site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
विचार
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Ghorahi CementGhorahi Cement
 चिनियाँ सपना अस्वीकार

विद्रोही चिनियाँ कलाकार एई वेइवेइले आवरण चित्र बनाएको आफ्नो व्यंग्य उपन्यास ‘चाइना ड्रिम’को सुरुमै उपन्यासकार मा जिआनले ‘नाइन्टिन एट्टीफोर’ र ‘एनिमल फार्म’का लेखक जर्ज अर्वेलप्रति आभार प्रकट गरेका छन् । उनी भन्छन् अर्वेलले ‘‘सबै पहिल्यै भनिसके ।’’ 

लन्डनमा निर्वासित जीवन बिताइरहेका माका कृतिहरू चीनमा प्रतिवन्धित छन् । उनले पक्कै पनि अर्वेलले वर्णन गरेको अधिनायकहरूले जनताको सोच्ने शक्तिमै प्रहार गरेपछि उत्पन्न हुने सर्वसत्तावादीे शासनको जोखिमको चर्चा गरेका हुन् । अहिले चीनको जिङजियाङ क्षेत्रमा शासनले करिब दस लाख उइगुर मुसलमानहरूलाई ‘पुनः शिक्षा’ शिविरहरूमा पुनर्जन्म दिइरहेको छ ।

माको पुस्तकको विषय कम्युनिस्ट पार्टी अफ चाइना (सीपीसी) हो । मा लेख्छन् यसले ‘‘चिनियाँ जनताको मस्तिष्कलाई नै कैद गरेको छ र शरीरलाई यातना दिएको छ ।’’ विशेषगरी उनले राष्ट्रपति सी जिनपिङको मौलिक नारा ‘चिनियाँ सपना’लाई व्यंग्य गरेका छन् । उपन्यासमा कम्युनिस्ट पार्टीको अधिकारी सीको सपना ‘विश्वव्यापी’ हुनेछ र चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी ‘मानव जगतकै शासक दल’ बन्नेछ भन्ने विश्वास गर्छ । 

Agni Group

परन्तु, ‘चिनियाँ सपना’ले सिंगो मानव जातिलाई आफ्नो जादूमा लठ्याउनुभन्दा पहिले तिब्बत, सिनजियाङ, हङकङ र ताइवानका लगायत चिनियाँ जनताले स्वीकार गर्नुपर्छ । वास्तविकता स्वीकार गर्न भन्ने एउटा अमेरिकी आहान छ – ‘‘ बिउँझ र कफीको वासना सुँघ ।’’ अचेल हङकङका बासिन्दाहरू बिउँझदा चिनियाँ कम्युनिज्मको वास्तविकता टियर ग्यासको गन्धसँगै आउँछ ।

पाँच महिना यता हङकङ उथलपुथलको अवस्थामा छ सुरुमा शान्तिपूर्ण प्रदर्शन बेलाबखत प्रदर्शनकारी र प्रहरी दुवैतर्फबाट हिंसात्मक हुन थालेको छ । पहिले शंकास्पद अपराधीलाई चीन सुम्पन सक्नेगरी कानुन बनाउने हङकङ सरकारको प्रस्तावविरुद्ध प्रदर्शन केन्द्रित थियो । अरू स्वतन्त्र मुलुकहरूले समेत चीनसँग यस्तै सम्झौता गरेकाले यसबाट कुनै समस्या हुँदैन भन्ने तर्कलाई गम्भीरतापूर्वक लिइएन । हङकङ यसै पनि स्वतन्त्र मुलुक त हैन र यस सहरको विशेष अवस्थाको यो आधारभूत पक्ष हो । हङकङका नागरिकहरू सुपुर्दगी कानुनले उनीहरूलाई विधिको शासनको सुरक्षाबाट वञ्चित गर्नेछ भनेर डराए र त्यसको परिणाम चीन सरकारले ‘शत्रु’ ठानेका व्यक्तिहरूको अपहरणलाई वैधता दिनसक्नेछ भन्ने ठाने । 

Global Ime bank

हङकङ सरकार सुरुमा प्रस्तावित कानुनमा पुनर्विचार गर्न अस्वीकार गर्यो  र दिनहरू बित्दै जाँदा घरको चर्को मूल्य र घट्दो आयजस्ता कारणले असन्तुष्टि पनि बढ्दै गयो । चिन सरकारले सीको नेतृत्वमा हङकङमा दबाब बढाउँदै लगेको र सहरको स्वतन्त्रता र स्वायत्ततासम्बनधमा पहिले जनाएको प्रतिबद्धता उल्लंघन गरेको सामान्य तर सही धारणा व्याप्त छ ।  

यसमाथि शासकहरूले प्रदर्शनकारीसँग तिनको भविष्यका सम्बन्धमा वार्ता गर्ने कुनै प्रयास पनि गरेनन् । सन् २०१४ को लोकतन्त्र समर्थक प्रदर्शनमा हङकङमा राजनीतिक बहस र सहमति निषेध गरेर कडा सार्वजनिक निगरानी बढाइयो ।   

