आज पनि वरिष्ठ अभिनेत्री सुभद्रा अधिकारी (७२) चार व्यक्तित्वप्रति सदैव नतमस्तक हुन्छिन् । उनको जीवनलाई आजसम्म सफलताका साथ डोर्याउनमा चार पुरुषहरूको प्रत्यक्ष प्रभाव रह्यो । 
ती चारै व्यक्तित्वका कारण आफू सुभद्रा अधिकारी भएको उनको तर्क छ । त्यसैले पनि उनका निमित्त यी चारै श्रद्धेय छन् । ती चार व्यक्तित्व हुन्, डा. सुशील हल्डर, उस्ताद बद्रीप्रसाद, ससुरा विष्णुप्रसाद अधिकारी र नाट्यकार बालकृष्ण सम ।

आज सुभद्रा अधिकारी जिवीत रहनुको मुख्य कारण हो, डाक्टर सुशील हल्डरकै सत्प्रयास ।

उनी जन्मिनु पाँच दिनअघि । गाइजात्राको दिन थियो । सुभद्राकी आमा गायिका नूरा देवी असनस्थित घरको बार्दलीमा उभिएर गाइजात्राको रौनक हेर्दै थिइन् । हठात् उनी बेहोस भइन् ।

त्यसबेला सुभद्रा नुरा देवीको पेटमै थिइन् । गाईजात्राका दिन बेहोस भएकी उनकी आमा चार पाँच दिनसम्म बेहोस नै रहिन् । उनलाई उपचारका लागि अस्पताल लाने वा डाक्टर बोलाउने काम गरिएन ।
पाँचौं दिनको दिन आमाको बेहोसीमै उनको जन्म भयो । उनी आफ्नै बलले जन्मिन् ।

तर आमाको पेटभित्र रहेको शिशु, आफ्नै बलले मात्रै जन्मिँदा शिशुको अवस्था नाजुक भयो । शिशुको शरीर निलो भइसकेको थियो । भर्खरै जन्मिएको शिशु अर्थात् उनलाई देखेर कसैले पनि उनी बाँचेको आशा गरेनन् । 

त्यहाँ रहेकाहरूमध्ये कसैले यो बच्ची मरी भनेर एउटा थाङ्नो कपडामा बेरेर छेउमा राखिदिए । र उनकी आमा नूरा देवीको उपचारमा लागे । बंगाली डाक्टर हल्डर महाबौद्धस्थित वीर अस्पताको क्वार्टरमा बस्थे । उनका पिताजीसँग डाक्टर हल्डरको राम्रो सम्बन्ध थियो । उनलाई बोलाइयो । केही बेरपछि डाक्टर हल्डर आए । उनले आएर नूरा देवीलाई जाँचेर औषधी दिए । 

अनि डा. हल्डरले ‘बच्चा खोइ ?’ भनेर सोधे । 

बच्चा त समय मिलेपछि गाड्न लैजाने भनेर छेउमा राखिएको थियो । बच्चालाई ल्याएर डा. हल्डरका अगाडि राखियो । हल्डरले स्टेथेस्कोप लगाएर जाँचे । अनि भने ‘कहाँ मर्नु यो बच्ची ! यिनको सास चलिरहेको छ । बच्ची जिउँदै छिन् ! लौ, तातो पानी ल्याउनुस् ।’ 

त्यसपछि डा. हल्डरले उनलाई मनतातो पानीमा डुबाए । खुट्टामा समाएर झुण्ड्याउँदै पिठ्युँमा थपथपाए । यो क्रम पटकपटक चल्यो रे । त्यसपछि उनी सामान्य अवस्थामा आइन् । उनकी आमा पनि बेहोसीबाट ब्यूँझिन् । अनि आमाको दूध खान थालेपछि उनी तङ्ग्रीदै गइन् । 

मंगलबार दिउँसो वरिष्ठ अभिनेत्री सुभद्रा अधिकारीको डल्लुस्थित निवासमा सहकर्मी सरिता खड्काका साथ पुग्दा उनी हामीलाई नै पर्खिरहेकी थिइन् । 

उनले आफ्नो जन्मकथा सुनाउँदै भनिन्, “म यसरी बाँचेकी मैले मेरो बुवाआमाबाट थाहा पाएकी हुँ । वास्तवमा डा. हल्डरको प्रतापले नै म यो जगतमा जिउँदो रहेकी छु भन्दा फरक पर्दैन । डाक्टर हल्डर ती व्यक्ति हुन् जसको प्रभाव मेरो जीवनमा प्रसाद सरी छ ।”

धेरैपछि एकपटक उनको भेट डाक्टर हल्डरकी छोरी मिली हल्डरसँग भयो । पछि उनकै माध्यमबाट सुभद्राले डा. हल्डरसँग भेट्ने मौका पाइन् । 
सुभद्रा भन्छिन्, “पछि मैले मिली हल्डर दिदीसँग मणिपुरी नृत्य पनि सिकेँ । उहाँ मणिपुरी नृत्य जान्नु हुन्थ्यो । मैले भने नि, मेरा लागि त डा. हल्डर साक्षात जीवनदाता हुन् । मेरा लागि त ती ईश्वर नै भएर घरमा आइपुगेका थिए उनी ।”

सुभद्राका अनुसार असनमा उनको घर वरपर जान्ने वैद्यहरु थिए । उनका पिताजी बलरामले दरबारमा फलफूल पुर्याउन भनेर राखेको रसियन जीप पनि त्यहीँ थियो । उनको पिताजीको बिजनेस थियो, दरबारमा फलफूल पुर्याउनु । तर उनलाई वैद्यलाई देखाउने वा अस्पताल लैजानेतर्फ कसैले सोच्दै सोचेनन् । 

उनी हाँस्दै भन्छिन्, “मलाई बाँच्नु र यति गर्नु लेखेको रहेछ । अनि त के थाङ्नामा बेरिएर मर्थे र म । धन्न कसले बेरेको हो मलाई, अनुहार भने खुल्लै राखेको रहेछ । नभए त ढुकढुकी सास पनि जाने रहेछ ।”
सुभद्रा अधिकारीको जीवनलाई कर्मशील बनाउने अर्का पुरुष हुन्, उस्ताद बद्रीप्रसाद । उनले नै सुभद्रालाई नृत्यका सारा अवयवका विषयमा ज्ञान दिए । अभ्यास गराए । उनले सुभद्रालाई नृत्य मात्रै सिकाएनन्, अभिनय गर्न पनि सिकाए । त्यसो त अलिअलि गीत त उनी गाउँथिन्, तर गीत संगीततर्फ त्यति ध्यान गएन उनको । उनी नृत्य र अभिनयमै जमिन् । 

यसैले पनि उनी उस्ताद बद्रीप्रसादलाई आज पनि उत्तिक्कै श्रद्धा गर्छिन । उनी भन्छिन्, “आज बद्री उस्तादकै देनले मेरो जीवन निर्वाह भएको छ ।” उनको जीवनमा ठूलो प्रभाव पार्ने अर्का व्यक्ति हुन्, सुभद्राका ससुरा विष्णुप्रसाद अधिकारी । नूरदेवीका विष्णुप्रसाद बाजे एकदम कट्टर थिए । तत्कालीन चारबुर्जा दरबारमा उनको आउजाउ थियो । इन्द्रचोक नयाँसडकका साहु–महाजनहरूसँंग उनको सम्बन्ध थियो ।
सुभद्राको कृष्णप्रसाद अधिकारीसँग प्रेम विवाह भए पनि मागी बिहेजस्तै गरी भयो । कृष्णप्रसाद पनि नृत्य र अभिनय गर्थे । 

कृष्णप्रसादका पिताजी अर्थात् सुभद्राका ससुरा छोरालाई नाटक र नृत्यको क्षेत्रमा नलाग्न कडाई गरिरहेका थिए । उनले यो क्षेत्रबाट छोरालाई कतिपटक छोडाउने प्रयास पनि गरे । तर सकेनन् । 
बरु छोराले बुहारी पनि नाच्ने नै लिएर आए । २०२१ सालमा सुभद्राको बिहे भयो कृष्णप्रसाद अधिकारीसँग ।

अनि उनका ससुराले सुभद्रालाई भनेछन्, “बुहारी जति नाच्यौ, नाच्यौ । अब घर सम्हालेर बस ।” तर त्यसबेला उनको नृत्य र अभिनयको तालिम चलिरहेको थियो, भरखरै स्थापित नेपाल एकेडेमीमा । उनका पतिले आफ्ना दाजुसँंग उनको तालिम पूरा गराउनु पर्ने कुरा उठाए । 

