
उद्योगीहरु, संघ, संस्थाका अध्यक्ष, प्रमुख कार्यकारीहरु, कर्पोरेट ग्रुपहरुले त्यहीँ आएर अन्तर्वार्ता लिइदिनुभयो भने त्यो संघ रिर्सोस सेन्टर पनि हुन्छ । संघलाई रिर्सोस सेन्टरको रुपमा विकास गर्नको लागि पनि मेरो उमेदवारी हो ।
तपाईँले भनेअनुसार यति ठूलो भूमिकामा हुनुपर्ने तपाईँहरु (चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु) लाई सरकारले किन भूमिका दिइरहेको छैन त ?
मुल कुरा के लाग्छ भने राज्यले भूमिका नदिएकै भन्दा पनि राज्यलाई हामीले त्यसरी कहिल्यै पनि ‘एड्भोकेसी’ नै गरेनौं ।
आज पनि आम बुझाइ के छ भने चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु भनेका अडिट गर्ने मात्र हुन् ।
हामी अडिटर हौं, तर अडिट गर्ने मात्रै होइनौं । आज राज्यको बुझाई पनि यिनीहरुले हिसाब–किताब मिलाउने, र अडिट गर्ने मात्रै हुन् भन्ने छ ।
त्यो बुझाइमा ‘ट्रान्सफर्मेसन’ गर्न जरुरी छ । त्यो भनेको के हो भने देशसँग जोडिएका ठूला–ठूला आर्थिक एजेन्डा आउँछन्, ती एजेन्डामा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको भूमिका अग्रणी हुनुपर्ने थियो ।
कुनै पनि अर्थसँग सम्बन्धि मुद्दामा हामी बोल्न पर्दथ्यो । तर, हामी चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुले नेपाल सरकार, कर्मचारीतन्त्रसँग र मिडिया जगतसँग पनि सम्बन्ध स्थापित गर्ने धेरै प्रयत्न गरेनौं । त्यसले गर्दा अबको प्रयत्न हामी चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु एकाउन्टेन्ट मात्रै होइनौं है भन्ने बुझाउनुपर्ने छ ।
संस्थामा कसरी सुशासन कायम गराउने ? तपाईँको संस्थालाई कसरी स्वचालित रुपमा चल्ने बनाउने भन्ने विषयका पनि हामी विज्ञ हौं ।
हामी ‘कम्प्लायन्स इन्स्टक्टर’को भूमिकामा मात्र नरहेर संस्थालाई वास्तविक रुपमा ‘भ्यालु एडिसन’ दिने संस्थामा पनि हामी प्रभावकारी छौं भनेर राज्यसँग छलफल गर्न जरुरी छ ।
हामीले हाम्रो भूमिकाको बारेमा राजनीतिज्ञ, कर्मचारीतन्त्र, निजी क्षेत्रलाई पनि बुझाउन जरुरी छ ।
नेपाल बार एसोसिएसन, नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ, नेपाल चेम्बर अफ कमर्स, नेपाल उद्योग परिसंघलगायत संघ, संस्थासँग पनि नजिक रहेर काम गर्नुपर्ने छ ।
त्यसका लागि उनीहरुसँग छलफल, सहमति गर्न जरुरी छ ।
चार्टर्ड एकाउन्टेन्टको विज्ञता, क्षमता अरु कर्पोरेट संस्थाहरुले, कर्मचारीतन्त्रले, सरकारले नै फाइदा लिन सक्छ । यसमा सबैलाई घच्घच्याएर अगाडि बढ्नुपर्ने आवश्यकता देखेको छु ।
आर्थिक पारदर्शिताको विषयमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ । तर, यसमा तपाईँहरु चुकिरहेको गुनासो सरकारी निकायहरुको छ नि । यसमा तपाईँको भनाइ के हो ?
