प्रदीप भारद्वाज नेपनली चलचित्र उद्योगका पूर्णकालीन स्क्रिप्ट राइटर हुन् । करिब डेढ दशकदेखि स्क्रिप्ट लेखनमा सक्रिय उनले सयौंको संख्यामा चलचित्र र टेलिचलचित्रको स्क्रिप्ट लेखेका छन् । उनले लेखेका स्क्रिप्टमा सयौं भाग टेलिचलचित्र प्रशारण भइसकेका छन् भने दुई दर्जनभन्दा माथि चलचित्र बनिसकेका छन् । अझै पनि स्क्रिप्ट लेखेर जीविका चलाउन सकिन्छ र ? भन्ने प्रश्न उठिरहेका बेला प्रदीप लेखेरै जीवन निर्वाह गरिरहेका स्क्रिप्ट राइटर हुन् । ‘पञ्चेबाजा’, ‘झ्यानाकुटी’, ‘चङ्गा चेट’, ‘देवरबाबु’, ‘छोडी गए पाप लाग्ला’, ‘आई एम सरी’, ‘कृ’, ‘कुशुमे रुमाल–२’, ‘जङ्गली मान्छे’ लगायत चलचित्रको स्क्रिप्ट उनैले लेखेका हुन् । पर्याप्त बजेट, अनुभवी निर्देशक र चलचित्रको ज्ञान नभएका निर्माताहरुका कारण अझै पनि स्क्रिप्ट अनुसार चलचित्र बन्न नसक्ने गरेको उनको गुनासो छ । स्क्रिप्टका लागि पर्याप्त बजेट नछुट्याउने प्रवृत्तिका कारण नेपाली चलचित्र उद्योगमा पूर्णकालीन स्क्रिप्ट राइटरको खाँचो रहेको प्रदीप बताउँछन् । यद्यपि पछिल्ला दिनमा विस्तारै चलचित्रको मेरुदण्ड नै स्क्रिप्ट हो भन्ने बुझ्न थालिएको उनको अनुभव छ । प्रदीपसँग बाह्रखरीका नरेश फुयाँलले गरेको कुराकानीः

नेपाली चलचित्र उद्योगमा मेकरहरुको सधैँ एउटै गुनासो रहने गरेको छ– स्क्रिप्ट राम्रो भएन, त्यसैले राम्रो चलचित्र बनाउन सकिएन । तपाईँहरुले स्क्रिप्ट राम्रो लेख्न नसकेकै हो ?
अनुभवी स्क्रिप्ट राइटरहरु नहुँदा यो गुनासो आइरहेको हो । अनुभवी स्क्रिप्ट राइटर किन भएनन् भन्दा यसको दोष मेकरहरुलाई नै जान्छ । 

तपाईंहरु स्क्रिप्ट नराम्रो लेख्ने अनि दोषचाहिँ मेकरलाई ?
स्क्रिप्ट भनेको चलचित्रको ब्ल्यु प्रिन्ट हो । नक्सा नै नराम्रो बनेपछि घर कसरी राम्रो बन्छ ? यसका लागि अनुभवी स्क्रिप्ट राइटर चाहिन्छ । तर, निर्माताहरु धेरै पैसा खर्च गर्ने लोभले नयाँ स्क्रिप्ट राइटर खोज्नुहुन्छ । नयाँ स्क्रिप्ट राइटरबाट पहिलो काम नै सबैबाट राम्रो आउँछ भन्ने छैन । नयाँ हुँदा पकेट मनीमै स्क्रिप्ट लेख्नुहुन्छ । दुईचारवटा चलचित्र लेखेपछि नाम हुन्न्छ । काम पनि राम्रो हुन्छ । उसले राम्रो पारिश्रमिक माग्छ तर निर्माताहरु हिजोका दिनमा किनेकै मूल्यमा स्क्रिप्ट माग्छन् । पर्याप्त पैसा नपाएपछि आर्थिक रुपमा भविष्य सुरक्षित नदेखेपछि यो क्षेत्रबाटै भर्खर अनुभव बटुल्दै गरेको व्यक्ति पलायन हुन्छ । त्यसको परिणाम पूर्णकालीन स्क्रिप्ट राइटर नै हुँदैनन् । र, अनुभवी स्क्रिप्ट राइटर नभएपछि राम्रो स्क्रिप्ट लेखिँदैनन् । यो स्वाभाविक हो । 

तपाईँले मेकरहरु स्क्रिप्टमा लगानी गर्न तयार छैनन् भनेर भनिरहँदा उहाँहरु एउटै स्क्रिप्टका लागि १८–२० लाख रुपैयाँ खर्चिन तयार छौं भनेर भनिरहनु भएको छ त ! 
त्यो त मैले पनि लिइरहेको छु । अहिले आएर त्यो भनिरहनु भएको छ । जसले चलचित्रको सफलताको स्वाद चाख्नु भएको छ । राम्रो कथा र राम्रो स्क्रिप्टमा चलचित्र बन्यो भने चल्छ र १८–२० लाख रुपैयाँ खर्च गर्दा घाटा लाग्दैन भनेर थाहा पाउनेहरु अहिले आएर यसो भन्न थाल्नुभएको छ । अहिले केही मेकरहरुले स्क्रिप्ट बलियो नै चाहिन्छ भन्ने निष्कर्षमा पुग्नु भएको छ । यसरी बुझ्ने निर्माताहरु आउनुभयो भने अब चाहिँ स्क्रिप्ट राइटरहरुलाई सहज होला । हिजोको दिनमा हामीले पैसा नपाएकै कारण राम्रो स्क्रिप्ट लेखेनौं र लेख्न सकेनौं भन्नेहरुको जमात पलायन हुन जरुरी छ । 

स्क्रिप्ट राइटिङ गड गिफ्टेड कला हो । यसलाई मेहनत गरेर पोलिसमात्रै गर्न सकिन्छ । सुनमा सुगन्ध थप्न पहिला सुन चाहिन्छ । सुन नै नभए केको सुगन्ध ? 

हातमा स्क्रिप्ट बोकेर हिँड्नेहरुको जमात ठूलो छ यहाँ । हामीले पैसा पाएनौं भन्ने आवाज यही जमातबाट आइरहेको छ । निर्माताहरुले राम्रो स्क्रिप्ट लेख, १८–२० लाख रुपैयाँ दिन्छु भनेर च्यालेन्ज गर्दा काम नगर्ने तर गफमात्रै गर्ने जमात पलायन हुन्छ । काम गर्न सक्नेहरु मात्रै अगाडि आउँछन् ।

त्यसो भए अब राम्रा स्क्रिप्ट लेखिन्छन् र चलचित्र पनि राम्रा बन्छन् ? 
पक्कै पनि हो । निर्माताहरुले स्क्रिप्टका लागि राम्रो लगानी गर्ने बताइरहनु भएको छ । मासिक ३० हजार रुपैयाँ दिएर राम्रो लेखे त्यसलाई १५–२० लाख रुपैयाँमा किन्ने बताइरहनु भएको छ । यो भनेको राम्रा स्क्रिप्ट राइटरहरुलाई स्वागत गर्नु हो । 

स्क्रिप्ट भनेको कथा र डाइलग मात्रै होइन भन्ने बुझ्ने स्क्रिप्ट राइटरको खाँचो छ । नयाँ कथा भए पनि ट्रिटमेन्ट पुरानो भयो भने चलचित्रका सिन नै क्लिसे लाग्छ । त्यसैले कथा अनुसार त्यसलाई ट्रिटमेन्ट गर्न सक्ने खुबी पनि हुनुपर्छ ।

निर्माताहरुको भनाइमा विश्वास गर्न सकिन्छ ?
विश्वास गर्नुपर्छ । राम्रो स्क्रिप्टको सबैले राम्रै पैसा लिन्छन् । र, लिइरहेका पनि छन् । म पनि मेहनत गरेर लेखेको स्क्रिप्टमा राम्रै पैसा लिइरहेको छु । 