कृष्णप्रसादका दाजुले पिताजीलाई भने । अनि सुभद्राका ससुरा त्यति तालिम सिकाउने विषयमा सकारात्मक भए ।
तालिम सकिएपछिको दुई वर्ष उनी घरमै बसिन् । घर व्यवहारमा नै उनको समय बित्यो । तर केही गर्नुपर्ने, आफ्नै खुट्टामा उभिन सिकेकी सुभद्रालाई यत्तिक्कै घर बस्दा सकस हुन्थ्यो । तर उनले केही भनिनन् । घरव्यवहारमा आफूलाई भुलाउँदै गइन् ।

२०२६ साल, वैशाख–जेठको महिना थियो । एकदिन उनका ससुरा विष्णुप्रसाद अधिकारीले सुभद्रालाई भने, “सुभद्रा, मलाई लागिरहेको छ, मैले तिम्रो प्रतिभालाई मारेँ । तिम्रो प्रतिभालाई मारेकोले मलाई पाप लाग्छ जस्तो अनुभव भइरहेको छ ।”

ससुराको कुरा सुनेर उनी झसङ्ग भइन् । तर मौन बसिरहिन् । अनि फेरि ससुराले सोधेछन्, “तिमी जागिर खान्छ्यौ ?” ससुराले भनेको उनले सुनिन् तर पत्याउन सकिनन् । केही समय मौन रहेपछि उनले भनिन्, “जागिर पाए त खान्छु ।” 

श्वासप्रश्वासको समस्याका कारण बेलाबेलामा अक्सिजन लिइरहेकी सुभद्रा अधिकारीको मुहार यति भन्दाभन्दै उज्यालियो ।  उनले भनिन्, “मेरो ससुराले कहाँ खान मिल्छ बुझेर खबर गर भन्नु भयो । मैले श्रीमान्लाई पनि भने । उहाँले पनि पत्याउनु भएन । त्यसबेला एकेडेमीमा खाली थिएन । गीत खासै नगाउने भएकोले रेडियोमा जान मन लागेन । अनि मैले नाचघरमा पाए जान्छु भनेँ ।” 
यसरी २०२६ सालमा सुभद्रा अधिकारीले नाचघरमा जागिर सुरु गरिन् । यहाँबाट सुभद्राको कलायात्राको दोस्रो इनिङ सुरु भयो ।

सुभद्राका अनुसार त्यसबेला इन्द्रचोकका साहु महाजनले उनकी आमाको गायन र सुभद्राको नृत्यकलाका विषयमा जानकार थिए । तिनीहरूले नै उनका ससुरालाई त्यति प्रतिभाशाली बुहारीलाई पनि यत्तिकै राख्ने हो भनेर सम्झाएछन् । उनका ससुरालाई घच्घच्याएछन् । 

केही समय त उनका ससुराले यस्ता कुरा सुन्दै टारेछन् । पछि उनलाई महसुुस भएछ, “बुहारीको प्रतिभालाई कतै मारिरहेको त छैन” भन्ने । उनलाई आफूले सुभद्रालाई रोक्नु हुन्न भन्ने लागेछ । जबकी ससुराले उनको नृत्य र अभिनय कहिल्यै हेरेका थिएनन् । 

त्यसैले पनि उनी आफ्नो ससुरालाई महान व्यक्ति मान्दछिन् । 
र, उनको जीवनका अर्का महान व्यक्तित्व हुन्, नाट्यकार बालकृष्ण सम । जसले सुभद्रालाई नाट्यकर्म र नवरसका विषयमा धेरै ज्ञान दिए । धेरै कुरा सिकाए । 
सुभद्रा भन्छिन्, “यथार्थमा बालकृष्ण सम मेरा अभिनयका गुरु हुन् । सुभद्रा के हो र सुभद्राले के गर्न सक्छे भनेर आफूले आफंैलाई चिनाउने काम बालकृष्ण समले नै गर्नुभएको हो ।”
यी चार पुरुषको अथाह आशीर्वाद उनको जीवनमा प्राप्त भएको सुभद्रा अधिकारी आज पनि स्वीकार्छिन् ।  
अभिनयले निथु्रक्कै भिजेकी सुभद्रा अधिकारीकी आमा नूरा देवी भजन गाउँथिन् । एकदिन उनकी आमाको भेट उस्ताद बद्रीप्रसादसँंग पशुपतिमा भयो ।
सुभद्राकी आमाले भजन गाएको सुनेका थिए उस्ताद बद्रीले । उनले तपाईँ राम्रो गाउनुहुन्छ भनेर प्रशंसा गरे । उनकी आमाले पनि ‘मैले के राम्रो गाउनु । मलाई त अझै ठुमरी गाउन मन थियो’ भनेर उस्ताद बद्रीप्रसादलाई भनिछन् ।

