चेन्नई । भारतको तमिलनाडुको राजधानी चेन्नइ अहिले पानीको संकटमा परेको छ । यो सहरका मानिस अहिले पानीको अभावमा पनि कसरी बाँच्ने भनेर सिकिरहेको जस्तो लाग्दछ । चेन्नइमा माछा मार्नेहरुको एक कोलोनीमा पानीको संकटमा परेका मानिसको बारेमा बयान गरी साध्य छैन ।
बोरवेलबाट निकाल्ने पानीको पनि अहिले यहाँ अभाव छ । सरकारले ट्यांकीबाट जुन पानी उपलब्ध गराइरहेको छ त्यो फोहोर छ । त्यस्तो पानी पनि मुश्किलले दिनको एक पटक पाइन्छ । यो अवस्थाकोे बावजुदपनि यो कोलोनीमा रहने महिला सरिता संकटको बेलामा पनि साहसको परिचय दिइरहेकी छन् । सरिता भन्छिन्,‘‘पहिला हामीलाई पिउनको लागि नै पानी थिएन । केही मात्रै भएपनि अहिले पानी मिल्नु ठूलो कुरा हो ।’’
यो कुरा सही हो कि सरिताले फोहर पानीका कारण केही मानिस बिरामी भएको सुनेकी छन् । तर, उनको क्षेत्रमा सबैले फोहोर पानी पिएर समस्या ब्यहोर्नु परेको भन्ने बारेमा उनी निश्चित छैनन् । यो फोहोर पानी सहरको बीचमा रहेको एउटा पम्पबाट आउने गरेको छ । यो पम्प बीचबाटोमा कतै फाटेको छ । त्यसका कारण पानीमा माटो मिसिएर आउने गरेको छ । यो क्षेत्रका मानिस भने पम्पको वरपर रहेको फोहोर सफा गर्न लागिपरेका छन् । अनि कतिपय मानिसल लाइन लागेर पानी लिइरहेका छन् ।
स्थानीय नागरिक विजयश्री भन्छन्, ‘‘हरेक घरलाई ड्रममा पानी मिल्ने गरेको छ । हामी सबै यसलाई शेयर गर्छौ । पहिला हामीबीच पानीको मात्रालाई लिएर झगडा पर्दथ्यो । तर अहिले यस्तो छैन ।’’ यदि हामीलाई पर्याप्त पानी मिलेन भने झगडा स्वाभाविक हो । माछा मार्नेहरुको बस्तीमा पानीलाई लिएर संघर्ष भइरहेको छ । सो संघर्षको झलक सहरभरी देखिन्छ ।
चार वर्ष पहिला उत्तर पूर्वी मनसुनको कारण यो सहरलाई बाढीको सामना गर्नु परेको थियो । तर २०१८मा मनसुन कमजोर हुन गयो । यसको ६ महिनापछि चेन्नईका चार वटा ठूला जलाशयमा पानी घट्न पुग्योे । पान्डी जलाशयको क्षमता ३२३१ मिलियन क्युबिक फिट छ तर यसमा केवल २६ मिलियन क्युबिक फिट पानी छ । चोलावरमको कूल क्षमता १०८१ मिलियन क्युबिक फिट र रेड हिल्सको क्षमता ३३०० मिलियन क्युबिक फिट हो । तर यी दुई जलाशयमा बिलकुलै पानी छैन । यसका साथै चेमपाराबक्कम जलाशयको क्षमता ३६५४ मिलियन क्युबिक फिट रहेको छ । सन् २०१५मा यो जलाशयमा पानी धेरै हुँदा चेन्नईमा बाढी आएको थियो । तर, गएको १६ जुनमा यो जलाशयमा केबल १ मिलियन क्युबिक फिट पानी बचेको छ । चेन्नई नगर निगम जलापूर्ति तथा सिवरेज बोर्डले चेन्नई हाइकोर्टमा पानीको अभावको बारेमा निवेदन दर्ता गरेको छ ।
चेन्नईमा मनसुनको समयमा वर्षा हुने गर्छ । जबकी पुरै देशमा दक्षिण— पश्चिम मनसुन आउँदा वर्षा हुने गरेको छ । ७४ लाख मानिस बस्ने यो सहर ४३६ वर्ग किमीको क्षेत्रमा फैलिएको छ । तर, यो सहर पानीको कमी पूरा गर्न र खेतीका लागि कुवाको पानी प्रयोग गरिरहेको छ । पानीको कमीबाट गुज्रिरहेको चेन्नईमा एक ट्यांकर पानीको मूल्य ५ गुणासम्म बढेको छ ।
पश्चिमी ममबलममा रहने अनुराधा सांथानम भन्छिन्, ‘‘हामी पहिला पानीको लागि १ महिनामा १ हजार रुपैयाँ खर्च गथ्र्यौ । हामी १६ घर यहाँ बस्छौं । तर, अहिले हामीलाई पानीको लागि प्रति महिना ४ हजार रुपिया खर्च गर्नु पर्ने अवस्था भएको छ । कहिलेकाही जब तापमान बढ्छ त्यतिबेला हामीलाई त्यो पानीबाट नुहाउनुपर्छ जुन हामी पीउन र खाना बनाउन प्रयोग गर्छौं । (बीबीसी)