भारतमा १७ औं लोकसभाको निर्वाचन आइतबार सकिएको छ । विभिन्न सात चरणमा भएको निर्वाचनको परिणाम यही मे २३ तारेख अर्थात् बिहीबार सार्वजनिक हुँदैछ ।

अहिलेसम्मको अवस्था हेर्दा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी फेरि आउने अवस्था देखिएको छ । उहाँले पाँचवर्षसम्म स्थिर सरकार चलाएकोले सकारात्मक वातावरण सिर्जना भएको ठानिएको छ । नेपालमा पनि अहिले दुई तिहाइ बहुमतको स्थिर सरकार छ । दुवैतिर स्थिर सरकार हुँदा त्यसले आपसी सम्बन्धमा पनि एकरुपता आउने सम्भावना हुन्छ । 

भारतमा  अब चुनावपछि सायद मोदीले नेपाल–भारत प्रवुद्ध व्यक्ति समूह (इपीजी) को प्रतिवेदन पनि बुझ्नुहुन्छ होला । यो धेरै अगाडि तयार भएपनि भारतीय प्रधानमन्त्रीको समय नमिलेर बुझाउन नपाइएको भनिँदै आएको छ । 

दुबै देशका प्रधानमन्त्रीले त्यो बुझेपछि त्यसलाई कार्यान्वयन गर्ने कुरा अब आउला । त्यसले गर्दा दुई देश आगामी दिनमा सकारात्मक दिशातर्फ जाने सम्भावना रहेको छ । मोदीले पहिला भनेजस्तै छिमेकी पहिलोे (नेइबरहुड फस्ट) नीति कार्यान्वयन गर्नुहोला भन्ने ठानिएको छ ।

पहिला नाकाबन्दी भयो कसरी राम्रो होला भन्ने ठान्ने ?

पहिला नाकाबन्दी भएकोले अब मोदी नै सत्तामा आउनुभयो भने कसरी सम्बन्ध राम्रो होला भन्ने प्रश्नसमेत नेपालमा उठिरहेको छ । अहिले अवस्था फरक छ । उहाँहरुले पनि सोच्नुभयो होला त्यसो गरेर राम्रो हुँदैन रहेछ भन्ने कुरा । 

छिमेकीलाई चिढ्याउनु हुन्न भन्ने कुरा बुझ्नु भयो होला  । त्यसैले नाकाबन्दी जस्ता घटना फेरि दोहोरिन्छन् जस्तो लाग्दैन । नेपाल र भारतबीचको सम्बन्ध भनेको सरकारबीचको मात्रै होइन । जनस्तरको पनि सम्बन्ध हो । नाकाबन्दीको समयमा भारतमा नै पनि सबैको एकै स्वर थिएन । छिमेकमा राम्रो सम्बन्ध बनाउनुपर्छ भन्ने उहाँहरुले पनि बुझ्नुभएको होला । त्यसैले पुरानो अवस्था दोहोरिँदैन भन्ने आशा गर्न सकिन्छ ।

राजा र हिन्दुवादीको आश

उहाँहरुको हिन्दुप्रति अलिकति भावनात्मक सम्बन्ध हुन सक्छ । तर, राजनीतिक मामिलामा नै उहाँहरुलाई हस्तक्षेप गर्न गाह्रो हुन्छ । त्यसैले त्यसरी हस्तक्षेप नहोला । 

किनकि उहाँहरुलाई यसैगर भनेर ‘डिक्टेसन’ गर्न गाह्रो छ । त्यसैले हस्तक्षेपकै चरणमा उहाँहरु उत्रिनुहोला जस्तो लाग्दैन । नेपाली जनताले चाहेको अवस्था भन्दा बाहिर पुराना शक्तिहरुलाई सघाउने भन्ने सम्भावना हुँदैन । उहाँहरुले पनि परिस्थितिलाई बुझ्नु भएको छ । त्यसैले त्यस्तो सोच ठीक होइन ।

भारतको पक्षमा अमेरिका र चीन जाँदा के होला ?

पाकिस्तानमा रहेका भनिएका जैश ए मोहम्मदका नेता मसूद अजहरलाई संयुक्त राष्ट्रसंघको सुरक्षा परिषद्बाट आतंककारीको सूचीमा राखिएको प्रसंगमा अमेरिका, चीन, भारत अहिले एकै स्थानमा उभिएका छन् । ती राष्ट्र एकैस्थानमा उभिँदैमा नेपालको प्रसंगमा त्यसले नकारात्मक असर गर्दैन । त्यसले सकारात्मक प्रभाव नै पर्छ ।   

भाजपा वा कांग्रेसले जित्दा फरक पर्छ ?

चुनावमा सत्तारुढ भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) र प्रमुख विपक्षी कांग्रेस आइले चुनाव जित्दा नेपालको प्रसंगमा कुनै सकारात्मक वा नकारात्मक असर गर्ला कि भन्ने नेपालमा चासो पाइन्छ ।  नेपालमा हिन्दू बहुल समाज भएको हिसाबले भावनात्मक रुपमा भाजपा नजिक देखिएला । उसले केही बढी सहानुभूति पनि राख्ला । तर, कांग्रेस आउँदा पनि दुई देशबीचको सम्बन्धमा तात्विक असर गर्छ जस्तो लाग्दैन । 

किनकि दुई पक्षीय मामिलाका कुरा त्यहाँको कर्मचारीतन्त्रले नै हेर्ने गरेको छ । त्यसैले व्यापार, लगानीजस्ता कतिपय दुई देशबीचको मामिलामा जुनसुकै सरकार आएपनि तात्विक अन्तर आउला जस्तो लाग्दैन । त्यसैले आगामी दिनमा नेपाल र भारतबीचको सम्बन्ध राम्रै होला भन्ने लाग्छ ।
(भारतका लागि पूर्वराजदूत डा. सिंहसँग बाह्रखरीको कुराकानीमा आधारित)