अनि उस्ताद बद्रीप्रसादले ‘म सिकाइदिन्छु ठूमरी गाउनलाई’ भनेछन् । यसरी नूरा देवी उस्ताद बद्रीप्रसादसँग ठुमरी सिक्न थालिन् । उस्ताद उनकी आमालाई ठूमरी सिकाउँथे । उनी बाहिर बसेर आमाले गाएको सुनिरहन्थिन् । सायद खुट्टो हल्लाउँथिन् । कम्मर मर्काउँथिन् ।

हुने बिरुवाको चिल्लो पात भनेको यही नै हो सायद । उनकी आमाको कलाकर्म सुभद्रामा पनि गाँसिएको थियो । सुभद्रामा रहेको कलाप्रतिको आकर्षण उस्ताद बद्रीले पहिल्याए ।
एक दिन गुरु उस्ताद बद्रीले उनकी आमालाई भने, ‘तपार्इंकी छोरीलाई नृत्य सिकाउन मन लाग्यो । नृत्य सिकाइदिन्छु म ।’ 

बद्री उस्तादले सुभद्रामा के देखे कुन्नी ! यसरी उनकी आमा नूरा देवीसंँग नृत्य सिकाउन अनुमति मागे । सुभद्राका अनुसार उस्ताद बद्रीले ‘ब्याले’ पनि सिकाउँथे । त्यसैले पनि उनले नृत्य सिकाउने कुरा गरेका थिए । उनी गीत गायन र नृत्य विधामा पारङ्गत थिए । तर सुभद्राकी आमाले पत्याइनन् । उनले ‘अल्लारे छे सुभद्रा । त्यसले के गर्छे र ?’ भन्दै वास्ता गरिनन् । 
तर उस्ताद बद्रीले कर गरे । सुभद्रालाई एक पटक सिकाएर हेराँै भने । अनि सुभद्रालाई नृत्य सिकाउन सुरु गरे ।

सुभद्रा भन्छिन्, “केटाकेटी उमेर नै त थियो । उस्तादले जे भन्नु हुन्थ्यो, जे सिकाउनु हुन्थ्यो, म तुरुन्त टिप्थेँ । यहीँबाट बद्री उस्तादले मलाई नृत्यको तालिम दिन थाल्नुभयो । म पनि गुरुको विद्यालय जान थाले । विद्यालय डिल्लीबजारमा थियो ।” 
उस्ताद बद्रीले उनलाई नृत्य सिकाउँदै गए । सुभद्राले उस्तादसँग ‘नागिन नृत्य’ र ‘आरती नृत्य’ सिकिन् । नागिन नृत्य गर्न एकदम कठिन भएको सुभद्राले बताइन् । तर गाह्रो नृत्य भए पनि उनले राम्रो गर्ने प्रयास कहिले छोडिनन् । 
अन्ततः सुभद्रा ‘नागिन नृत्य’ मा पोख्त भइन् । त्यसपछि विभिन्न कार्यक्रमहरुमा उनले ‘नागिन नृत्य’ प्रस्तुत गर्न थालिन् । उनको नृत्य र भावभंगीको प्रशंसा हुन थाल्यो ।
कुराकानीकै क्रममा उनले नाचघरमा कार्यरत रहँदाको एउटा प्रसंग सुनाइन् । नाचघरमा सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजना गरिएको थियो । कार्यक्रममा तत्कालीन राजा महेन्द्रसहित राजपरिवारका अन्य सदस्यहरू पनि आएका थिए । 
सुभद्रा अधिकारीले पनि कार्यक्रममा ‘नागिन नृत्य’ प्रस्तुत गरिन् । गणेश रसिक र नविनकिशोर राईहरूले गीत गाए । अरु कलाकारहरू पनि थिए, सांस्कृतिक कार्यक्रममा भाग लिने ।
तत्कालीन राजा महेन्द्रको निधन हुनुभन्दा केही महिना अगाडिको कुरा हो यो । नाचघरमा भएको उक्त कार्यक्रममा त्यसबेलाका युवराज वीरेन्द्र आएका थिएनन् । सायद काठमाडौंमा थिएनन् । त्यसैले केही दिनपछि वीरेन्द्रलाई देखाउने भनेर सुभद्रा अधिकारी र गणेश रसिकको समूहलाई कार्यक्रम प्रस्तुतिका लागि दरबारमा बोलाइयो । र त्यहाँ उनीहरुले फेरि आफ्नो प्रस्तुति देखाए । 

०००
सुभद्रा अधिकारीले नृत्य र अभिनय गर्ने क्रममा कहिलेकाहीँ केटा बनेर पनि ‘ब्याले’ (नृत्य नाटिका) गरिन् । तर उनले गरेको पहिलो नाट्य अभिनय थियो ‘कची मचा’ । नेपाल भाषाको यो नाटकमा उनको बाल भूमिका थियो । ‘कची मचा’ मा अभिनय गर्दा उनको उमेर सानै थियो । 

नाटकमा उनलाई आमाको काखबाट खोसेर लानुपर्ने दृश्य थियो । उनी भने आमाको हात समातेर रुँदै मलाई लैजान नदेउ भनेर अनुनय गर्दै थिइन् । उनको यो अभिनयले सारा दर्शकदीर्घामा रहेकाहरूको आँखा सजल तुल्यायो । उनको अभिनयको तारिफ पनि खुबै भयो । यसरी नाटकमा अभिनय गर्न सुरु गरेकी सुभद्राले दर्जनौँ नाटकहरूमा अभिनय गरिन् । उनले महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको प्रख्यात गीति नाटक ‘मुना मदन’ मा मदनको दिदी भएर अभिनय गरिन् ।  

सुभद्रा भन्छिन्, “यो नाटकमा पनि दर्शक खुबै रोए । म पनि स्टेजमा खुबै रोएँ । र यही गीतिनाटक मुनामदनले मलाई नेपाल घुमायो । सबै ठाउँ घुमायो ।” 
०००

उनले केही बेर बालकृष्ण समको चर्चा गरिन् । आज पनि बालकृष्ण समसँग गाँसिएका केही सम्झना उनको मानसपटलमा ताजा छन् । 
प्रशिद्ध नाट्यकार बालकृष्ण समसँंग उनको पहिलो भेट आर्मी हेडक्वार्टरमा भएको थियो । आर्मी हेडक्वार्टरले वर्षको दुई पटक सांस्कृतिक कार्यक्रमको आयोजना गर्दथ्यो । त्यो कार्यक्रममा सुभद्रा अधिकारी पनि सहभागी हुन्थिन् । गायक तथा संगीतकार कृष्णमान डंगोलका कारण उनी आर्मी हेडक्वार्टरमा हुने कार्यक्रममा भाग लिन पुगेकी थिइन् । त्यहाँ जर्नेल मीन शमशेरले सांस्कृतिक कार्यक्रमको व्यवस्थापन गर्दै आएका थिए ।

एकपटक कार्यक्रम हेर्न बालकृष्ण सम पनि आएका थिए । अनि सुभद्रा अधिकारीको नृत्य र नाट्य प्रस्तुति देखेर बालकृष्ण समले मीन शमशेरलाई भनेछन्, एकेडेमीमा कला विभाग खोल्ने विषयमा मैले दरबारमा जाहेर गरेको छु । यदि खोलिए मैले यीनलाई एकेडेमी लान्छु ।

यसरी नाट्यकार बालकृष्ण समको संगतमा आइन्, सुभद्रा । पछि उनी एकेडेमीमा पुगिन् । अभिनय र नृत्यसम्बन्धी तालिम पनि लिइन् । र बालकृष्ण समको निर्देशनमा ‘भक्त प्रह्लाद’, ‘बुहार्तन’, ‘नालापानी’लगायत धेरै नाटकहरुमा अभिनय गरिन् । 
बुहार्तन र नालापानीमा सुभद्राका पति कृष्णप्रसादले पनि अभिनय गरेका थिए ।
अभिनय र नृत्यको उत्कृष्टताका लागि कुनै सम्झौता नगर्ने सुभद्राको काम गराईबाट बालकृष्ण सम खुबै प्रभावित थिए । त्यसैले अरुले ७५ रुपैयाँदेखि १ सय २५ रुपैयाँ पारिश्रमिक पाउँदा सुभद्राले १ सय ५० रुपैयाँ पाउँथिन् । 
सुभद्रा भन्छिन्, “कची मचा”बाट सुरु भएको अभिनय यात्रामा अरु पनि नाटकहरू थपिँदै गए । कति नाटकमा मैले नायिका भएरै अभिनय गरेँ । जगतमर्दन थापाको नाटक ‘पलाँसको फूल’मा पनि मैले नायिका भएर अभिनय गरेकी थिएँ ।” 
त्यसपछि सुभद्रा अधिकारीले आफ्ना अभिनयका खास गुरु बालकृष्ण समको निर्देशनमा कैयन नाटकहरूमा अभिनय गरिन् । उनले नाचघरमा कार्यरत रहँदा हरिप्रसाद रिमालद्वारा निर्देशित दर्जनौँ नाटकमा अभिनय गरिन् । 
सुभद्रा अधिकारी भन्छिन्, “वास्तवमा त्यो समयमा हामीले क्रान्ति नै त गरेका थियौं । मेरो मावलको परिवार कला मर्मज्ञ थिए । मेरा मामाहरु पनि पियानो र तबला बजाउनु हुन्थ्यो । मेरो मामाकी छोरी तारा देवी रेडियोमा गीत नै गाउनु हुन्थ्यो । त्यसैले मामाघरको सपोर्टले पनि मलाई अभिनय र नृत्यलाई अगाडि बढाउँदै लान सजिलो भयो ।”

उनी जागीर खान भनेर नाचघरमा गएकै वर्ष एकेडेमीको काम फेरि सुरु भयो । बालकृष्ण समले सुभद्रालाई फेरि एकेडेमीमा बोलाए । तर खै किन हो, सुभद्रा गइनन् । उनी नाचघरमै रमाइन् । 
सुभद्रा भन्दै थिइन्, “मलाई सम गुरुले एकेडेमीमा काम गर्न आउ भनेर बोलाउनु भएको थियो । तर म गइन । मैले जीवनमा गर्न नहुने गल्ती सायद त्यही नै गरेकी थिएँ । यो विषयमा मैले जीवनभर पछुताएर पनि पुग्दैन भन्ने मलाई लाग्छ । मैले मेरो गुरुको चित्त दुखाएँ । सायद त्यसैको पाप थियो की, नाचघरमा अस्थायी जागीरमै मेरो जीवन बित्यो । २०२६ सालदेखि २०५७ सालसम्म काम गर्दा पनि कहिल्यै स्थायी भइन ।” चलचित्रमा सुभद्राको आगमन नचाहेरै भयो । चलचित्रमा अभिनय गर्ने खासै मन थिएन । 
२०२० सालताका ‘आमा’ निर्माण हुँदै थियो । तर त्यतातिरको खबर नै भएन । थाहा पाएको भए सायद रहरै रहरमा अभिनय गर्थिन् कि । तर थाहा पनि भएन । रहर पनि भएन । 
उनी नाचघरमा कार्यरत थिइन् । उनको मिल्ने साथी मन्जु शर्माले सुभद्रालाई ‘मनको बाँध’को प्रारम्भिक चरणको काम हुँदै गरेको बताइन् । मन्जुले धेरै पटक सुभद्रालाई ‘मनको बाँध’मा खेल्न जाउँ भनेर उकासिन् । तर उनलाई कहिल्यै त्यतातिर मन गएन । 

एकदिन अभिनेता जगन्नाथ तिमिल्सिना नाचघर आइपुगे । मन्जुले जगन्नाथ तिमिल्सिनालाई ‘सुभद्रालाई मनको बाँधमा प्रयास गर भनेको, मान्दिनन्’ भनिन् । 
जगन्नाथ तिमिल्सिनाले पनि सुभद्रालाई हिँड भन्दै आफ्नो मोटरसाइकलमा हालेर महाराजगञ्जस्थित ‘रोयल नेपाल फिल्म कर्पोरेशन’को अफिसमा पुर्याए । त्यो दिन अन्तिम दिन रहेछ मनको बाँधको कलाकार छान्ने ।
निर्देशक थिए, प्रकाश थापा । कडा र हठी स्वभावका लागि उनी प्रख्यात थिए । थापाले सुभद्रालाई केही संवाद दिँदै अभिनय गर्न भने । सुभद्राले पनि आफूले जानेको गरिन् ।