मलाई ती केही असल प्रहरी अधिकारी र तिनको परिवारप्रति सहानुभूति छ जस्ले उचित व्यवहार गरे तर सरकारले गर्नुपर्ने असल र उत्तरदायी कर्तव्ये पनि आफैँले पूरा गर्नुपर्ने आवस्थामा पुगे । दुर्भाग्य, केही अधिकृतहरूले भने असल प्रहरीका मान्यताहरू पालना नगरेको कैयौं मानव अधिकार संगठनहरूले अभिलेख राखेका छन् । एकजना विख्यात शल्य चिकित्सकले ‘द ल्यान्सेट’मा मानवीय मूल्यहरूको उल्लंघनको घटनामा एउटा लेख लेखेका छन् । उनको लेखमा आकस्मिक सेवा प्रदान गर्दा कसरी डाक्टर र नर्सहरूलाई हुलदंगाको अभियोग लगाएर पक्रियो भन्ने वर्णन छ । उनीहरूलाई आतंककारी सरह व्यवहार गरियो, हातमा सिक्रीको हतकडीले पछाडि बाँधेर घुँडा टेकेर निहुरिन लगाइयो । 

आश्चर्य हैन दुःखको विषय हो प्रहरी ज्यादतीले यदाकदा हिंसात्मक प्रतिक्रिया निम्त्याउँछ भन्ने बुझ्न सकिन्छ तर समर्थन गर्न सकिँदैन । करिब ५ हजार भन्दा बढी प्रदर्शनकारी गिरफ्तार गरिएका छन् तर एकजना प्रहरी अधिकृतमात्र हटाइएको छ । 

जुनसम्म पनि प्रतिष्ठित पूर्वप्रधान न्यायाधीशलगायत हङकङका धेरै जना प्रदर्शनको कारण, उनीहरूप्रति प्रहरी कारबाही र प्रदर्शनकारीको व्यवहार अध्ययन गर्न छानबिन आयोग गठन गर्न आग्रह गर्दै थिए । बेइजिङको सीको सरकारबाट नियन्त्रित हङकङकी प्रमुख कार्यकारी क्यारी ल्याम र उनको सरकारले यस्तो आयोग गठन गर्न इन्कार गर्यो । यद्यपि, त्यसो गरिएको भए असन्तुष्टि महिनौ पहिले समाप्त हुनसक्थ्यो । 

चीनका नेताहरू र हङकङमा तिनका मुखपात्रहरूले पटकपटक स्थानीय समुदायको मौन बहुमत प्रदर्शनकारीको विरोधमा रहेको दाबी गर्दै प्रदर्शनका पछाडि ‘विदेशी दुष्ट’ तत्त्वको हात भएको बताउँथे । तर, नभेम्बर २४ मा भएको हङकङको जिल्ला परिषद्को निर्वाचनले भने फरक कथा बतायो । 

अहिलेसम्मकै धेरै जनाले मतदाता नामावलीमा नाम लेखाए भने सहरको इतिहासमा सबैभन्दा धेरै मतदान भयो । लोकतन्त्र पक्षधर शक्तिले ४५२ स्थानमा ३४७ स्थान जितेर चुनावमा प्रचण्ड बहुमत ल्याए । स्वतन्त्र उमेदवारले ४५ स्थानमा जिते ती पनि अधिकांश लोकतन्त्र समर्थक थिए । बेइजिङ समर्थकले ६० स्थानमात्र पाए । चुनावभन्दा पहिले हङकङका सबै १८ जिल्लामा बेइजिङ समर्थकहरूको नियन्त्रण थियो । अहिले १७ जिल्ला लोकतन्त्र समर्थक खेमाको नियन्त्रणमा छन् । यसैले स्थानीय अखबारले चुनाव परिणामलाई ‘सुनामी’ लेखे भनेर आश्चर्य मान्नु पर्दैन ।   

हङकङका नागरिकहरू अरूको लहैलहैमा लागे भन्ने चिनियाँ अधिकारीहरूको लाजमर्दो  आरोप मूर्खतापूर्ण छ । अलि कम मौन बहुमतले आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेको छ । हङकङमा ‘चाइना ड्रिम’का ग्राहक खासै धेरै रहेनछन् ।   

केही पर्यवेक्षकहरू चिनियाँ अधिकारीहरूले अब हङकङमा कानुनको शासन अन्त्य गर्ने, स्वतन्त्र न्यायपालिकाको नियन्त्रण गर्ने, विद्रोह र राज्यद्रोहको कानुन लागु गर्ने र सहरका बालबालिकालाई मानसिकरूपमा बहक्याउने (ब्रेन वास गर्ने) उद्देश्य राख्नेछन् भन्ने विश्वास गर्छन् । र, त्यसो हुन पनि सक्छ ः बेइजिङमा नीतिहरू प्रायः अविश्वास, चिन्ता र अज्ञानबाट प्रेरित भएर निर्माण जो गरिन्छ । 

तैपनि, चिनियाँ नेताहरू बुद्धिमान छन् भने तिनले यो बाटो अस्वीकार गर्नेछन् । यसको सट्टा, तिनले हङकङ सरकारलाई नागरिकहरूसँग संवाद सुरु गर्न दिनेछन् र छानबिन आयोगलाई एक प्रकारको सत्य तथा मेलमिलाप निकायका रूपमा प्रयोग गर्नेछन् । 
हङकङका नागरिक स्वतन्त्र समाजमा कानुनको शासनअन्तर्गत रहिरहन चाहन्छन् । उनीहरूको सपना त्यही हो । हालैको निर्वाचनले देखाएको छ उनीहरूमध्ये थोरैमात्र सीतर्फ आकर्षित छन् । 

(हङकङका अन्तिम ब्रिटिस गभर्नर ) 

Copyright: Project Syndicate, 2019.


 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर २२, २०७६  ०९:२९
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
ICACICAC