काठमाडौं । चार लाखभन्दा बढी पुस्तक, पत्रपत्रिका, जर्नल तथा अन्य सन्दर्भ सामग्री रहेको र सधैं व्यस्त रहने त्रिभुवन विश्वविद्यालयको केन्द्रीय पुस्तकालय अहिले अस्तव्यवस्त बनेको छ । 

गत वर्षको भूकम्पको चपेटामा परेको पुस्तकालयको भवन मर्मत नहुँदा किताव संरक्षण गर्न पनि समस्या भएको पुस्तकालयका कर्मचारीहरू बताउँछन् । भूकम्पले पुस्तकालयको मुख्य भवनमा क्षति पुगेको छ भने ९९ प्रतिशत दराज कामै नलाग्ने गरी भाँच्चिएका छन् । 

पुस्तकालय मर्मतका लागि धेरै पटक पहल गरे पनि कसैले चासो नदेखाएको पुस्तकालयका प्रमख जर्नादन ढुंगानाले बताए । “भवन पूरै चर्किएको छ । वर्षायाममा पानी चुहिएर बस्नै सकिँदैन,” उनले भने । भूकम्पपछि पूर्वराष्ट्रपति डा. रामवरण यादव पुस्तकालय अवलोकनका लागि कीर्तिपुर पुगेका थिए । हालकी राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी र प्रधानमन्त्री के पी ओली पनि हालै पुस्तकालय अवलोकन गर्न गएका थिए । पूर्वराष्ट्रपति यादव पुस्तकालयभित्र प्रवेश गर्न डराएर बाहिरबाटै हेरेर निस्किएको तथा राष्ट्रपति भण्डारी र प्रधानमन्त्री ओलीले चाँडो राहत प्रदान गर्ने आश्वासन दिएको कर्मचारीहरू बताउँछन् । तर, अहिलेसम्म पुस्तकालयले सरकारबाट केही सहयोग पाएको छैन ।

 

भूकम्पले पस्तकालयमा रहेका स्टिलका दराज कुच्चिएका छन् भने काठका दराज भाँच्चिएर कामै नलाग्ने भएका छन् । पुस्तकालयका प्रशासकीय प्रमुख पूर्णलाल श्रेष्ठका अनुसार भूकम्पमा हल्लिएर पुस्तकहरू मिसिएकाले मिलाउन समस्या भएको थियो । सेना, स्थानीय र विद्यार्थीको सहयोगमा महिनौं लगाएर किताबहरू मिलाइएको थियो । ‘पिरियोडिकल सेक्सन’ पूरै ध्वस्त भएकाले सो सेक्सनमा रहेका जर्नल तथा पत्रिका व्यवस्थापन गर्न अझै नसकिएको श्रेष्ठले गुनासो गरे । 

भूकम्पले भवन क्षतिग्रस्त भए पनि केही समयमै पुस्तकालय खुला गरिएको थियो । पुस्तकालयमा ४ लाख पुस्तक र १० हजार पत्रपत्रिका तथा जर्नल, ५ हजार दुर्लभ पुस्तक तथा हस्तलिखित ग्रन्थ र करिब २५ लाख अनलाइन सामग्री छन् । १० हजार सदस्य रहेको पुस्तकालयमा दैनिक करिब १२ सय जना अध्ययन गर्नका लागी आउने गरेका छन् । भूकम्पपछि पुस्तकालय आउनेको संख्या केही घटेको छ । 

पुस्तकालयमा अध्ययन गर्न आउनेहरू आफूले खोजेका पुस्तक भेट्टाउन नसकेको गुनासो गर्छन् । पढ्नलाई राम्रो वातावरण भए पनि आवश्यकताअनुसार पुस्तक नपाइने र भएका पुस्तक खोज्न पनि समस्या हुने गोपाल पुरीले बताए । कर्मचारीलाई सोध्दा पनि उनीहरूले बेवास्ता गरेको पुरीको गुनासो छ । 

कीर्तिपुरका शिशिर खनालको गुनासो पनि उस्तै छ । भूकम्पपछि पुस्तकालयको अवस्था बिग्रिएको उनको अनुभव छ । खनाल दैनिक ३ घण्टा पुस्तकालयमा बिताउँछन् ।