निर्देशकहरुले हाम्रो स्क्रिप्ट नै बिगारिदिन्छन् भन्ने आरोप स्क्रिप्ट राइटरहरुले लगाउँदै आइरहेका छन् । स्क्रिप्ट निर्देशकहरुले बिगारिरहेका छन् ? 
कसैको पनि चाहना नराम्रो चलचित्र बनाउँ भन्ने हुँदैन । स्क्रिप्ट राइटरलाई नराम्रो स्क्रिप्ट नलेखौं भन्ने भएझैँ निर्देशकलाई पनि नराम्रो चलचित्र बनाउँ भन्ने पक्कै पनि हुँदैन । नेपालमा सरकारले पनि चलचित्र क्षेत्रलाई उद्योगको रुपमा लिएको छैन । कर्पोरेट रुपमा निर्माताहरु पनि आएका छैनन् । त्यसैले चारपाँच जना मिलेर चलचित्र बनाउने गरिनछ । 

चलचित्रको ज्ञान निर्देशकहरुमा पनि कम छ । नयाँ निर्देशकमा त झनै कम ज्ञान हुने नै भयो । प्रि–प्रोडक्सनको ज्ञान कम भएकाले सुरुमा छुट्टयाइएको बजेटको तीन गुणा बजेट बढ्छ । बजेट बढेपछि निर्माता र निर्देशकमा खटपट शुरु हुन्छ । खटपट बढेपछि कि चलचित्र बीचमै छोडेर निस्किनुपर्ने अवस्था आउँछ कि त्यसलाई जसोतसो सक्नुपर्छ । यसको मुख्य कारण फिल्डको ज्ञान निर्देशकमा नहुुनु नै हो । प्रि–प्रोडक्सनमा नबस्ने र बसेपनि राम्रो होमवर्क नगर्ने गरेका कारण यो समस्या आउँछ । यस्तो समस्या आएपछि स्क्रिप्ट अनुसार चलचित्र खिचिँदैन । 

निर्देशक र निर्माताको कुरा गरिरहँदा स्क्रिप्ट राइटरले पनि चलचित्रको बजेट, हाम्रो भूगोल, निर्देशकको क्षमता हेरेर स्क्रिप्ट लेखिरहेका छन् ? 
अनुभव नभएका स्क्रिप्ट राइटरले मर्सिडिज कार नै ठोक्काउने, बोेलेरो उडाउने स्क्रिप्ट लेख्छन् होला । अनुभवी स्क्रिप्ट राइटरले त्यस्तो लेख्दैनन् । छायांकनमा कत्तिको सम्भावना छ सिन खिच्नका लागि, त्यसको बजेट कति लाग्छ सबै अध्ययन गरेर मात्रै लेख्छौं । कतिपय नयाँ निर्देशकहरुमा नयाँ जोश र जाँगर हुन्छ । जसरी पनि गर्ने हो लेख्नोस् भन्नुहुन्छ । उहाँहरुले भने पनि सम्भव छैन भनेर म त्यस्तो अवस्थामा त्यसको विकल्पको सिन पनि लेखिदिन्छु । 

यसको अर्थ धेरै चलचित्र स्क्रिप्ट बाहिर बनिरहेका छन् ? 
हो । ८० प्रतिशतभन्दा माथि चलचित्र स्क्रिप्टभन्दा बाहिर गएर खिचिन्छ । मेरो मात्रै होइन सबैका त्यस्तै हो । दुई दर्जनभन्दा माथि मैले लेखेका स्क्रिप्ट बने तर ‘पञ्चेबाजा’, ‘झ्यानाकुटी’, र ‘चङ्गा चेट’ मात्रै हो स्क्रिप्ट अनुसार बनेका चलचित्र । भुवन केसीले बनाएको ‘कृ’ पनि स्क्रिप्ट अनुसार खिचिएको छैन ।  

यो आरोप–प्रत्यारोप कहिलेसम्म चलिरहन्छ ?
जबसम्म फिल्डको ज्ञान भएको अनुभवी निर्देशक र कर्पोरेट निर्माताहरु आउँदैनन्, त्यो समयसम्म यो चलिरहन्छ । प्रि–प्रोडक्सनको ज्ञान नभएको निर्देशक नआएसम्म यस्तै हुन्छ । बजेटका कारण निर्देशकहरु एउटा बिन्दूमा पुगेपछि प्यारालाइसिस भइदिन्छन् । चलचित्र रोकिने अवस्थामा पुगेपछि जसरी पनि सक्नुपर्ने अवस्थामा निर्देशकले काम गरेपछि पक्कै पनि चलचित्र स्क्रिप्ट अनुसार खिचिँदैन ।