चार्टर्ड एकाउन्टेन्टको भूमिकालाई जसरी हामीले बुझाउनुपर्ने हो, त्यसैगरी हामीले बुझाउन सकेनौं वा राज्यले बुझेन ।
कतिपयको बुझाइ के हुन्छ भने चार्टर्ड एकाउन्टेन्टले कुनै पनि संस्थामा अडिट गरिसकेपछि त्यो शतप्रतिशत त्रुटीरहित छ, त्यसमा केही गल्ती हुँदैन भन्ने खालको बुझाइ रहन्छ । यो बुझाइ आम जनता, कर्मचारीतन्त्र र सरकारमा पनि रहेको बेला बखतमा पाएका छौं । त्यो होइन ।
हामीले अडिटिङ गर्ने वा हस्ताक्षर गर्ने भनेको के हो भने हामीसँग भएका अडिटिङ मापदण्डहरु, हामीसँग भएका एनएफआरएस एकाउन्टेन्स् मापदन्डहरु र देशले दिएको कानुनका आधारमा ‘स्याम्पिलिङ बेसिस’मा अडिटिङ गर्ने हो ।
र, त्यो अडिटिङ गर्ने भनेको हामीलाई सिकाइएको प्रक्रियाअन्तर्गत रहेर हामीले काम गर्यौं कि गरेनौं भन्ने कुरा महत्वपूर्ण हुन्छ । तर, राज्यले हाम्रो भूमिकालाई कहिलेकाँही ‘ओभर एम्फासाइस’, कहिलेकाँही ‘अन्डर एम्फासाइस’ गरेर बुझिदिँदा हामीप्रति हेर्ने नजर फरक पर्न जान्छ ।
यदाकदा कुनै पनि अडिटरले गल्ती नै गरेन त म भन्दिन । कहिलेकाहिँ गल्ती भएका होलान् ।
गल्ती गरेकाहरुलाई संस्थाले कारबाही पनि गर्ने गरेको छ । यो बुझाइ किन पनि भएको हो भने हामी र हामीसँग जोडिएका ‘स्टेक होल्डर’ हरुकाबीचमा जुन तहमा हाम्रो भूमिकालाई बुझिनुपर्ने थियो त्यो सही अर्थमा नबुझिदा ‘मिस अन्डरस्याट्यान्डिङ’ हुने गरेको हो ।
मलाई लाग्छ, यसैलाई बहसको विषयवस्तु बनाएर हामीले हाम्रो भूमिकालाई स्पष्ट गराउन सक्यौं भने यो समस्या हटेर जान्छ ।
नेपालमा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु चुनौती के हो ?
हामी चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु राज्यको विकाससँग जोडिने हो । राज्यको विकाससँग हाम्रो प्रत्यक्ष भूमिका हुने गर्दछ । जति धेरै संघ, संस्था खुल्छन्, जति धेरै विकासका कार्यहरु अगाडि बढ्छन् त्यति नै धेरै चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको भूमिका बढ्दै जान्छ ।
जब राज्यले विकासको गति त्यो क्रममा लिँदैन, त्यसपछि हामी पनि जुन प्रभावकारी भूमिकामा हुनुपर्ने थियो, त्यो तहको प्रभावकारी भूमिकामा रहन सक्दैनौं ।
पछिल्लो समयमा हाम्रो क्यापिटल मार्केट, फाइनान्सियल मार्केटले फड्को मार्न सकेको छैन, त्यसले चार्टर्ड एकाउन्टेन्टको भूमिका पनि खुम्चन थाल्यो ।
हामी खुम्चिँदा जुन तहमा प्रभावकारी हुनुपर्ने थियो, त्यति हुन सकेनौं ।
राज्यले पनि हामीलाई जसरी सँगै लिएर विकास मुद्दामा अगाडि बढाउनु पर्दथ्यो त्यो पाएनौं । यसमा दुबैलाई घाटा हुने भयो ।
सबैभन्दा ठुलो चुनौती मैले देखेको के हो भने राज्यले सपनाहरु देखिरहेको छ ।
समृद्ध नेपाल सुखी नेपालको कुरा गरिरहेको छ । सपना देखेको देख्यै छ, अगाडि बढेको बढ्यै गर्नुपर्छ भनेको छ ।
हामी हिजो सिद्धान्त पढ्ने बाहेक तीन वर्षसम्म प्राक्टिकल गरेका हुन्छौं । हामी एक्सपोज भएका मान्छे हौं, तर यसलाई बुझाउन नसक्नु मूल कारण हो ।
अर्को, समस्या के पनि लागि रहेको छ भने चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट कि जागिरमा हुन्छन्, किन प्राक्टिसमा ।
अब आफ्नो दायरा नबढाउने हो भने र अडिटिङ पेशालाई मात्रै अगाडि बढाउने हो भने संस्था अगाडि बढ्न सक्दैन ।
चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु त बढ्दै आए । यसले नयाँ चार्टर्ड एकाउन्टेन्टले भूमिका कम पाउने भए, यो चुनौती छ । अर्को, चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको संख्या बढ्दै गए तर बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरु बढेका छैनन् ।
अब एउटै संस्थामा चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु धेरै हुन थाले । यसले उनीहरुको पोजिसन पनि कम हुँदै जाने भयो ।
अब हाम्रा सदस्यहरुलाई चुनौती के छ भने अब हाम्रो क्षेत्रको दायरालाई बढाएर लैजानु पर्छ ।
अब हामीले राज्यका सबै निकायसँग भूमिका बढाउनुपर्छ, यो नै चुनौती हो ।
मेरो प्रतिबद्धता के पनि हो भने यसलाई महसुस गर्ने गरी, राज्यले महसुस गर्ने गरी अरु दशौं हजार चार्टर्ड एकाउण्टेण्टहरु विकासका मुद्दासँग, विकासको गतिसँग प्रत्यक्ष सहभागी बनाउने हो ।
नीति निर्माण तहमा, नियामक निकायमा प्रत्यक्ष सहभागी हुने बित्तिकै हामी धेरै चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरु राज्यका निकायमा फैलिन्छौं र राज्यको विकास गतिमा पनि प्रत्यक्ष भूमिका निर्वाह गर्न सक्छौं ।
निर्वाचित भएर आएलगत्तै तपाईँले कुन–कुन कामलाई प्राथमिकतामा राख्नुहुन्छ ?
पहिलो काम सरकारसँग सहकार्य गर्ने र चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट पेशालाई ब्रान्डिङ गर्ने गर्दै राज्यका हरेक निकायमा सीएको भूमिकालाई स्थापित गर्ने ।
दोस्रो, संघलाई क्याम्पस प्लेसमेन्टको रुपमा विकास गर्ने ।
तेस्रो, राज्य संघीय संरचनामा गइसकेकाले सीए संस्थालाई प्रादेशिक तहमा लैजाने ताकी त्यसले स्थानीय तहमा पनि प्रभाविकारी भूमिका खेल्न सकोस् ।
चौथो, चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुले आफूले अपडेट गरिरहनुपर्ने भएकाले संस्थालाई रिसोर्स सियरिङ प्लाटफर्मको रुपमा विकास गर्ने ।
पाँचौँ, जति पनि निजी संघ, संस्थाहरु छन्, उनीहरुसँग सहकार्य गरेर आ–आफ्नो भूमिकाबारे महसुस गराउने ।
प्राक्टिसमा रहेका चार्टर्ड एकाउन्टेन्टहरुको भूमिका विस्तार गर्दै लैजाने ।
सीएलाई पोस्ट ग्राइजुएटकै तहमा स्थापित गराउन पहल गर्ने । यी मुद्दालाई मेरो टिमले अगाडि बढाउँछ ।
तपाईँको प्रतिस्पर्धा हालका अध्यक्षसँगै हुने देखिन्छ । तीव्र प्रतिस्पर्धा होला । संघका सदस्यहरुले तपाईँलाई नै अध्यक्ष किन बनाउने ?
नेतृत्व चलायनमान हुन्छ । संघहरुमा नेतृत्व चलेर जानुपर्छ । एउटा पुस्ताले अर्को पुस्तालाई नेतृत्व दिनुपर्छ । यहि नै नेतृत्वको सकारात्मक पक्ष हो ।
हाम्रो विधानमा अध्यक्षले कुनै काम गर्न बाँकी छ भने निवर्तमान अध्यक्षको रुपमा पनि काम गर्न सक्छ ।
विरासत दिने जुन संस्कार छ, त्यसलाई सहज रुपमा अगाडि बढाउनुपर्छ ।
मलाई लाग्छ म मेरिटमा मन पराउने मान्छे हो । म डेलिभरिमा विश्वास गर्ने मान्छे हो ।
कामै गरेर आफूलाई प्रमाणित गर्नुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ र म त्यही रुपमा अगाडि बढ्छु ।
म स्वस्थ प्रतिस्पर्धामा विश्वास गर्छु र नेतृत्वको नेचुरल प्रोसेसमा अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्छु ।