सुभद्रा त्यस दिनको कुरा सम्झेर हाँसिन् । भनिन्, “त्यसपछि प्रकाश थापाले मलाई हप्काउनु भयो । ‘कहाँ गएकी थियौ यतिका दिनसम्म ? किन हराएकी तिमी ? अब मैले तिमीलाई कुन रोल दिने ? ठाउँ नै छैन । सबै रोल सकियो ।’ मैले पनि ‘छैन भने नगर्ने’ भनेँ ।”
तर मनको बाँधका निर्देशक प्रकाश थापाले सुभद्रा अधिकारीका लागि एउटा रोल निकाली छाडे । एउटा ठाउँ खाली थियो । हरिप्रसाद रिमालको पत्नीको भूमिकाको । तर हरिप्रसाद रिमालसँंग सुभद्राको उमेर नमिल्ने भएकोले दोस्री पत्नीको चरित्र सिर्जना गरी उनलाई अभिनय गर्न दिइयो ।
यसरी उनले ‘मनको बाँध’बाट चलचित्रमा अभिनयको थालनी गरिन् । त्यसपछि उनी चलचित्रमा चर्चित हुँदै गइन् । उनले पछाडि फर्केर हेरिनन् । आज पनि सुभद्राले अभिनय गरेको चलचित्रहरू ‘कन्यादान’, ‘भाउजु’, ‘स्वर्ग’, ‘चिनो’, ‘कर्जा’, ‘मंगलसुत्र’, ‘आमा’, ‘आमाको माया’ को चर्चा चल्दै आएको छ । 

प्रकाश थापाको निर्देशनमा बनेको ‘सिन्दुर’ र ‘सन्तान’मा भने उनले अभिनय गरिनन् । ‘कन्यादान’का लागि भने प्रकाश थापाले उनलाई पहिले नै भनेका थिए । ‘सन्तान’सँग जोडिएको एउटा रोचक प्रसंग सुनाइन् सुभद्राले । सन्तानको मुहुर्त भइसकेको थियो । तर कलाकार चयनमा निर्माता भगवानदास श्रेष्ठलाई केही चित्त बुझिरहेको थिएन ।

एकदिन सुभद्रालाई छेत्रपाटीको अफिसमा बोलाएर भगवानदासले शान्ति मास्केको ठाउँमा अभिनय गर्न भने । सुभद्रा अलमलिइन् । उनले नार्इं पनि भन्न सकिनन् । अनि उनले भनिन्, “जोडीदार को हो ?” 
निर्माता भगवानदासले भने “हरिप्रसाद रिमाल ।”
अनि उनले भनिन्, “हरिप्रसाद रिमालको जोडी भएर म खेल्दिन । अरु कोही जोडीदार राख्नुस् । नीर शाह वा रवि शाह ।”
अब अलमलिने पालो भगवानदास श्रेष्ठको थियो । सायद उनी त्यो भूमिका सुभद्रा अधिकारीले गरुन् भन्ने चाहन्थे । तर सुभद्रा आफूभन्दा अग्रज कलाकारको भागमा परिसकेको भूमिका हरण गर्ने पक्षमा थिइनन् । त्यसैले उनले जोडिदार परिवर्तन गर्ने माग गरिन् ।
अन्ततः यसरी उनी सन्तानबाट पन्छिइन् ।
०००
सुभद्रालाई जहिले पनि चलचित्रभन्दा रंगमञ्च नै प्यारो लाग्यो । आज पनि उनी आफूलाई रंगमञ्च नै प्यारो लागेको बताउँछिन् । 
रंगमञ्चकै एउटा मिठो प्रसंग उनले सुनाइन् । सुभद्राको बिहे भइसकेको थियो । बालकृष्ण समको नाटक नालापानी मञ्चन हुँदै थियो । नाटकमा नेपाल आमाको भूमिकामा सुभद्रा थिइन् । उनका पति कृष्णप्रसाद अधिकारी नरे कार्कीको भूमिकामा अभिनय गर्दै थिए । 
सुभद्रा अधिकारीले हाँस्दै भनिन्, “त्यो नाटकमा मेरा पतिले मेरो खुट्टामै ढोग्नु पर्दथ्यो । यो दृश्यमा सबै हाँस्थे । तर स्टेजमा गर्ने अभिनय भनेको लरतरो काम होइन । पूरा भावका साथ हामी आफ्नो चरित्र निर्वाह गर्नमा तल्लीन थियौं ।”