site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement

चुरे दोहनबाट सबैभन्दा डरलाग्दो जोखिम आइपर्ने प्रदेश नम्बर २ का मुख्यमन्त्रीले कानुनको फितलो कार्यान्वयनलाई दोष दिए पनि यो समस्या त्यति सहज र सरल छैन । प्रदेश नम्बर २ का मुख्यमन्त्रीलगायतका राजनीतिकर्मी र सरकारी कर्मचारीसमेत चुरेलाई सम्पत्तिका रूपमा मात्र हेर्छन् र गिटी बालुवा खन्ने खोस्रने काम प्रशासनिकरूपमा नियन्त्रण गरे पुग्ने ठान्छन् । उनीहरूको ध्यान तराईको जीवनरेखाका रूपमा रहेको चुरेको दोहनमा आफ्नो हात कसरी माथि पर्छ भन्नेमात्र देखिन्छ । चुरेको प्राकृतिक अवस्थाको संरक्षण गर्न अहिलेसम्म उनीहरूले आवाजै उठाएका छैनन् । तराईमा विपद् व्यवस्थापनका लागि चुरे संरक्षणलाई पहिलो प्राथमिकता दिनुपर्छ तर चुरेको आफ्नै जीवनचक्र छ त्यसको सम्मान गर्नुपर्छ भन्ने स्वीकार नगरी बनाइने नीति नियमले तराईलाई प्राकृतिक प्रकोपबाट जोगाउन सकिँदैन ।  

चुरे दोहनलगायत वातावरणमा गरिएको अत्याचारको मूल कारक भौतिकवादी चिन्तन हो । विशेषगरी राजनीतिमा भौतिकवादीहरूको प्रभुत्व कायम भएपछि वातावरणलाई जीवनसँग जोडेर हेर्नुको साटो दोहन गर्ने सम्पत्तिका रूपमा लिइयो । बाहिरी दबाबले वातावरण संरक्षणमा केन्द्रित नीति, नियम र कानुन बने पनि तिनको कार्यान्वयन सरकारको प्राथमिकतामा कहिल्यै परेन । यसैले देशको प्राकृतिक साधनस्रोतको चरम दोहन अहिले सम्भवतः आत्मघाती उत्कर्षमा पुगेको छ । कालीगण्डकीको मुहानदेखि बाल्मिकी आश्रमसम्मै किनारभर देखिने दैत्याकार मेसिनहरू यसैका उदाहरण हुन् । चुरेको दोहन पनि भौतिकवादी राजनीतिक दृष्टिकोणले भित्र्याएको यस्तै जोखिम हो । राजनीति गर्नेहरूको मानसिकतामा आमूल परिवर्तन नभए चुरेमा आश्रित जनसंख्याले ठूलो विध्वंश भोग्नुपर्ने छ । त्यस क्षेत्रकै जीवनचक्र अहिले संकटमा देखिएको छ । 

Prabhu Bank
Agni Group
NIC Asia

विश्वका प्रायः सबै प्राचीन सभ्यता प्रकृतिसँग मिल्न सके निरन्तर रहेको छ नत्र लोप भएर गएको छ । यद्यपि, यसलाई डार्बिनको सिद्धान्तमा जोडेर हेर्नु भने सही हुनेछैन । प्राचीन वैदिक सभ्यतामा धर्तीलाई माता र मानिसलाई सन्तानका रूपमा हेरिन्थ्यो । धर्तीलाई आमा ठानेपछि चराचर जगत बन्धुवान्धव मानिनु स्वाभाविकै भयो । नेपालका अधिकांश पुराना सभ्यतामा प्रकृतिका सबै वस्तुको पूजा हुन्छ । कतिपय स्थानमा त पशुपंक्षीको बधसमेत निषिद्ध छ । वन वा नदीलाई पनि जीवित वस्तुका रूपमा पूजा गरिन्छ । यसरी पूजा गर्ने संस्कार बसेकाले नै तिनको संरक्षण भएको हो । परन्तु प्रकृतिलाई निर्जीव वस्तु र व्यक्तिको फाइदाका लागि जसरी पनि दोहन गर्नु अनुचित नहुने ठान्ने भौतिकवादीले चिन्तनको प्रभुत्व बढेपछि चुरेमात्र हैन सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको समेत भारवहन क्षमताभन्दा बढी दोहन गरिएको छ । यस्तो दोहनले विनाशको ठूलै प्रकोप सहनुपर्ने संकेत देखिइसकेको छ ।

हुनत, देशका सबै प्राकृतिक साधन स्रोतको दोहनलाई प्राथमिकता दिने सरकार चुरेको जीवनचक्रमा भएको ज्यादती रोक्न अग्रसर हुने अपेक्षा गर्नु स्वाभाविकै हुँदैन । यसैले सगरमाथामा शेर्पाहरूले भारवहन क्षमताको प्रश्न उठाउन थालेजस्तै चुरेका हकमा पनि तराईकै बासिन्दा अग्रसर हुनुपर्छ । चुरे संरक्षणमा केन्द्रीय सरकार गम्भीर नभएको त राष्ट्रपति चुरे संरक्षण कार्यक्रमलाई महत्त्व नदिइनुले नै स्पष्ट हुन्छ । स्थानीय सरकारहरू सकेसम्म धेरै दोहन गरेर यही कार्यकालमा सुनको फुल पार्ने पोथी काटिहाल्न उद्यत देखिन्छन् । प्रदेश सरकारका हर्ताकर्ताहरू दोहन र लुटमा संलग्न नहुने हो भने चुरे संरक्षणमा महत्त्वपूर्ण काम गर्नसक्नेछन् । प्रदेश नम्बर २ का मुख्यमन्त्रीको चुरे चिन्ता पाखण्ड हैन भने केही गरेर देखाऊन् । नत्र, चुरे विनाशपछि हुने विध्वंशको दोषबाट उनी पनि उम्कन पाउनेछैनन् ।

Global Ime bank

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, असार १, २०७६  १६:०२
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
cg detailcg detail
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC