एजेन्सी । अफ्रिकाका करिब चार लाख संवेदनशील बालबालिकाहरुलाई मलेरिया विरुद्धको विश्वकै पहिलो सुइ प्रदान गरिने निर्णय भएको छ । यसलाई चिकित्सा क्षेत्रको एकदमै ठूलो उपलब्धिका रुपमा व्याख्या गरिएको हो । मलेरियाको भ्याक्सिन निर्माण गर्ने परियोजना विश्व स्वास्थ्य संगठनको ठूलो स्तरको प्रोजेक्ट रहँदै आएको छ ।

यस्तोमा सबैभन्दा प्रभावित क्षेत्र मालावी, केन्या र घाना गरि तीन अफ्रिकी देशका बालबालिकाहरुमा यो सुइको पहिलो प्रयोग गरिने बताइएको छ जसले लाखौँ बालबालिकाको ज्यान बचाउनेछ । मालावीमा अहिले नै दुई वर्ष मुनिका बालबालिकाहरुलाई सुई लगाउने कार्यक्रम थालिएको छ भने घाना र केन्याले चाहिँ आगामी हप्तादेखि नै सुरु गरिने जानकारी दिएका छन् । सबै देशका स्वास्थ्य मन्त्रीहरुले यसको प्रयोग कहाँ गर्ने भनेर निर्धारण गर्ने विश्व स्वास्थ्य संगठनले जनाएको छ ।  

सो सुइले रोगबाट आशिंक सुरक्षा दिलाउन सक्ने बताइएको छ । परीक्षणका क्रममा यसले मलेरियाका दश मध्ये चारजनामा सफलतापूर्वक काम गरेको पाइएको थियो । विश्व स्वास्थ्यका निर्देशक डाक्टर टेड्रोस अधानम गेब्रेयेससले पत्रकार सम्मेलनमा भने, “हामीले पछिल्लो १५ वर्षमा झुल लगायत अन्य उपायहरुबाट मलेरिया नियन्त्रण गर्नमा धेरै सफलता हासिल गरिसकेका छौँ । तरपनि हामीले सोचेजति प्रगति भइरहेको छैन र कति स्थानहरुमा त यी उपायहरुले काम गर्न छाडिसकेका छन् । त्यसैले यसलाई पुनः नियन्त्रणमा ल्याउन नयाँ समाधानहरु आवश्यक छ र यो सुईको विकासले चिकित्सा क्षेत्रलाई नयाँ आशा दिलाएको छ । यो मलेरिया भ्याक्सिनले वास्तवमै हजारौँ बालबालिकाहरुको ज्यान बचाउन सक्छ ।”

मलेरिया एउटा परजीवी रोग हो जुन लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने गर्दछ । यसको रोकथाम गर्न सकिन्छ तर उपचार योग्य भएपनि यसले वार्षिक चार लाख ३५ हजारको ज्यान लिने गरेको छ । जसमध्येमा पनि पाँच वर्ष भन्दा मुनिका बालबालिका यसको प्राणघातक असरको सबैभन्दा जोखिममा रहेको विश्व स्वास्थ्य संघको भनाइ छ । डब्लुएचओका अनुसार यसले हरेक दुई मिनेटमा एउटा बच्चाको ज्यान लिने गरेको छ । यस किसिमका प्रायः मृत्युहरु अफ्रिकामा हुने गरेको पाइन्छ । त्यहाँ वार्षिक दुई लाख ५० हजारले यही रोगका कारण ज्यान गुमाउने गरेका छन् ।  

‘आरटिएस,एस’ वा ‘मस्क्वीरिक्स’ नामले चिनिने सो सुई सन् १९८७ मै बेलायतमा निर्माण गरिएको थियो र वर्षौँसम्म परीक्षणको क्रममा रहेको थियो । यस्तोमा तीस वर्षको लगातार मिहिनेत र प्रयासपछि मात्र यसमा यत्तिको उपलब्धि हासिल गर्न सकिएको छ । सो सुइको चार डोज रहेको छ जसमा तीन डोज पाँच र नौ महिनाका बीच लगाउनुपर्ने हुन्छ भने चौथो डोज चाहिँ दुई वर्षको हुँदा दिइने बताइएको छ । यसले पूर्ण रुपमा भएपनि ४० प्रतिशतसम्म सुरक्षित राख्न सक्ने हुँदा अफ्रिका लगायत अति प्रभावित देशहरुमा लाभदायक हुने बताइएको छ । यसरी यो सुईबाट अधिकतम फाइदा लिन सबै बालबालिकालाई चारैवटा डोज पूरा गरिनुपर्ने डब्लुएचओले बताएको हो ।